Pierwszy Konwój Pomocy Pracowniczej dla Ukrainy, współorganizowany przez niezależne związki zawodowe z Brazylii, Francji, Włoch, Litwy i Polski, odbył się w dniach 29 kwietnia - 2 maja 2022. Spotkanie i przekazanie ładunku odbyło się we Lwowie. Docelowym adresatem był Niezależny Związek Zawodowy Górników w mieście Krzywy Róg, który zrzesza pracowników i pracownice miejscowych kopalń i hut żelaza. O pierwszym konwoju informowaliśmy w naszych związkowych mediach [przeczytaj relację z pierwszego Konwoju]

Już w maju tego roku zapadła decyzja o kontynuowaniu współpracy i wsparcia dla ukraińskich związków zawodowych, w wymiarze zarówno materialnym, jak i symbolicznym. Decyzja o wysłaniu Drugiego Konwoju została podjęta w oparciu o rozmowy ze związkowcami i związkowczyniami oraz działaczkami i działaczami z Ukrainy. Inicjatywa miała na celu okazanie międzynarodowego wsparcia dla klasowego oporu wobec imperialistycznej inwazji Rosji, a także przeciwko antyzwiązkowym i antyspołecznym reformom ukraińskiego rządu w czasie wojny.

Solidarność międzynarodowa w praktyce

Od kwietnia b.r. pod auspicjami Międzynarodwej Związkowej Sieci Solidarności i Walk działa międzynarodowa grupa, w której skład wchodzą osoby z Inicjatywy Pracowniczej oraz zaprzyjaźnionych z nami związków zawodowych z innych krajów: Solidaires (Francja), CSP Conlutas (Brazylia), ADL Cobas (Włochy), Co.Bas (Hiszpania), Emancipacion (Francja), Liverpool TUC (Wielka Brytania), Niezależnego Związku Zawodowego Górników Ukrainy miasta Krzywy Róg (Ukraina), organizacji pozarządowej Ruch Socjalny (Ukraina) oraz Niezależnego Związku Zawodowego Kolejarzy (Ukraina). W naszych działaniach skupiamy się na mieście Krzywy Róg. Jest to ważny ośrodek przemysłu wydobywczego złóż rudy żelaza i metalurgicznego w centralnej Ukrainie (stanowi centrum Zagłębia Krzyworoskiego zwanego w skrócie “Krywbasem”). Głównym inwestorem w mieście i regionie jest globalny gigant Arcelor Mittal, a za pośrednictwem międzynarodowych spółek działa tu również kapitał rosyjski. Miasto stanowi ważne centrum zorganizowanego ruchu pracowniczego. W latach 2020 i 2021 w tutejszych zakładach odbyła się seria strajków i demonstracji. W tutejszych zakładach przemysłowych i kopalniach pracuje wiele kobiet, które również działają w związkach zawodowych. Aktywne kobiety można spotkać także w związkach zawodowych pracownic i pracowników edukacji i ochrony zdrowia oraz wśród wspierających związki zawodowe prawniczek.

Sam konwój traktujemy szerzej niż tylko dostawę niezbędnych towarów. Oznacza on również zacieśnianie kontaktów i współpracy ze związkami zawodowymi w Ukrainie, próbę zrozumienia sytuacji, w jakiej znaleźli się ich członkowie i członkinie oraz podejmowanie tego tematu na forum międzynarodowym. Grupa odbywa regularne spotkania, organizuje zbiórki finansowe, dostawy oraz organizuje wydarzenia promujące wiedzę na temat sytuacji ukraińskiej klasy pracującej i działalności związków zawodowych w ogarniętym wojną kraju. To tam zapadają decyzje i powstają kolejne plany.

Między kwietniem a wrześniem uczestniczyliśmy w wydarzeniach promujących ideę konwoju i międzynarodowej solidarności we Francji (konferencja ILNSS w Dijon w kwietniu, tematyczne spotkanie w Paryżu w maju), Włoszech (dyskusja na temat konwojów i sytuacji w Ukrainie podczas festiwalu Sherwood w Padwie w lipcu) oraz Ukrainie (delegat IP uczestniczył w kongresie Ruchu Socjalnego w Kijowie). Poszczególne związki organizowały również spotkania o lokalnym zasięgu w swoich krajach (w czerwcu spotkania promujące ideę konwojów miały miejsce w Warszawie i w Poznaniu).

Konferencja w Warszawie - “Nie chcemy być tylko tanią siłą roboczą w Europie”

27 Września - w przeddzień wyruszenia konwoju - odbyła się w Warszawie międzynarodowa konferencja “Nie chcemy być tylko tanią siłą roboczą w Europie” z udziałem przedstawicieli i przedstawicielek związków zawodowych z Polski, Francji, Włoch, Hiszpanii i Ukrainy. Do Warszawy przyjechał również Artem Tidwa - przedstawiciel Ruchu Socjalnego z Kijowa (ekonomista, działacz społeczny i doradca związków zawodowych), natomiast online połączyli się z nami przewodniczący tej organizacji, prawnik Witali Dudin oraz przewodniczący Niezależnego Związku Zawodowego Górników w mieście Krzywy Róg, Jurij Samojłow. Tematem przewodnim spotkania był sprzeciw wobec różnego rodzaju antypracowniczych reform prawa pracy w Polsce, Ukrainie i w skali globalnej. Dłuższą relację z konferencji możecie przeczytać [TUTAJ].

