Studentki i studenci wobec odpowiedzi Uniwersytetu Warszawskiego
- Dział: Społeczeństwo

W dwa tygodnie od złożenia przez nas listu otwartego do władz Uniwersytetu Warszawskiego otrzymaliśmy odpowiedź. Jest to ważny krok dla akcji protestacyjnej — dzięki ciężkiej pracy i solidarności nasze postulaty nie przeszły bez echa. Na 9 stronach odpowiedzi padają budzące optymizm deklaracje. Największym z nich jest obietnica (niedoprecyzowana czasowo!) otwarcia w BUW-ie publicznej stołówki oraz wydłużenia godzin otwarcia stołówki na Oboźnej do 18 (zamiast 16:30). Ponadto Uniwersytecka Rada ds. Kształcenia podjęła uchwałę, zgodnie z którą zostanie przeprowadzone postulowane przez nas badanie sytuacji materialnej studentów i studentek.
Zapraszamy do zapoznania się z pełną treścią odpowiedzi (w załaczniku u dołu strony) i naszym komentarzem:
1. Domy studenckie
Uniwersytet deklaruje, że „trwają prace nad projektami inwestycyjnymi Uniwersytetu uwzględniającymi wybudowanie dwóch nowych akademików oraz dalsze remonty dotychczasowych”. Trudno nam zaufać tej deklaracji, kiedy nieustannie słyszymy od mieszkanek i mieszkańców akademików skargi na brak remontów, karaluchy i ogólny stan techniczny budynku. Stan istniejących domów studenckich wymaga natychmiastowej interwencji, na którą się nie zapowiada.
Władze uczelni chwalą się, że będą otwierały nowy dom studencki, ale zapominają dodać, że to zaledwie spełnienie obietnicy sięgającej lat 2000. To nie wystarcza. Na dodatek na samym początku listu czytamy: „Osób spoza województwa mazowieckiego jest 13 tys. W obecnym roku Uniwersytet Warszawski przygotował około 2350 miejsc w akademikach, co oznacza, że uczelnia zapewnia miejsca dla 18% osób spoza województwa mazowieckiego (12% dla osób spoza Warszawy)”. Nie zgadzamy się z argumentacją, że akademik nie jest sprawą osób mieszkających w Radomiu, Grójcu czy Piasecznie.
2. Stołówki
Obietnica otwarcia nowej stołówki w Bibliotece Uniwersyteckiej to krok w dobrą stronę, jednak martwi nas brak doprecyzowania tematu. Chcemy jasnych deklaracji co do:
• terminu otwarcia stołówki;
• poziomu cen i systemu abonamentowego;
• zakresu oferty dań;
• pensji i sposobu zatrudnienia załogi.
Dodatkowo podkreślamy, że jedna stołówka nie sprosta naszym długofalowym oczekiwaniom. Od początku postulujemy otwarcie stołówek przy każdym możliwym wydziale UW i nie rezygnujemy z tego żądania.
3. Świadczenia socjalne
„Uniwersytet Warszawski oferuje kompleksowy system wsparcia dla osób studiujących”. Jest to prawdą, lecz kluczowa jest odpowiedź na pytanie: których osób? Statystyki mówią jasno: w roku 2015/16 zostały przyznane 3744 stypendia socjalne, a w roku 2022/23 zaledwie 2032! Jest to spadek o zatrważające 46%. Wniosków odrzuconych było 8 lat temu o 15% mniej. W długich paragrafach odpowiedzi na nasz postulat poszerzenia oferty stypendialnej ponad ustawowe wymagania, autorzy tekstu zastosowali jedynie chwyty retoryczne. Jedyne świadczenia wypłacane z własnej inicjatywy uczelni to Stypendium na Start, które nie jest świadczeniem socjalnym, ponieważ podstawą do jego przyznania są tylko i wyłącznie osiągnięcia z liceum, a nie potrzeba wsparcia. Nie jest nim także IDUB, w ramach którego przyznawane są granty na badania. Podtrzymujemy postulat zwiększenia oferty świadczeń socjalnych, uzależnionych od sytuacji materialnej. Argument, że stworzenie centralnego Biura Pomocy Materialnej jest krokiem w dobrą stronę, jest przynajmniej kontrowersyjny. Historycznie, na wydziałach istniały komisje stypendialne, w wyniku czego w proces przyznawania stypendiów socjalnych było zaangażowanych wiele studentów. Dziś w ten proces nie jest zaangażowany żaden student, ponieważ nastąpiła radykalna centralizacja. Być może efektem tego rzeczywiście jest równiejsze traktowanie, lecz czy nie jest ono po prostu związane z absolutną biurokratyzacją? Spadek ogólnego zaangażowania studentów w życie uczelni jest wynikiem właśnie takich decyzji.
