1. Kobiety, które były na urlopie macierzyńskim lub wychowawczym i nie płaciły w tym okresie składek. Co mogą zrobić? Dalej nie powinny płacić zaległych składek, nawet jeśli dostają od ZUS ponaglenia w tej sprawie. Po wejściu ustawy jest rok na złożenie odpowiedniego wniosku o umorzenie płatności do organu rentowego. Na tej podstawie ZUS umorzy składki.

2. Osoby, które aktualnie są na urlopie macierzyńskim lub wychowawczym. Co mogą zrobić? Nie są zobowiązane płacić składek, natomiast, podobnie jak w punkcie 1 należy pamiętać o złożeniu wniosku do organu rentowego.

3. Kobiety, które już zapłaciły ZUS należne składki z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej, będąc na urlopie macierzyńskim (od 1 stycznia 1999). Co mogą zrobić? Mogą domagać się zwrotu pieniędzy albo też zwrócić się o doliczenie ich na poczet przyszłej emerytury. Jeżeli jednak osoby takie nadal prowadzą działalność, to składki emerytalne, rentowe i wypadkowe wpłacone od 1999 roku do dnia wejścia w życie ustawy przejdą na konto zaległych i bieżących składek z tytułu prowadzonej działalności.

4. Osoby, które już zapłaciły ZUSowi należne składki, będąc na urlopie wychowawczym (od 1 stycznia 1999 r.) - mogą domagać się umorzenia tylko odsetek od zaległych składek.

Umorzenie zaległych składek nie następuje jednak automatycznie. Jeśli znajdujesz się w takiej sytuacji masz rok na złożenie wniosku do organu rentowego, licząc od dnia wejścia w życie ustawy.

Co oznacza ustawa dla osób, które znajdą się w takiej sytuacji po wejściu w życie ustawy? Jeśli będą to osoby przebywające na macierzyńskim, to nie muszą płacić składek z tytułu prowadzonej firmy. Tak samo w trakcie wychowawczego, z jednym warunkiem – muszą mieć zawieszoną działalność gospodarczą.

Krótka historia tzw. „przedsiębiorczych matek” i ich zmagań z ZUSem

Zmiany w prawie są efektem wieloletniego zamieszania wokół tzw. "przedsiębiorczych matek". Wszystko zaczęło się od 1999 roku, kiedy to wprowadzono nowe zapisy do ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z nimi kobieta na etacie oraz prowadząca własny interes, która przechodziła na urlop macierzyński, a potem wychowawczy nie musiała płacić składek na rentę i emeryturę. Od początku ustawa nie była jednak jasna. Dodatkowo w przeciągu paru lat była nowelizowana, przechodziła przez wiele sądów, gmatwała się z innymi uzupełniającymi przepisami. Sam ZUS nie miał jednoznacznej wykładni w tej sprawie - poszczególne oddziały tej instytucji posługiwały się sprzecznymi interpretacjami.

W 2008 roku Sąd Najwyższy wydał orzeczenie równoznaczne z tym, że osoby znajdujące się w powyższej sytuacji będą musiały zapłacić składki wraz z odsetkami. W oświadczeniu grupy kobiet, które znalazły się w tej dramatycznej sytuacji czytamy: „z powodu niejasnych przepisów i błędnej ich interpretacji przez sam ZUS i Sądy (dopiero uchwała Sądu Najwyższego uściśliła przepisy), tysiące kobiet w całej Polsce zmuszonych jest do spłaty zaległych składek, wraz z odsetkami, które znacznie przekraczają należność główną. Kwoty zaległych składek przekraczają niejednokrotnie ich roczne dochody (za 3 letni okres pozostawania na urlopie macierzyńskim i wychowawczym wynosi wraz z odsetkami wynosi około 30.000 zł.).”

Aby zobrazować skalę zjawiska warto wspomnieć, że szacunkowa liczba kobiet znajdujących się w takiej sytuacji wynosiła 46 tysięcy. Teraz będą mogły one działać zgodnie z nowymi przepisami.