Stanowisko 

Ogólnopolskiego Związku Zawodowego 

Inicjatywa Pracownicza 

w sprawie podwyżek płac pracownikom i pracownicom zakładów pracy finansowych lub współfinansowanych z budżetu Miasta Poznania.

Podczas rozmów przedstawicieli i przedstawicielek OZZ Inicjatywa Pracownicza z wiceprezydentem Miasta Poznania Jędrzejem Solarskim, jako strona związkowa uzyskaliśmy informacje na temat prawdopodobnych podwyżek płac w latach 2017 i 2018. Miasto planuje dwie podwyżki, 3% w 2017 roku i 3% w 2018. Dla zdecydowanej większości pracowników i pracownic oznacza to wzrost pensji nie przekraczający nawet 100 złotych brutto miesięcznie (najpierw w 2017 r., a potem kolejne 100 zł. w 2018 r.).

1. Związek stoi na stanowisku, że podwyżki tej wysokości są dla większości pracowników i pracownic dalece za małe, aby zrekompensować wzrost kosztów utrzymania i długoletni spadek wynagrodzeń realnych. Wielokrotnie zaznaczaliśmy już, że od 2009 roku, kiedy to wprowadzono większe systemowe regulacje wynagrodzeń, skumulowana inflacja wyniosła ok. 15%. Jednakże średnie płace w gospodarce narodowej na terenie Poznania wzrosły w tym samym okresie o ok. 21% i wynosiły na koniec 2014 r. 4354 zł/miesięcznie, a w 2015 ok. 4400 zł/miesięcznie. W okresie od 2009 do dziś zaplanowano systemowe podwyżki (na poziomie 3%) dla wszystkich zakładów finansowanych z budżetu miasta tylko na rok 2016. Część zakładów dostawała podwyżki także w innych latach, ale dla zdecydowanej większości nie oznaczało to zrekompensowania spadku realnych wynagrodzeń, nie mówiąc o znaczącej poprawie w zakresie niekiedy nawet dramatycznie niskich wynagrodzeń. Na przykład zastępca poprzedniego prezydenta miasta przyznał w liście do przewodniczącego Komisji Kultury i Nauki Rady Miasta z grudnia 2013 roku, że realne płace w poznańskiej kulturze od 2009 r. spadły o ok. 8%. Na koniec 2013 roku wynosiły one średnio 3068 zł brutto (ze wszystkimi dodatkami), kiedy średnie wynagrodzenie w gospodarce narodowej w Poznaniu przekraczało 4250 zł brutto. Choć finansowane z budżetu instytucje kultury otrzymały podwyżki w 2015 i 2016 roku (po 3%), to naszym zdaniem nie zdołały one zrekompensować spadku realnych płac, które w kulturze pozostają na bardzo niskim poziomie. Nieco inaczej sytuacja przedstawia się w poznańskich żłobkach, gdzie zgodnie z informacją Wydziału Zdrowia i Spraw Socjalnych Miasta Poznania z dn. 27.04.2015 r, pomimo licznych protestów pracownic tego sektora zakończonych wzrostem wynagrodzeń, średnia pensja brutto bez rocznych dodatków wynosiła na początku 2015 r. 2730 zł./miesięcznie brutto.

Równie niepokojąca jest nie tylko wysokość, ale także struktura dochodów pracownic i pracowników zakładów finansowanych z budżetu Miasta Poznania. Zgodnie z informacją przygotowaną przez Miasto Poznań około 3/4 pracowników i pracownic tego typu zakładów zarabia poniżej 2500 zł/miesięcznie brutto (wynagrodzenie zasadnicze plus dodatki funkcyjne i specjalne jeżeli przysługują). W zespołach żłobków personel opiekuńczy (opiekunki dziecięce i pielęgniarki - 66% personelu) zarabiają średnio (z początkiem 2015 r.) 2609 zł./miesięcznie, obsługa techniczna (np. kuchnia - 23% personelu) 2489 zł./miesięcznie, administracja - 3419 zł./miesięcznie, dyrekcja - 4727 zł./miesięcznie (łącznie ostatnie dwie grupy 11% personelu).

