Pracowniczka w ciąży i na urlopie macierzyńskim – po nowych zmianach w KP
- Dział: Prawo
Czy jesteś pracowniczką w ciąży? Może niedawno zostałaś matką? Tu znajdziesz podstawowe informacje z zakresu prawa pracy, dotyczące świadczenia pracy w okresie ciąży i korzystania z urlopu macierzyńskiego. Kiedy pracodawca nie może rozwiązać z Tobą stosunku pracy i czego nie może Ci kazać w okresie ciąży, lub po powrocie z urlopu macierzyńskiego? Kiedy nie możesz być zwolniona?
Jeżeli jesteś pracownikiem na podstawie umowy o pracę, prawo chroni Cię już od chwili poczęcia dziecka. Od tego momentu pracodawca nie może Cię zwolnić. Masz też prawo do pełnopłatnego okresu chorobowego.
Jeśli w pierwszych dniach ciąży zostaniesz zwolniona, masz prawo żądać od pracodawcy przywrócenia Cię do pracy (powinnaś przedstawić zaświadczenie od lekarza). Jeżeli tego nie zrobi, zwróć się do Sądu Pracy. Sprawę o przywrócenie do pracy masz wygraną.
Gdy masz podpisaną umowę terminową ważne jest, na jaki czas została zawarta. Jeśli na dłużej niż miesiąc, podlegasz pełnej ochronie, ale dopiero po ukończeniu trzeciego miesiąca ciąży. Wtedy pracodawca ma obowiązek przedłużyć z Tobą umowę do dnia porodu.
Pamiętaj: pracodawca nie musi przedłużyć Twojej umowy do momentu porodu, jeżeli jesteś zatrudniona na tzw. umowę na czas zastępstwa. Jeżeli pracodawca zatrudnił Cię np. na czas dłuższej choroby innego pracownika, nie ma obowiązku przedłużania z Tobą umowy.
Od czego zależy długość urlopu macierzyńskiego?
Obecnie urlop macierzyński, gdy podczas jednego porodu urodzisz tylko jedno dziecko wynosi - 20 tygodni, jeżeli dwójkę to - 31 tygodni, w wypadku trojga - 33 tygodnie, czworga - 35 tygodni, a w wypadku pięciorga i więcej dzieci - 37 tygodni. Przy każdym następnym porodzie wymiar przysługującego Ci urlopu nie ulega wydłużeniu. Kobietom, które zdecydowały się na adopcję, urlop macierzyński należy się w zależności od ilości jednoczesnego przyjęcia dzieci, w skali identycznej jak podczas porodu. Mogą jednak z niego korzystać tylko do momentu ukończenia przez dziecko 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego do 10 roku życia.
Momentem rozpoczęcia urlopu jest dzień porodu chyba, że zdecydujesz się rozpocząć go wcześniej. Na urlop możesz przejść już na dwa tygodnie przed przewidywanym terminem porodu. Wtedy momentem jego rozpoczęcia jest termin wskazany w Twoim wniosku.
Po wykorzystaniu 14 tygodni urlopu macierzyńskiego po porodzie (do tego czasu nie wlicza się część urlopu wykorzystana przed porodem), możesz z niego zrezygnować na rzecz ojca dziecka. Żeby to zrobić musisz najpóźniej 7 dni przed planowanym rozpoczęciem pracy złożyć wniosek do swojego pracodawcy o rezygnację z pozostałej części urlopu i dołączyć do niego zaświadczenie pracodawcy ojca wskazujące termin rozpoczęcia przez niego urlopu macierzyńskiego. Ojciec musi najpóźniej 7 dni przed zakończeniem urlopu macierzyńskiego przez matkę złożyć wniosek do swojego pracodawcy o powzięcie urlopu macierzyńskiego z powodu rezygnacji dokonanej przez matkę. W obydwu wypadkach pracodawca ma obowiązek uwzględnić wniosek. Prawo do zasiłku macierzyńskiego przechodzi wtedy na ojca dziecka.
Po 8 tygodniach urlopu macierzyńskiego po porodzie, ojcu przysługuje prawo do części urlopu macierzyńskiego odpowiadającej okresowi, w którym podlegasz opiece szpitalnej. W takiej sytuacji na czas, gdy z urlopu korzysta ojciec, Tobie urlop zostaje przerwany. Musisz pamiętać, że łączna długość części urlopu macierzyńskiego wykorzystanej przez Ciebie i części wykorzystanej przez ojca, nie może być dłuższa niż przysługujący Tobie wymiar urlopu.
