Głównym celem Zjazdu Roboczego było przeprowadzenie wstępnych dyskusji nad proponowanymi przez Komisję Krajową zmianami statutu i zasad funkcjonowania związku, omówienie sytuacji finansowej IP i zasad udzielania pomocy prawnej oraz przygotowanie Krajowego Zjazdu Delegatów i ustalenie planu działań związku na okres listopad 2012 – marzec 2013. Poniżej przedstawiamy omówienie najważniejszych dyskusji oraz podjętych ustaleń.

I – Finanse związku

Dyskusję nad finansami związku poprzedziło zaprezentowanie przez Komisję Krajową wstępnego sprawozdania finansowego za rok 2012 oraz omówienia obowiązujących zasad finansowych związku.

Z przedstawionego sprawozdania wynika, że w bieżącym roku znacznie wzrosły koszty jakie nasz związek ponosi w związku z trwającymi konfliktami pracowniczymi. Największe wydatki wygenerował konflikt w Chung Hong Electronics Poland sp. z o.o. zakończony strajkiem i lokautem 25 pracowników i pracownic należących do OZZ IP. Koszty przeprowadzenia sporu zbiorowego, wypłaty jednorazowych zapomóg dla strajkujących oraz przygotowania rozpraw sądowych wyniosły łącznie ponad 16,5 tys. zł. Kwotę tą udało się pokryć z pieniędzy zgromadzonych na Funduszu Strajkowym, dzięki darowiznom od członków i członkiń oraz sympatyków IP a także dzięki istotnemu wsparciu finansowemu od zaprzyjaźnionych organizacji związkowych z Hiszpanii i Niemiec. Pozostałe koszty związane z konfliktami w zakładach pracy wynikały głównie z przegranych postępowań sądowych, gdzie związek wsparł finansowo osoby, które były reprezentowane przez pełnomocników związkowych i które w wyniku przegranych spraw zostały zobowiązane do zapłacenia kosztów zastępstwa procesowego.

Względnie stabilne są natomiast wydatki związane z bieżącym funkcjonowaniem związku – wynajmem lokalu w Poznaniu, wydawaniem i kolportowaniem biuletynu, refundowaniem kosztów przejazdu przedstawicielom i przedstawicielkom KK, opłacaniem domeny oraz opłatami bankowymi. Wynoszą one rocznie ok. 9-10 tys. zł. i ulegają jedynie niewielkim zmianom.

Pomimo znacznego wzrostu wydatków, na dzień dzisiejszy nie występuje deficyt finansów OZZ IP, głównie za sprawą: sprawnego zorganizowania Fundusz Strajkowego dla pracowników i pracownic Chung Hong Electronics Poland sp. z o.o., uzyskania przez grupę roboczą Kobiety z Inicjatywą wsparcia finansowego od darczyńców i fundacji z Europy Zachodniej na bieżące działania związku, systematycznego monitorowania opłacania przez komisje zakładowe, międzyzakładowe i środowiskowe składek na działalność ogólnopolską (a w przypadku niektórych komisji – przeznaczania całości składek na działalność ogólnopolską). Łącznie, w pierwszych 3 kwartałach 2012 r., wpływy związku wynosiły 29 036,26 zł (bez wpłat na Fundusz Strajkowy).

Zgodnie z ustaleniami z VIII Krajowego Zjazdu Delegatów, Komisja Krajowa została zobowiązana do przyjęcia nowych zasad podziału składki pomiędzy podstawowe struktury związku (komisje zakładowe, międzyzakładowe i środowiskowe) a Komisję Krajową oraz gospodarowania ogólnopolskimi finansami związku. Zasady te zostały wstępnie przyjęte w czerwcu 2012 r., kiedy to ustalono, że na potrzeby działalności ogólnopolskiej każda komisja jest zobowiązana przekazywać na rachunek bankowy prowadzony przez KK po 2 zł od osoby na miesiąc. Pozostałą część składki komisje zbierają samodzielnie i przeznaczają na bieżącą działalność własną, lub np. wspieranie innych komisji znajdujących się w trudnej sytuacji czy na wsparcie działań ogólnopolskich według możliwości i uznania danej komisji.