Dlatego - po pierwsze - uważamy, że aby zniwelować różnice pomiędzy średnim wynagrodzeniem w gospodarce narodowej dla Poznania, a średnimi wynagrodzeniami w zakładach finansowanych z budżetu miasta, podwyżki powinny wynosić w najbliższych dwóch latach nawet 1000 zł. brutto średnio na pracownika miesięcznie. Zwłaszcza, że obecnie mamy do czynienia ze względnie dobrą koniunkturą gospodarczą i niską inflacją. Jeżeli koniunktura ulegnie w przyszłości pogorszeniu, a inflacja wzrośnie, co jest oczywiście nieuniknione z powodu cyklicznego charakteru całej gospodarki, płace realne mogą znowu ulec obniżeniu, co miało miejsce np. w latach 2009-2013 i zostało nieco zniwelowane dopiero w ostatnich 2-3 latach, ale - jak wykazywaliśmy wyżej - nie we wszystkich sektorach i zakładach w jednakowy sposób. Po drugie uważamy, że podwyżki te powinny przede wszystkim dotyczyć osób najniżej zarabiających. Dopuszczamy zatem wariant podwyżek 3% w 2017 i 3% w 2018 roku w odniesieniu do grup zawodowych i sektorów najlepiej już uposażonych, ale konieczne jest przeprowadzenie radykalniejszych podwyżek płac, dla tych grup zawodowych i sektorów, które odznaczają się szczególnie niskimi zarobkami. Dla tych grup domagamy się podwyżek nawet do 10% w 2017 i 10% w 2018 roku. 

2. Jeszcze bardziej dramatycznie przedstawia się sytuacja w przypadku zadań finansowanych z budżetu Miasta Poznania w formie zleceń innym organizacjom czy firmom np. z zakresu opieki socjalnej organizacjom pozarządowym czy osobom prywatnym prowadzącym w ramach działalności gospodarczej żłobki. W wielu przypadkach (choć sprawa ta nie jest dostatecznie dobrze zbadana) zatrudnia się wówczas pracowników i pracownice na "śmieciowe umowy", a wynagrodzenia bywają zdecydowanie niższe niż w przypadku osób pracujących w ramach instytucji publicznych. OZZ Inicjatywa Pracownicza wielokrotnie (min. w związku z protestem sprzątaczek z Uniwersytetu A. Mickiewicza i sądów) sygnalizowała konieczność kontrolowania w takim przypadku warunków zatrudnienia m.in. poprzez odpowiednie zapisy przy ogłaszaniu przetargu czy odpowiednio formułując umowy z podmiotami zewnętrznymi. 

3. Istnieją też duże rozbieżności w warunkach pracy i wysokości płac nie tylko pomiędzy poszczególnymi sektorami (Urząd Miasta Poznań, Miejskie Jednostki Organizacyjne, zdrowie i sprawy socjalne, oświata i wychowanie, kultura), ale także wewnątrz nich. Na przykład część miejskich instytucji kultury jest objęta ponadzakładowym układem zbiorowym pracy (PUZP), a część nie. Uważamy (i domagamy się tego), że Miasto Poznań powinno dążyć do tego, aby pracownice i pracownicy byli równo traktowani, co w tym konkretnym przypadku oznaczałoby rozciągnięcie PUZP na wszystkie instytucje kultury finansowane przez miasto.

Komisja Międzyzakładowa OZZ Inicjatywa Pracownicza przy Teatrze Ósmego Dnia (i Galerii Miejskiej Arsenał)

Komisja Międzyzakładowa OZZ Inicjatywa Pracownicza przy Zespołach Żłobków w Poznaniu

Poznańska Komisja Międzyzakładowa OZZ Inicjatywa Pracownicza

Poznań, 4 lipca 2016 r.