Ponadto, po ukończeniu urlopu macierzyńskiego od roku 2010 przysługuje Ci prawo do dodatkowego urlopu macierzyńskiego. Wymiar dodatkowego urlopu macierzyńskiego wyrażony literalnie w art. 1821 (dodanym przez art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 roku o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw) obowiązywać w pełni będzie dopiero od 1 stycznia 2014. Wtedy przysługiwać będzie Tobie prawo do dodatkowego urlopu macierzyńskiego w wymiarze 6 tygodni przy urodzeniu jednego dziecka, a przy urodzeniu dwojga i więcej dzieci – 8 tygodni. W pierwszym wypadku, gdy zdecydujesz się skorzystać z dodatkowego urlopu macierzyńskiego w roku 2010 i 2011, przysługiwać Ci będą jedynie 2 tygodnie, a w drugim przypadku w tych samych latach jedynie 4 tygodnie. Natomiast w pierwszym wypadku, lecz w roku 2012 i 2013 przysługiwać Ci będą 3 tygodnie, a w drugim wypadku 6 tygodni. Czyli prawo do dłuższego urlopu będzie przyznawane stopniowo. Dodatkowego urlopu macierzyńskiego pracodawca udziela na twój wniosek, który musisz przedłożyć najpóźniej 7 dni przed zakończeniem urlopu macierzyńskiego.
Prawo do dodatkowego urlopu macierzyńskiego przysługuje także ojcu dziecka. Dzieje się tak w przypadku, gdy wcześniej zrezygnujesz z urlopu macierzyńskiego na rzecz ojca lub, gdy minie czas urlopu macierzyńskiego, a Ty nie będziesz chciała skorzystać z dodatkowego urlopu. W pierwszym wypadku ojciec dziecka musi przedłożyć pracodawcy wniosek o jego udzielenie najpóźniej 7 dni przed zakończeniem urlopu macierzyńskiego. W drugim wypadku najpóźniej na 7 dni przed zakończeniem wykorzystywanego przez Ciebie urlopu macierzyńskiego, ojciec dziecka musi złożyć wniosek ze wskazaniem terminu, w którym zakończy się Tobie urlop macierzyński. W obydwu sytuacjach pracodawca ma obowiązek uwzględnić wniosek.
Dodatkowo od 1 stycznia 2010 roku ojcu dziecka przysługuje prawo do tygodniowego, a począwszy od 1 stycznia 2012 roku, (gdy na mocy art. 14 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 roku o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw zacznie w pełni obowiązywać treść art. 1823 Kodeksu pracy) dwutygodniowego urlopu ojcowskiego. Ojciec dziecka będzie mógł go wykorzystać w dowolnym czasie od dnia porodu, nie później jednak niż do dnia ukończenia przez dziecko 12 miesiąca życia. Ojciec dziecka by skorzystać z takiego urlopu musi najpóźniej 7 dni przed jego rozpoczęciem złożyć pracodawcy wniosek o jego udzielenie. Pracodawca nie może odrzucić takiego wniosku. Ojciec dziecka w związku z urlopem ojcowskim ma też prawo do zasiłku macierzyńskiego.
Jeżeli dodatkowy urlop macierzyński wypadnie na przełomie 2011 i 2012 roku, lub na przełomie 2013 i 2014 roku, lub jeżeli urlop ojcowski wypadnie na przełomie 2011 i 2012 roku, do przysługującego w momencie rozpoczęcia urlopu wymiaru tego urlopu dolicza się różnicę z wymiaru urlopu określonego na rok następny i wymiaru urlopu określonego na rok bieżący. Czyli, np. urlop macierzyński rozpoczęty w roku 2011, a kończący się w roku 2012, w wypadku jednego dziecka nie będzie wynosił dwóch tygodni, lecz trzy tygodnie, ponieważ dodana została różnica z wymiaru urlopu przewidzianego na trzy tygodnie w roku 2011 i przysługujących Tobie dwóch tygodni w roku 2012. Żeby móc jednak skorzystać z dodatkowej części urlopu należy najpóźniej na 3 dni przed jej rozpoczęciem złożyć u pracodawcy wniosek o jej udzielenie. Pracodawca ma obowiązek uwzględnić ten wniosek.