Zasady te zostały następnie doprecyzowane uchwałą KK z 22 września 2012 r. – uchwała wprowadziła Regulamin pozyskiwania środków finansowych i dysponowania tymi środkami przez Komisję Krajową Ogólnopolskiego Związku Zawodowego "Inicjatywa Pracownicza" – Polityka finansowa OZZ Inicjatywa Pracownicza (w skrócie: Polityka finansowa OZZ IP), zgodnie z którym: utrzymano zasadę opłacania przez każdą komisję 2 zł za osobę na miesiąc na potrzeby działalności ogólnopolskiej, wprowadzono możliwość dokonywania tych opłat w trybie kwartalnym i obowiązek przedstawiania przez komisje informacji o liczbie członków, umożliwiono komisjom zakładowym i międzyzakładowym wnioskowanie do KK o wydzielenie i udostępnienie im subkonta na własne potrzeby oraz doprecyzowano procedurę udzielania przez KK komisjom pomocy finansowej ze środków ogólnopolskich.

W dyskusji, która nastąpiła po przedstawieniu wstępnego sprawozdania finansowego oraz Polityki finansowej OZZ IP, przedstawiciele KK przedstawili propozycję dalszego zwiększenia autonomii finansowej komisji zakładowych i międzyzakładowych poprzez uzyskanie przez nie osobowości prawnej i samodzielnego prowadzenia rachunków bankowych, przy jednoczesnym ograniczeniu możliwości deponowania całości środków finansowych danej komisji na rachunkach bankowych prowadzonych przez KK. Dodatkowo, KK wnioskowała także o zwiększenie do 5 zł kwoty opłacanej przez podstawowe struktury związku na potrzeby prowadzenia działalności ogólnopolskiej – głównie w celu zapewnienia stabilnego finansowania działań nakierowanych na rozwój związku i działalność socjalną.

Propozycji KK przeciwstawiono model w którym Komisja Krajowa umożliwia podstawowym strukturom związku zarządzanie środkami finansowymi zgromadzonymi na wydzielonym subkoncie KK, tym samym przejmując część obowiązków związanych z finansowo-księgową obsługą danej komisji. Jednocześnie, wiele osób wskazywało, że wzrost części składki przeznaczanej na działania ogólnopolskie może doprowadzić do wzrostu składek w wielu komisjach, co może zniechęcać pracowników i pracownice do zrzeszania się w IP.

Uczestnicy i uczestniczki Zjazdu roboczego zarekomendowali Komisji Krajowej:

• utrzymanie obowiązujących zasad Polityki finansowej, zgodnie z którymi komisje zakładowe i międzyzakładowe mogą wnioskować o wydzielenie na ich potrzeby subkont na rachunku prowadzonym przez KK,

• rezygnację z propozycji wprowadzenia obowiązku uzyskiwania przez komisje zakładowe i międzyzakładowe osobowości prawnej i samodzielnego zakładania i prowadzenia rachunku bankowego,

• utrzymanie obowiązujących zasad podziału składki, zgodnie z którymi każda komisja zakładowa, międzyzakładowa i środowiskowa jest zobowiązana opłacać w trybie kwartalnym 2 zł od osoby na każdy miesiąc,

• opracowanie poradnika opisującego obowiązujące zasady finansowe, dostępnego dla wszystkich członków związku. ZOBACZ PORADNIK
  

II – Struktura

W ramach podsumowania trwających od dłuższego czasu dyskusji na temat struktury OZZ IP, Komisja Krajowa przedstawiła propozycje założeń zmian statutowych, mających na celu: demokratyzację procesu decyzyjnego (zmniejszenie kompetencji KK na rzecz Krajowego Zjazdu Delegatów), wprowadzenie ściślejszego podziału zadań w ramach Komisji Krajowej, koordynację działań na szczeblu terytorialnym i branżowym (poprzez powołanie Federacji Wojewódzkich i Branżowych) oraz położenie większego nacisku na debatę programową.

