Osoby, które zostały skierowane na przymusową kwarantannę, na czas tej kwarantanny zachowują prawo do zasiłku chorobowego (lub wynagrodzenia chorobowego). Dokumentem potwierdzającym to prawo jest decyzja wydana przez właściwy organ nadzoru sanitarnego.

W innej sytuacji są osoby, które przybyły z zagranicy, a obowiązek poddania się kwarantannie wynika z rozporządzenia o wprowadzeniu stanu epidemicznego. Wówczas nie wydaje się decyzji, która potwierdza prawo do zasiłku chorobowego. W odniesieniu do tych osób – o ile „luka w przepisach” nie zostanie załatana – może zaistnieć w przyszłości problem ustalenia przed ZUS prawa do zasiłku (lub wytoczenia przed sądem powództwa o wynagrodzenie chorobowe). Osoby te powinny zachować dokumenty, które potwierdzają ich powrót z zagranicy. 

Od powyższych dwóch sytuacji odróżnić należy jeszcze trzecią, w której pozostają osoby poddane nie kwarantannie, lecz nadzorowi epidemiologicznemu, one również zachowają prawo do wynagrodzenia i zasiłku chorobowego, jednakże w ich sytuacji powinni oni uzyskać stosowne zaświadczenie lekarskie.

Zgodnie z art. 92 § 1 k.p. wynagrodzenie chorobowe przysługuje za czas niezdolności pracownika do pracy nie tylko wskutek choroby ale także „odosobnienia w związku z chorobą zakaźną”. Po wyczerpaniu okresu, za który przysługuje wynagrodzenie chorobowe od pracodawcy z tych samych okolicznościach przysługuje zasiłek chorobowy z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (art. 92 § 4 k.p.).

Zgodnie z art. 6 ust. 2 pkt 1 ustawy zasiłkowej „na równi z niezdolnością do pracy z powodu choroby traktuje się niemożność wykonywania pracy (...) w wyniku decyzji wydanej przez właściwy organ albo uprawniony podmiot na podstawie przepisów o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi”. Przykładem jest tu decyzja o poddaniu kwarantannie wydana na podstawie art. 33 ust. 1 w zw. z art. 34 ust. 2 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń. Właśnie na tej podstawie są aktualnie poddawane osoby, które mogły mieć styczność z patogenem SARS-CoV-2. Prawo do zasiłku przysługuje więc już na podstawie decyzji nadzoru sanitarno-epidemiologicznego o poddaniu kwarantannie. Nie ma tu konieczności starania się o zaświadczenie od lekarza, co może być niemożliwe u osoby z założenia zdrowej – bo właśnie osoby zdrowe kieruje się na kwarantannę. 

Sytuacja nieco komplikuje się u osób, które powróciły z zagranicy i ma już do nich  zastosowanie rozporządzenie z 13 marca 2020 r. o wprowadzeniu stanu zagrożenia epidemicznego. Chodzi więc o wszelkie powroty z zagranicy Rzeczpospolitej od 13 marca 2020 r. Takie osoby mają z mocy samego przepisu rozporządzenia poddać się kwarantannie. Rozporządzenie wskazuje, że jest to obowiązek równoznaczny z tym wynikającym z art. 34 ust. 2 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń. Problem w tym, że rozporządzenie to uznaje jednocześnie, że nie wydaje się w tych sprawach decyzji administracyjnej. Brak takiej decyzji rodzi problemy z potwierdzeniem prawa do zasiłku chorobowego. 

Nie oznacza to jednak naszym zdaniem, że osoby, które teraz powracają z zagranicy utraciły prawo do wynagrodzenia bądź świadczenia chorobowego za czas kwarantanny. Stoimy na stanowisku, że w tej sytuacji to przepis rozporządzenia zastąpił decyzję administracyjną. Warto pamiętać, że w celu wystąpienia w przyszłości przez ubezpieczonego do ZUS o ustalenie prawa do świadczenia chorobowego – co można uczynić na podstawie art. 63 ust. 1 ustawy zasiłkowej – mogą się przydać dokumenty, które świadczą o powrocie z zagranicy (jak np. bilety lotnicze). Analogicznie te same dokumenty mogą się przydać jako dowód w procesie przeciw pracodawcy o wynagrodzenie chorobowe (jeżeli przysługiwało ono zamiast świadczenia chorobowego).

Powyższe – co trzeba podkreślić – dotyczy przymusowej kwarantanny nie zaś nadzoru epidemiologicznego. Ten ostatni też wynika z decyzji administracyjnej wydanej w oparciu o art. 33 ust. 1 w zw. z art. 34 ust. 2 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń. Różnica jednak w tym, iż definicja nadzoru epidemiologicznego (art. 2 pkt 14 wyżej wskazanej ustawy), w przeciwieństwie do kwarantanny, nie obejmuje odosobnienia jako koniecznej jego przesłanki. Odosobnienie zaś jest zgodnie z art. 92 § 1 k.p. przesłanką przyznania wynagrodzenia chorobowego (a następnie, zgodnie z art. 92 § 4 k.p., zasiłku chorobowego z ZUS). Stąd też w tej ostatniej sytuacji sama decyzja administracyjna nie będzie wystarczająca, a prawo do zasiłku potwierdza stosowne zaświadczenie lekarskie. 

Należy też zastrzec, że powyższe rozważania nie dotyczą przypadku kwarantanny lub nadzoru epidemiologicznego w sytuacji, gdy możliwa jest praca zdalna a stan zdrowia osoby poddanej tym środkom pozwala na jej wykonywanie.

Przydatne przepisy:

Art. 92 § 1 i 4 Kodeksu pracy,

Art. 6 ust. 2 pkt 1 oraz art. 63 ust. 1 Ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2019 r. poz. 645, 1590) – wyżej jako ustawa zasiłkowa.

Art. 33 ust. 1 oraz art. 34 ust. 2 Ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (t.j. Dz. U. z  2019 r. poz. 1239, 1495, z 2020 r. poz. 284, 322, 374).
§2 ust. 4 Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 13 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego (Dz. U. z 2020 r. Poz. 433).

Piotr Krzyżaniak, Grupa robocza OZZ Inicjatywa Pracownicza ds. prawnych