Możesz łączyć dodatkowy urlop macierzyński z pracą u pracodawcy, który go Tobie udziela. W takim wypadku wciąż zachowujesz prawo do zasiłku macierzyńskiego. Praca nie może jednak przekraczać połowy pełnego wymiaru czasu pracy. W takim wypadku urlopu udziela się na pozostałą część dobowego wymiaru czasu pracy, (czyli na resztę godzin przypadającą do wymiaru pracy świadczonej przed urlopem). Z takiego rozwiązania może skorzystać także ojciec, jeżeli przejął od Ciebie prawo do dodatkowego urlopu macierzyńskiego.
Ochrona, przed zwolnieniem, która przysługuje Tobie podczas urlopu macierzyńskiego, w wypadku, gdy zrezygnujesz z jego części na rzecz ojca, także przechodzi na ojca. Ponadto ojciec dziecka jest chroniony przed zwolnieniem podczas urlopu ojcowskiego (od momentu złożenia wniosku) i podczas wykorzystywania przysługującej mu części urlopu macierzyńskiego w zamian za czas, który spędziłaś pod opieką szpitalną.
Jeżeli masz umowę terminową, jej ostatni dzień kończy Twój urlop macierzyński. Korzystasz jednak nadal z prawa do zasiłku macierzyńskiego w dotychczasowej wysokości.
Pamiętaj: podczas urlopu macierzyńskiego pracodawca nie może zmienić warunków umowy na Twoją niekorzyść.
Twoje prawa po powrocie do pracy
− Pracodawca musi Cię przywrócić do pracy na tym samym stanowisku (lub równorzędnym, jeżeli jest to niemożliwe), na tych samych warunkach i za tym samym wynagrodzeniem, jak przed rozpoczęciem korzystania z urlopu macierzyńskiego (to samo prawo przysługuje również ojcu, jeżeli korzystał z urlopu macierzyńskiego);
− masz prawo do dwóch półgodzinnych przerw w przypadku jednego dziecka i dwóch 45 godzinnych w przypadku, gdy karmisz więcej niż jedno dziecko, wliczanych do czasu pracy, na karmienie piersią. Możesz korzystać z nich tak długo, jak długo karmisz swoje dziecko naturalnie;
− przysługują Ci, co roku dwa pełnopłatne dni wolne na opiekę nad dzieckiem (może je też wykorzystać ojciec dziecka);
− pracodawca nie może Cię zatrudnić bez Twojej zgody w godzinach nadliczbowych, ani w nocy. Dotyczy to także wyjazdów w delegacje.
Ciąża – pytania i odpowiedzi
Obawiam się powiedzieć pracodawcy, że jestem w ciąży. Kiedy przyjmował mnie do pracy zapytał, czy będę chciała niedługo mieć dzieci. Wydawało mi się, że nie... Czy pracodawca ma prawo zwolnić mnie dlatego, że wbrew deklaracji zaszłam w ciążę?
Nie. Po pierwsze pracodawca nie miał prawa zadawać Ci takiego pytania. Po drugie, jeśli jesteś w ciąży, przed zwolnieniem chronią Cię przepisy kodeksu pracy. Szef nie może wręczyć Ci wypowiedzenia ani rozwiązać umowy o pracę. Dotyczy to każdej umowy, z wyjątkiem tej na okres próbny, krótszy niż miesiąc.
Jestem w trzecim miesiącu ciąży. Moja umowa o pracę wygaśnie za dwa miesiące, a wtedy na pewno nie znajdę nowej pracy. Czy jakieś przepisy chronią kobiety w sytuacji podobnej do mojej?
Tak. Jeśli pracodawca zawarł z Tobą umowę o pracę na czas określony (także na czas wykonania określonej pracy albo na czas próbny dłuższy niż miesiąc), a termin kończy się po upływie trzeciego miesiąca ciąży - taka umowa ulega przedłużeniu do dnia narodzin dziecka. Umowa wygaśnie jednak w dniu porodu, a Ty nie będziesz mogła korzystać z urlopu macierzyńskiego ani wychowawczego. Będziesz miała jedynie prawo do zasiłku macierzyńskiego po ustaniu ubezpieczenia.