W zakresie przeniesienia części uprawnień KK na Krajowy Zjazd Delegatów pozytywnie zaopiniowano propozycje przeniesienia na KZD kompetencji w zakresie:

• ustalania minimalnej wysokości składki członkowskiej oraz jej podziału na część przeznaczaną na potrzeby danej komisji oraz część przeznaczana na działania ogólnopolskie,

• decydowania o przynależności do międzynarodowych zrzeszeń związków zawodowych,

Ponadto, aprobatę uczestników i uczestniczek Zjazdu uzyskała propozycja przedstawiona przez Poznańską Komisję Międzyzakładową, aby w procesie decyzyjnym w większym stopniu wykorzystywać media elektroniczne – zwłaszcza przy przygotowywaniu projektów stanowisk związku w sprawach społeczno-gospodarczych.

KK przedstawiła także propozycję statutowego wyodrębnienia funkcji, jakie pełnić mają członkowie i członkinie Komisji Krajowej. Zgodnie z propozycją, w skład KK wchodzić miałoby od 3 do 15 osób, przy czym co najmniej 6 z nich pełniłoby ściśle określone funkcje: Sekretarz Komisji Krajowej (reprezentowanie KK, zwoływanie i prowadzenie spotkań KK), Skarbnik (pobór składek, analiza stanu finansów, przygotowane sprawozdań oraz projektów budżetu), Sekretarz ds. Administracyjnych i Organizacyjnych (analizy i raporty nt. stanu liczebności związku), Sekretarz ds. Akcji Związkowej i Prawa Pracy (doradzanie komis w zakresie prawa pracy, pomoc przy negocjacji układów zbiorowych i prowadzenia sporów zbiorowych, analiza potrzeb szkoleniowych, koordynacja przygotowania porad prawnych, współpraca z pełnomocnikami związkowymi oraz kancelariami prawnymi), Sekretarz ds. Akcji Społecznej (kontakty ze stowarzyszeniami i organizacjami społecznymi, koordynacja kampanii społecznych związku)oraz Sekretarz ds. Informacji (prowadzenie mediów związku, funkcja redaktor(a) biuletynu, publikowanie informacji, komunikacja z innymi strukturami związku).

Uczestnicy i uczestniczki Zjazdu w większości poparli pomysł wyodrębnienia konkretnych funkcji w ramach KK, z zastrzeżeniem, że Krajowy Zjazd Delegatów powinien wybierać osoby wchodzące w skład Komisji Krajowej, natomiast przypisanie konkretnych osób do funkcji powinno leżeć w kompetencjach KK (aby istniała możliwość dokonywania w tym zakresie zmian w okresie pomiędzy kolejnymi Zjazdami Delegatów).

W celu zwiększenia koordynacji na szczeblu lokalnym i branżowym, KK przedstawiła propozycję powołania odpowiednio: Federacji Wojewódzkich oraz Federacji Branżowych. Federacje miałyby być powoływane w tych województwach i branżach, gdzie działają co najmniej 3 komisje OZZ IP. Według propozycji KK, Federacje będą miały własny budżet oraz osobowość prawną a także władze (Zjazdy Delegatów oraz Komisje Wojewódzkie i Branżowe). Uczestnicy i uczestniczki zjazdu poparli tą propozycję, jednak nie ma konsensusu odnośnie tego czy powstanie Federacji powinno być obowiązkowe czy fakultatywne.

Komisja Krajowa przedstawiła także propozycję powołania nowego organu władz związku – Komitetu Krajowego, który składałby się z członków Komisji Krajowej i wybranych delegatów z Federacji Wojewódzkich i Branżowych oraz tych komisji zakładowych, międzyzakładowych i środowiskowych, które nie są zrzeszone w żadnej Federacji (po 1 osobie z każdej Federacji/komisji). Według propozycji, Komitet miałby zbierać się raz na rok i ustalać stanowiska Związku w sprawach społeczno-gospodarczych oraz założenia do Rocznego planu działań OZZ IP. Propozycja utworzenia Komitetu została zaopiniowana negatywnie, jednak jako alternatywę zaproponowano zwoływanie raz na rok w roku, w którym nie ma Krajowego Zjazdu Delegatów, Zjazdu programowego, w którym udział brać powinni delegaci i delegatki podstawowych struktur związku oraz Komisja Krajowa.

W toku dyskusji nad strukturą wysunięto także propozycję rezygnacji z formuły komisji środowiskowych i przekształcenia ich w komisje międzyzakładowe. Ponadto, reprezentantki Komisji Zakładowej w Urzędzie Statystycznym w Opolu zgłosiły postulat wydłużenia do 4 lat kadencji prezydiów podstawowych struktur związku.