Tego samego dnia odbył się załadunek transportu humanitarnego. Część rzeczy zakupionych została w Warszawie, część koleżanki i koledzy z Solidaires dostarczyli z Francji. Zakupy w Warszawie możliwe były dzięki wsparciu finansowemu organizacji biorących udział w konwoju (CSP Conlutas, ADL Cobas, Co.Bas), oddziału brytyjskiego związkiu TUC z Liverpoolu oraz katalońskiej organizacji pozarządowej Arta Solitare z Majorki.

Rozładunek i spotkanie z Lokalną Konfederacją Niezależnych Związków Zawodowych w Krzywym Rogu

28 września do Krzywego Rogu wyruszył transport pomocy humanitarnej oraz delegacja wspomnianych organizacji związkowych. Konwojowi towarzyszyło spotkanie z Lokalną Konfederacją Niezależnych Związków Zawodowych w Krzywym Rogu zrzeszającą pracowników i pracownice kopalń, hut żelaza, transportu publicznego, kolei, edukacji oraz ochrony zdrowia. Było to pierwsze międzynarodowe spotkanie niezależnych związków zawodowych w Krzywym Rogu.

Spotkanie odbyło się 30 września i brało w nim udział około 40 osób. Lokalna Konfederacja Niezależnych Związków Zawodowych w mieście Krzywy Róg istnieje od 30 lat. W momencie powstania zrzeszała ok. 8 tys. osób, ale jej liczebność była bardzo zmienna w czasie. Pomimo tego, jak twierdzi jeden z jej założycieli - Jurij Samojłow - zawsze się odradzała. Obecnie Konfederacja zrzesza około 2 tys osób. W czasie spotkania Samojłow wyraził nadzieję, że wizyta międzynarodowych gości w czasie wojny stanie się kolejnym impulsem do zacieśnienia więzi między wchodzącymi w jej skład organizacjami związkowymi. Przyczynkiem do tego może być powołany w czasie spotkania 5-osobowy komitet, mający zająć się podziałem dostarczonego transportu humanitarnego między lokalne związki związkowe.

Głównym tematem omawianym na spotkaniu były niekorzystne zmiany w prawie pracy w czasie wojny w Ukrainie. Jak referowała obecna na spotkaniu prawniczka, od 15 marca br. ukraiński parlament przeprowadził szereg reform zmieniających Kodeks Pracy, zwiększając uprawnienia pracodawców i ograniczając uprawnienia pracowników. Wprowadzono między innymi: możliwość zwolnień bez konsultacji z organizacjami związkowymi, zmiany warunków pracy bez wcześniejszej informacji, zawieszenia układów zbiorowych, zniesienie gwarancji wynagrodzenia, możliwość rozwiązywania umów w dowolnym momencie bez wypowiedzenia, zmiany czasu pracy oraz zawierania nowych typów umów śmieciowych (tzw. “zero hours”). Kolejna przeprowadzona w czerwcu reforma zniosła obowiązek wypłaty wynagrodzenia dla zmobilizowanych pracowników przez przedsiębiorstwa. Prawodawstwo to zostało ocenione negatywnie ze względu na fakt, że mobilizacja obejmuje głównie klasę pracującą (również ochotnicy to przede wszystkim pracownicy), a związkowcy (zwłaszcza górnicy i kolejarze) ze względu na swoje umiejętności oraz doświadczenie organizacyjne są bardzo przydatni w walce z okupantem. Reformy mają także negatywny wpływ na sytuację finansową rodzin zmobilizowanych pracowników (na przykład matek z dziećmi), a dodatkowo sprawiają, że zakłady pracy pozostają bez aktywnych organizatorów związkowych.

W dalszej części dnia odwiedzono jedno z biur związkowych oraz rozładowano dostarczone towary w obecności pracowników miejscowych kopalń służących w jednostkach Obrony Terytorialnej Miasta Krzywy róg oraz ukraińskiej armii. Ładunek o łącznej wadze 1 tony zawierał m.in: agregaty prądotwórcze, krótkofalówki, apteczki, śpiwory i karimaty, odzież termiczną, zestawy narzędzi, latarki, opatrunki oraz żywność.

Potrzeba dalszych działań

Wizyta w Krzywym Rogu wykazała, że niezależnie od wymiaru humanitarnego, równie ważny jest symboliczny wymiar wsparcia - możliwość bezpośrednich rozmów i spotkań nieformalnych oraz bezpośrednie poznanie sytuacji w mieście znajdującym się w pobliżu frontu. W drodze powrotnej, dwóch delegatów (członkowie IP i ADL Cobas) odwiedziło Lwów, gdzie spotkali się z lokalnymi działaczami i działaczkami Ruchu Socjalnego.

Planowane są kolejne konwoje i międzynarodowe spotkania. W związku ze zbliżającą się zimą, będą one uwzględniać szczególne potrzeby związane z tą porą roku. Na koniec warto raz jeszcze podkreślić zarówno ciężkie położenie, w jakim znaleźli się ludzie pracy, związki zawodowe oraz oddolne organizacje społeczne w czasie wojny. Ich znaczenie jest kluczowe zarówno w zbrojnym oporze przeciwko okupantom oraz wspieraniu ludności cywilnej na terenach przyfrontowych i wyzwolonych spod okupacji.