Moja praca polega na częstych podróżach po Polsce. Teraz jestem w ciąży i staje się to dla mnie uciążliwe. Czy mogę zwrócić się do szefa, żeby przynajmniej trochę ograniczył liczbę moich wyjazdów?
Tak. Przyszłych matek nie można delegować poza stałe miejsce pracy, a także zatrudniać w godzinach nadliczbowych oraz w nocy. Zakaz dotyczy też kobiet opiekujących się dzieckiem do lat czterech. Mogą one jednak wykonywać taką pracę, jeśli wyrażą na nią zgodę.
Pracuję cały dzień przy komputerze. Spodziewam się dziecka i obawiam się, że to niebezpieczne dla jego zdrowia. Czy powinnam ograniczyć czas spędzany przed monitorem?
Tak. Jeżeli twój lekarz stwierdził (i poparł to orzeczeniem), że ze względu na stan nie powinnaś wykonywać dotychczasowej pracy, pracodawca powinien niezwłocznie przenieść cię do innej. Gdyby przeniesienie spowodowało obniżenie wynagrodzenia, przysługuje ci dodatek wyrównawczy.
Wykaz prac wzbronionych kobietom (Dz. U. 1996 r. nr 114, poz. 545, powinien też znajdować się w regulaminie pracy twojej firmy) przewiduje, że kobieta w ciąży nie może pracować przy komputerze dłużej niż 4 godziny dziennie.
Moja umowa o pracę wygaśnie dwa miesiące po porodzie. Czy będę mogła kontynuować urlop macierzyński?
Nie. Jeżeli pracujesz na podstawie umowy na czas określony, która wygasa w trakcie urlopu macierzyńskiego, ostatni dzień umowy jest jednocześnie ostatnim dniem urlopu. Natomiast zasiłek macierzyński będziesz otrzymywała tak długo, jak długo trwałby pełny urlop macierzyński.
Na podstawie:
− Art. 176 – 185 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy;
− art. 12 – 15 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw;
− art. 29, 29a ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa
− Dział VI pkt 1 d) wykazu prac wzbronionych kobietom - załącznik do Rozporządzenie rady ministrów z dnia 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych kobietom.
Za portalem fundacjamama.pl.
Poprawek do obowiązującego na dzień 01. 01. 2009 stanu prawnego dokonał Piotr Krzyżaniak
Jeżeli jesteś pracownikiem na podstawie umowy o pracę, prawo chroni Cię już od chwili poczęcia dziecka. Od tego momentu pracodawca nie może Cię zwolnić. Masz też prawo do pełnopłatnego okresu chorobowego.
Jeśli w pierwszych dniach ciąży zostaniesz zwolniona, masz prawo żądać od pracodawcy przywrócenia Cię do pracy (powinnaś przedstawić zaświadczenie od lekarza). Jeżeli tego nie zrobi, zwróć się do Sądu Pracy. Sprawę o przywrócenie do pracy masz wygraną.
Gdy masz podpisaną umowę terminową ważne jest, na jaki czas została zawarta. Jeśli na dłużej niż miesiąc, podlegasz pełnej ochronie, ale dopiero po ukończeniu trzeciego miesiąca ciąży. Wtedy pracodawca ma obowiązek przedłużyć z Tobą umowę do dnia porodu.
Pamiętaj: pracodawca nie musi przedłużyć Twojej umowy do momentu porodu, jeżeli jesteś zatrudniona na tzw. umowę na czas zastępstwa. Jeżeli pracodawca zatrudnił Cię np. na czas dłuższej choroby innego pracownika, nie ma obowiązku przedłużania z Tobą umowy.
Od czego zależy długość urlopu macierzyńskiego?
Obecnie urlop macierzyński, gdy podczas jednego porodu urodzisz tylko jedno dziecko wynosi - 20 tygodni, jeżeli dwójkę to - 31 tygodni, w wypadku trojga - 33 tygodnie, czworga - 35 tygodni, a w wypadku pięciorga i więcej dzieci - 37 tygodni. Przy każdym następnym porodzie wymiar przysługującego Ci urlopu nie ulega wydłużeniu. Kobietom, które zdecydowały się na adopcję, urlop macierzyński należy się w zależności od ilości jednoczesnego przyjęcia dzieci, w skali identycznej jak podczas porodu. Mogą jednak z niego korzystać tylko do momentu ukończenia przez dziecko 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego do 10 roku życia.