Wszystkie zgłoszone propozycje, które zostały pozytywnie zaopiniowane przez Zjazd zostaną przełożone na konkretne propozycje zmian statutowych – odpowiednio przez Komisję Krajową i te komisje, które zgłosiły dane propozycje.

III – Fundusz antyrepresyjny i pomoc prawna

Jednym z rozwiązań zaproponowanych przez KK w związku z rosnącymi kosztami trwających konfliktów pracowniczych jest powołanie ogólnopolskiego Funduszu antyrepresyjnego – w formie wyodrębnionego rachunku bankowego, na którym gromadzone byłyby środki finansowe na obsługę prawną toczonych spraw, wypłatę zapomóg oraz wsparcie finansowe komisji prowadzących protesty lub spory zbiorowe. Zarządzanie funduszem leżałoby w gestii KK i podlegało kontroli Krajowej Komisji Rewizyjnej oraz Krajowego Zjazdu Delegatów. Wg. propozycji KK, Fundusz miał oparty być zarówno o stałą kwotę opłacaną przez wszystkie podstawowe struktury związku, jak i pieniądze pozyskane z darowizn. Uczestnicy i uczestniczki zjazdu opowiedzieli się jednak za Funduszem opartym w całości o dobrowolne wpłaty (darowizny). Uzgodniono także, że utworzeniu Funduszu towarzyszyć będzie szeroka kampania informacyjna obejmująca zarówno imprezy benefitowe, jak i wydanie materiałów informacyjnych. Za konieczne uznano dokładne i w miarę możliwości szerokie informowanie wsparciu jakiego związek udziela pracownikom i pracownicom toczącym walki w swoich miejscach pracy. W celu gromadzenia środków na koncie Funduszu, zostanie także powołana grupa robocza.

Wzrost liczby konfliktów, jakie prowadzi OZZ IP wiąże się nie tylko z kwestiami finansowymi, ale także coraz większym obciążeniem związku poradnictwem prawnym i prowadzeniem spraw sądowych. Co ważne, praktycznie wszystkie działania z tego zakresu są prowadzone nieodpłatnie przez członków związku. Z krótkiego sprawozdania przygotowanego przez KK wynika, że na przestrzeni ostatnich 2 lat, pełnomocnicy związkowi doprowadzili do końca 11 spraw przed sądami pracy, z czego 9 spraw zostało wygranych (najczęściej w trybie ugody przesądowej), a 2 przegrane. Obecnie w toku jest 15 spraw, z czego 10 dotyczy 25 pracowników i pracownic Chung Hong Electronics Poland sp. z o.o., gdzie pierwszy etap (przygotowanie pozwów i uzupełnienie braków formalnych) został przygotowany przez pełnomocników związkowych, natomiast kolejne będą obsługiwane przez zewnętrzną kancelarię prawną. Pozostałe sprawy w toku to głównie sprawy KZ w Zespole Żłobków w Poznaniu o wynagrodzenie za nadgodziny (3 sprawy dotyczące 15 osób) i pojedyncze sprawy pracowników z woj. Lubuskiego. Poza sprawami sądowymi, rośnie także liczba zapytań prawnych kierowanych głównie do Komisji Krajowej – są one kierowane zarówno przez niezrzeszonych pracowników, jak i przez komisje zakładowe i międzyzakładowe OZZ IP.

Biorąc pod uwagę wyżej opisany wzrost aktywności IP na polu działalności „interwencyjnej”, ustalono, że zostanie powołana grupa robocza ds. obsługi prawnej, której głównym zadaniem będzie prowadzenie spraw sądowych, udzielanie porad prawnych oraz przygotowanie i publikacja poradników oraz wzorów pism do wykorzystania przez członków i członkinie związku. Grupa robocza ma przejąć odpowiedzialność za obsługę prawną świadczoną przez związek i tym samym odciążyć Komisję Krajową w tym zakresie. W ramach szczegółowych zadań na najbliższe miesiące ustalono, że grupa powinna w pierwszej kolejności:

• zorganizować szkolenie dla pełnomocników związkowych prowadzących sprawy przed sądami pracy,

• przygotować poradnik dla pełnomocników związkowych nt. postępowania sądowego oraz innych form obrony praw pracowniczych jakie podejmować mogą struktury OZZ IP,