Momentem rozpoczęcia urlopu jest dzień porodu chyba, że zdecydujesz się rozpocząć go wcześniej. Na urlop możesz przejść już na dwa tygodnie przed przewidywanym terminem porodu. Wtedy momentem jego rozpoczęcia jest termin wskazany w Twoim wniosku.
Po wykorzystaniu 14 tygodni urlopu macierzyńskiego po porodzie (do tego czasu nie wlicza się część urlopu wykorzystana przed porodem), możesz z niego zrezygnować na rzecz ojca dziecka. Żeby to zrobić musisz najpóźniej 7 dni przed planowanym rozpoczęciem pracy złożyć wniosek do swojego pracodawcy o rezygnację z pozostałej części urlopu i dołączyć do niego zaświadczenie pracodawcy ojca wskazujące termin rozpoczęcia przez niego urlopu macierzyńskiego. Ojciec musi najpóźniej 7 dni przed zakończeniem urlopu macierzyńskiego przez matkę złożyć wniosek do swojego pracodawcy o powzięcie urlopu macierzyńskiego z powodu rezygnacji dokonanej przez matkę. W obydwu wypadkach pracodawca ma obowiązek uwzględnić wniosek. Prawo do zasiłku macierzyńskiego przechodzi wtedy na ojca dziecka.
Po 8 tygodniach urlopu macierzyńskiego po porodzie, ojcu przysługuje prawo do części urlopu macierzyńskiego odpowiadającej okresowi, w którym podlegasz opiece szpitalnej. W takiej sytuacji na czas, gdy z urlopu korzysta ojciec, Tobie urlop zostaje przerwany. Musisz pamiętać, że łączna długość części urlopu macierzyńskiego wykorzystanej przez Ciebie i części wykorzystanej przez ojca, nie może być dłuższa niż przysługujący Tobie wymiar urlopu.
Ponadto, po ukończeniu urlopu macierzyńskiego od roku 2010 przysługuje Ci prawo do dodatkowego urlopu macierzyńskiego. Wymiar dodatkowego urlopu macierzyńskiego wyrażony literalnie w art. 1821 (dodanym przez art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 roku o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw) obowiązywać w pełni będzie dopiero od 1 stycznia 2014. Wtedy przysługiwać będzie Tobie prawo do dodatkowego urlopu macierzyńskiego w wymiarze 6 tygodni przy urodzeniu jednego dziecka, a przy urodzeniu dwojga i więcej dzieci – 8 tygodni. W pierwszym wypadku, gdy zdecydujesz się skorzystać z dodatkowego urlopu macierzyńskiego w roku 2010 i 2011, przysługiwać Ci będą jedynie 2 tygodnie, a w drugim przypadku w tych samych latach jedynie 4 tygodnie. Natomiast w pierwszym wypadku, lecz w roku 2012 i 2013 przysługiwać Ci będą 3 tygodnie, a w drugim wypadku 6 tygodni. Czyli prawo do dłuższego urlopu będzie przyznawane stopniowo. Dodatkowego urlopu macierzyńskiego pracodawca udziela na twój wniosek, który musisz przedłożyć najpóźniej 7 dni przed zakończeniem urlopu macierzyńskiego.
Prawo do dodatkowego urlopu macierzyńskiego przysługuje także ojcu dziecka. Dzieje się tak w przypadku, gdy wcześniej zrezygnujesz z urlopu macierzyńskiego na rzecz ojca lub, gdy minie czas urlopu macierzyńskiego, a Ty nie będziesz chciała skorzystać z dodatkowego urlopu. W pierwszym wypadku ojciec dziecka musi przedłożyć pracodawcy wniosek o jego udzielenie najpóźniej 7 dni przed zakończeniem urlopu macierzyńskiego. W drugim wypadku najpóźniej na 7 dni przed zakończeniem wykorzystywanego przez Ciebie urlopu macierzyńskiego, ojciec dziecka musi złożyć wniosek ze wskazaniem terminu, w którym zakończy się Tobie urlop macierzyński. W obydwu sytuacjach pracodawca ma obowiązek uwzględnić wniosek.
Dodatkowo od 1 stycznia 2010 roku ojcu dziecka przysługuje prawo do tygodniowego, a począwszy od 1 stycznia 2012 roku, (gdy na mocy art. 14 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 roku o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw zacznie w pełni obowiązywać treść art. 1823 Kodeksu pracy) dwutygodniowego urlopu ojcowskiego. Ojciec dziecka będzie mógł go wykorzystać w dowolnym czasie od dnia porodu, nie później jednak niż do dnia ukończenia przez dziecko 12 miesiąca życia. Ojciec dziecka by skorzystać z takiego urlopu musi najpóźniej 7 dni przed jego rozpoczęciem złożyć pracodawcy wniosek o jego udzielenie. Pracodawca nie może odrzucić takiego wniosku. Ojciec dziecka w związku z urlopem ojcowskim ma też prawo do zasiłku macierzyńskiego.
Jeżeli dodatkowy urlop macierzyński wypadnie na przełomie 2011 i 2012 roku, lub na przełomie 2013 i 2014 roku, lub jeżeli urlop ojcowski wypadnie na przełomie 2011 i 2012 roku, do przysługującego w momencie rozpoczęcia urlopu wymiaru tego urlopu dolicza się różnicę z wymiaru urlopu określonego na rok następny i wymiaru urlopu określonego na rok bieżący. Czyli, np. urlop macierzyński rozpoczęty w roku 2011, a kończący się w roku 2012, w wypadku jednego dziecka nie będzie wynosił dwóch tygodni, lecz trzy tygodnie, ponieważ dodana została różnica z wymiaru urlopu przewidzianego na trzy tygodnie w roku 2011 i przysługujących Tobie dwóch tygodni w roku 2012. Żeby móc jednak skorzystać z dodatkowej części urlopu należy najpóźniej na 3 dni przed jej rozpoczęciem złożyć u pracodawcy wniosek o jej udzielenie. Pracodawca ma obowiązek uwzględnić ten wniosek.
Możesz łączyć dodatkowy urlop macierzyński z pracą u pracodawcy, który go Tobie udziela. W takim wypadku wciąż zachowujesz prawo do zasiłku macierzyńskiego. Praca nie może jednak przekraczać połowy pełnego wymiaru czasu pracy. W takim wypadku urlopu udziela się na pozostałą część dobowego wymiaru czasu pracy, (czyli na resztę godzin przypadającą do wymiaru pracy świadczonej przed urlopem). Z takiego rozwiązania może skorzystać także ojciec, jeżeli przejął od Ciebie prawo do dodatkowego urlopu macierzyńskiego.
Ochrona, przed zwolnieniem, która przysługuje Tobie podczas urlopu macierzyńskiego, w wypadku, gdy zrezygnujesz z jego części na rzecz ojca, także przechodzi na ojca. Ponadto ojciec dziecka jest chroniony przed zwolnieniem podczas urlopu ojcowskiego (od momentu złożenia wniosku) i podczas wykorzystywania przysługującej mu części urlopu macierzyńskiego w zamian za czas, który spędziłaś pod opieką szpitalną.
Jeżeli masz umowę terminową, jej ostatni dzień kończy Twój urlop macierzyński. Korzystasz jednak nadal z prawa do zasiłku macierzyńskiego w dotychczasowej wysokości.
Pamiętaj: podczas urlopu macierzyńskiego pracodawca nie może zmienić warunków umowy na Twoją niekorzyść.
Twoje prawa po powrocie do pracy
− Pracodawca musi Cię przywrócić do pracy na tym samym stanowisku (lub równorzędnym, jeżeli jest to niemożliwe), na tych samych warunkach i za tym samym wynagrodzeniem, jak przed rozpoczęciem korzystania z urlopu macierzyńskiego (to samo prawo przysługuje również ojcu, jeżeli korzystał z urlopu macierzyńskiego);
− masz prawo do dwóch półgodzinnych przerw w przypadku jednego dziecka i dwóch 45 godzinnych w przypadku, gdy karmisz więcej niż jedno dziecko, wliczanych do czasu pracy, na karmienie piersią. Możesz korzystać z nich tak długo, jak długo karmisz swoje dziecko naturalnie;
− przysługują Ci, co roku dwa pełnopłatne dni wolne na opiekę nad dzieckiem (może je też wykorzystać ojciec dziecka);
− pracodawca nie może Cię zatrudnić bez Twojej zgody w godzinach nadliczbowych, ani w nocy. Dotyczy to także wyjazdów w delegacje.