• przygotować i opublikować na stronie www wzory podstawowych dokumentów i pism,

IV Polityka szkoleniowa

Zaprezentowana przez KK analiza obecnej sytuacji związku wskazuje na konieczność rozpoczęcia systematycznej działalności szkoleniowej w celu zwiększenia możliwości działania podstawowych struktur związku oraz wskazania konkretnych praktycznych sposobów realizacji założeń ideowych i programowych związku. KK przedstawiła propozycję stopniowego tworzenia polityki szkoleniowej związku, a jako jej pierwszy etap wybrano przygotowanie cyklu 4 szkoleń: szkolenia z podstaw działalności związkowej na poziomie zakładu pracy, szkolenia z różnych form walki pracowniczej, szkolenia dla pełnomocników związkowych oraz szkolenia z tworzenia i zarządzania Zakładowym Funduszem Świadczeń Socjalnych. Polityka szkoleniowa będzie prowadzona przez wyodrębniona grupę roboczą, a poza samymi szkoleniami składać się na nią będą poradniki, prezentacje i materiały graficzne oraz ewaluacja.

Uczestnicy i uczestniczki zjazdu pozytywnie zarekomendowali powyższą propozycję, jednocześnie wskazując, że KK oraz grupa robocza ds. szkoleń przy ustalaniu Polityki szkoleniowej powinny wziąć pod uwagę konieczność położenia nacisku na przekazywanie i kształcenie umiejętności z zakresu organizowania i prowadzenia działalności związkowej (nie tylko w aspekcie formalnoprawnym, ale także praktycznym) oraz wziąć pod uwagę pozaprawne formy walki pracowniczej.

V Kampania ws. Specjalnych Stref Ekonomicznych

Na podstawie doświadczeń zdobytych w Chung Hong Electronics Poland sp. z o.o., przedstawicielki KZ w Chung Hong oraz Poznańskiej Komisji Międzyzakładowej przedstawiły założenia do kampanii ws. Specjalnych Stref Ekonomicznych. Zgodnie z założeniami, kampania miałaby na celu nagłośnienie problemów wyzysku i łamania praw pracowniczych w SSE poprzez różnorodne działania (od działań stricte organizacyjnych nakierowanych na pracowników i pracownice Stref, po analizy społeczne, prawne i ekonomiczne oraz aktywny udział w debacie akademickiej).

Propozycja kampanii wzbudziła ożywioną dyskusję – przede wszystkim ze względu na trudności w określeniu adresata kampanii – czy mają nim być korporacje-odbiorcy produktów wytwarzanych w strefach, władze samorządowe czy też agendy rządowe. Ponadto, wiele osób wskazywało na fakt, że pod względem warunków pracy zakłady funkcjonujące w SSE nie odróżniają się ani na plus ani na minus od pozostałych zakładów pracy, a do tego są one dość popularne jako jedyni pracodawcy w regionach dotkniętych wysokim bezrobociem.

Z dyskusji wyłoniła się propozycja ujęcia działań nakierowanych na SSE w kontekście szerszych kwestii polityki władz samorządowych (budżetów gminnych, priorytetów inwestycyjnych, cięć wydatków na usługi publiczne etc.) oraz skoncentrowania krytyki na kwestiach dotowania firm działających w SSE z publicznych pieniędzy.

VI Kontrowersje wokół politycznego aspektu działań związku

Nie udało się wypracować nie budzącego kontrowersji projektu zasad ewentualnej współpracy (lub zakazu współpracy) z partami politycznymi oraz zaangażowania działaczy, działaczek i struktur związku w wybory do władz samorządowych. Kwestia ta stanie się przedmiotem albo referendum związkowego albo dyskusji na kolejnym Krajowym Zjeździe Delegatów.