Ciąża – pytania i odpowiedzi
Obawiam się powiedzieć pracodawcy, że jestem w ciąży. Kiedy przyjmował mnie do pracy zapytał, czy będę chciała niedługo mieć dzieci. Wydawało mi się, że nie... Czy pracodawca ma prawo zwolnić mnie dlatego, że wbrew deklaracji zaszłam w ciążę?
Nie. Po pierwsze pracodawca nie miał prawa zadawać Ci takiego pytania. Po drugie, jeśli jesteś w ciąży, przed zwolnieniem chronią Cię przepisy kodeksu pracy. Szef nie może wręczyć Ci wypowiedzenia ani rozwiązać umowy o pracę. Dotyczy to każdej umowy, z wyjątkiem tej na okres próbny, krótszy niż miesiąc.
Jestem w trzecim miesiącu ciąży. Moja umowa o pracę wygaśnie za dwa miesiące, a wtedy na pewno nie znajdę nowej pracy. Czy jakieś przepisy chronią kobiety w sytuacji podobnej do mojej?
Tak. Jeśli pracodawca zawarł z Tobą umowę o pracę na czas określony (także na czas wykonania określonej pracy albo na czas próbny dłuższy niż miesiąc), a termin kończy się po upływie trzeciego miesiąca ciąży - taka umowa ulega przedłużeniu do dnia narodzin dziecka. Umowa wygaśnie jednak w dniu porodu, a Ty nie będziesz mogła korzystać z urlopu macierzyńskiego ani wychowawczego. Będziesz miała jedynie prawo do zasiłku macierzyńskiego po ustaniu ubezpieczenia.
Moja praca polega na częstych podróżach po Polsce. Teraz jestem w ciąży i staje się to dla mnie uciążliwe. Czy mogę zwrócić się do szefa, żeby przynajmniej trochę ograniczył liczbę moich wyjazdów?
Tak. Przyszłych matek nie można delegować poza stałe miejsce pracy, a także zatrudniać w godzinach nadliczbowych oraz w nocy. Zakaz dotyczy też kobiet opiekujących się dzieckiem do lat czterech. Mogą one jednak wykonywać taką pracę, jeśli wyrażą na nią zgodę.
Pracuję cały dzień przy komputerze. Spodziewam się dziecka i obawiam się, że to niebezpieczne dla jego zdrowia. Czy powinnam ograniczyć czas spędzany przed monitorem?
Tak. Jeżeli twój lekarz stwierdził (i poparł to orzeczeniem), że ze względu na stan nie powinnaś wykonywać dotychczasowej pracy, pracodawca powinien niezwłocznie przenieść cię do innej. Gdyby przeniesienie spowodowało obniżenie wynagrodzenia, przysługuje ci dodatek wyrównawczy.
Wykaz prac wzbronionych kobietom (Dz. U. 1996 r. nr 114, poz. 545, powinien też znajdować się w regulaminie pracy twojej firmy) przewiduje, że kobieta w ciąży nie może pracować przy komputerze dłużej niż 4 godziny dziennie.
Moja umowa o pracę wygaśnie dwa miesiące po porodzie. Czy będę mogła kontynuować urlop macierzyński?
Nie. Jeżeli pracujesz na podstawie umowy na czas określony, która wygasa w trakcie urlopu macierzyńskiego, ostatni dzień umowy jest jednocześnie ostatnim dniem urlopu. Natomiast zasiłek macierzyński będziesz otrzymywała tak długo, jak długo trwałby pełny urlop macierzyński.
Na podstawie:
− Art. 176 – 185 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy;
− art. 12 – 15 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw;
− art. 29, 29a ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa
− Dział VI pkt 1 d) wykazu prac wzbronionych kobietom - załącznik do Rozporządzenie rady ministrów z dnia 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych kobietom.
Za portalem fundacjamama.pl.
Poprawek do obowiązującego na dzień 01. 01. 2009 stanu prawnego dokonał Piotr Krzyżaniak
Etykiety