VII Działania związku na kolejne miesiące i Krajowy Zjazd Delegatów

Krajowy Zjazd Delegatów

Ustalono, że kolejny – IX Krajowy Zjazd Delegatów odbędzie się albo w Poznaniu w dniach 15-16-17 marca albo w Warszawie w dniach 8-9-10 marca, przy czym większość uczestników i uczestniczek Zjazdu skłaniała się do zorganizowania KZD w Poznaniu. Przyjęto rekomendacje dla KK odnośnie ordynacji wyborczej, programu i harmonogramu prac:

• Każda komisja wybiera jednego delegata/delegatkę na 10 członków/członkiń, a niezależnie od wyboru delegatów wskazuje także osoby kandydujące do Komisji Krajowej i Krajowej Komisji Rewizyjnej;

• poza dyskusją nad zmianami statutowymi, Zjazd będzie poświęcony w znacznej mierze analizie bieżącej sytuacji społeczno-politycznej;

• do końca grudnia 2012 r. Komisja Krajowa i podstawowe struktury związku mają czas na opracowanie i przesłanie propozycji szczegółowych tematów do dyskusji i projektów uchwał, do 15 stycznia 2013 r. KK jest zobowiązana do rozesłania materiałów przedzjazdowych, do końca lutego 2012 r. komisje mają czas na wybór delegatów i delegatek, a do 20 lutego – na wskazanie kandydatów i kandydatek do władz związku

Udział w demonstracji antyfaszystowskiej 11 listopada w Warszawie

Większość zebranych opowiedziała się za wsparciem demonstracji antyfaszystowskiej organizowanej przez Porozumienie 11 listopada.

Planowane zmiany w Kodeksie Pracy dotyczące czasu pracy

Ustalono, że do końca listopada zostanie opracowana analiza rządowych propozycji zmian w Kodeksie Pracy odnoszących się do czasu pracy i będących obecnie przedmiotem obrad w Komisji Trójstronnej. Zmiany zakładają m.in. możliwość łatwiejszego wprowadzania przerywanego i ruchomego czasu pracy oraz wydłużanie okresów rozliczeniowych do 12 miesięcy. Na podstawie analizy, zostanie przygotowane i opublikowane stanowisko Komisji Krajowej OZZ IP.

Kampania przeciwko podwykonawstwu i umowom śmieciowym w usługach publicznych

Ustalono, że na poziomie ogólnopolskim zostanie przygotowana broszura opisująca doświadczenia komisji OZZ IP z sektora służby zdrowia, związane z podwykonawstwem i stosowaniem przez pracodawców umów śmieciowych. Będzie to punkt wyjścia do koordynacji działań wymierzonych przeciwko uelastycznieniu zatrudnienia w sektorze usług publicznych.

Kampania przeciwko prywatyzacji usług publicznych

W sferze usług publicznych, OZZ IP planuje w najbliższym czasie zaangażować się w działania przeciwko prywatyzacji tego sektora. Zostaną przygotowane materiały informacyjne (plakaty, naklejki) oraz planowane jest włączenie się w akcję zbierania podpisów poparcia pod europejską inicjatywą ustawodawczą, która ma na celu zapewnić wszystkim obywatelom UE prawo do dostępu do wody i urządzeń sanitarnych. Podpisy są zbierane w ramach kampanii „Dostęp do wody i kanalizacji jest prawem człowieka! Woda jest dobrem publicznym a nie towarem!” prowadzonej przez Federacja Związków Zawodowych Pracowników Gospodarki Komunalnej i Terenowej w Polsce (OPZZ).

Kampania „Prawo do strajku”

Na podstawie doświadczeń zdobytych podczas konfliktów w Chung Hong Electronics Poland sp. z o.o. oraz w poznańskich żłobkach zostaną opracowane działania w ramach kampanii „Prawo do strajku”. Doświadczenia z obydwu konfliktów pokazują istotne ograniczenia prawa do strajku w Polsce – tak formalnoprawne, jak i praktyczne. Celem działań podejmowanych w ramach kampanii jest realne zagwarantowanie prawa do strajku i nagłośnienie problemu ograniczenia praw związkowych w Polsce. Pierwszym etapem kampanii będzie analiza obowiązujących przepisów z zakresu rozwiązywania sporów zbiorowych oraz nagłośnienie negatywnych przykładów ograniczania prawa do strajku.

Apel do środowisk lewicowych i anarchistycznych o wsparcie OZZ IP

Na podstawie propozycji Lubuskiej Komisji Międzyzakładowej, KK zredaguje apel do środowisk lewicowych i anarchistycznych o wsparcie działań OZZ IP i zaangażowanie w tworzenie struktur związku.