4. Procedury
Uniwersytet Warszawski, jako największa uczelnia w kraju, ma wpływ na sytuację prawną w polskim szkolnictwie wyższym, czemu nie można zaprzeczyć. Uproszczenie formalności związanych z przyznawaniem stypendiów socjalnych leży ponadto w interesie wszystkich uczelni i wszystkich studentów i studentek w Polsce. Brakuje jedynie inicjatywy ze stron władz, a władze UW powinny wyznaczać standardy w tym zakresie. Można szukać winy gdzie indziej, a sytuacja pozostaje bez zmian. Wymaganie od osób w krytycznej sytuacji materialnej, bo tak należy nazwać dochody poniżej 1294 złote na osobę w gospodarstwie domowym, takiego jak obecnie ogromu formalności, jest skandalem. Zmiany w przepisach powinny stać się jednym z priorytetów. W odpowiedzi czytamy: „Przygotowujemy również kampanię społeczną mającą na celu promowanie różnorodnych form wsparcia – materialnych, jak i niematerialnych”. Problemem nie jest brak wiedzy o wsparciu, tylko jego niewystarczający zakres. Problemem nie jest brak wiedzy o akademikach, tylko karaluchy i ponad 20-letnie meble.
5. Remonty
Władze UW twierdzą, że wszystkie potrzebne remonty oraz naprawy mają miejsce. Co więcej, deklarują, że skrupulatnie badają potrzeby mieszkanek i mieszkańców akademików. Jak piszą, „wyrazem tego jest wiosenne spotkanie władz rektorskich z Parlamentem Studentów UW, na którym jednym z omawianych tematów było określenie potrzeb mieszkańców akademików”. Z przykrością stwierdzamy, że nie jest to faktyczny stan rzeczy. Nieustannie zbieramy skargi od lokatorek i lokatorów Domów Studenckich na temat zepsutego wyposażenia DS, pleśni, a nawet robactwa(!). Potrzeby nie są badane w sposób pozwalający na realną poprawę stanu technicznego. Kolejną kwestią jest okrojona i zawodząca odpowiedź UW na nasz wniosek o informację publiczną dotyczący remontów — tę kwestię przybliżamy niżej.
6. Pokoje socjalne
Uczelnia zapowiada, że „w ramach procedowanych zmian w zakresie FDD przewidziana zostanie odrębna pula środków przeznaczona na wyposażenie istniejących lub tworzących się w poszczególnych jednostkach pomieszczeń dla studentów i studentek, które będą spełniać charakter zarówno przestrzeni socjalnych, jak i miejsc do odpoczynku lub spotkań. O wydatkowaniu środków decydować będą Kierownicy Jednostek Dydaktycznych (Prodziekani ds. studenckich) w konsultacji ze studentami”.
Oczekujemy szczegółów dotyczących konsultacji ze studentami. W jaki sposób oraz kiedy miałyby się odbyć? Warto wspomnieć, że od momentu złożenia naszego listu na uczelni pojawiły się mikromarkety, co jest zaprzeczeniem dbania o wspólną przestrzeń i dobro społeczności. Nie chcemy outsourcingu, prywatnych automatów czy sklepików z drogimi batonikami!
7. Badanie zapotrzebowania na tani najem pokoi w Warszawie (uwzględniając ceny na rynku oraz zarobki studentek i studentów)
Uczelnia podjęła uchwałę o przeprowadzeniu kompleksowego badania ogólnouniwersyteckiego dotyczącego sytuacji socjalno-bytowej studentów i studentek Uniwersytetu Warszawskiego oraz jej wpływu na proces kształcenia. Zostaliśmy zaproszeni do udziału w zespole rektorskim ds. badania potrzeb studentek i studentów, co odbieramy pozytywnie — udział organizacji związkowych w takich przedsięwzięciach jest niezbędny. Uniwersytet otrzymał od nas listę osób, które będą brać udział w pracach.
8. Strategia UW
Odpowiedź władz w odniesieniu do naszego postulatu uwzględnienia rozwoju zaplecza socjalnego explicite w strategii na lata 2023-32 jest niesatysfakcjonująca i sugeruje niezrozumienie naszego postulatu. O ile kwestią techniczną jest fakt, że Strategia jest dokumentem ogólnym, który będzie dopracowywany w Planie Wykonawczym, a autorzy listu sami wyszczególniają m.in. następujący zapis:
„W zakresie postulatu rozwoju zasobu mieszkaniowego oraz rozwoju zaplecza gastronomicznego: (...)
Cel operacyjny: 3.1.5. Zwiększenie udziału podmiotów zewnętrznych w tworzeniu, wykorzystaniu i rozwoju infrastruktury sportowej, kulturalnej i socjalnej UW”
Władze mogą dalej przyjmować strategię przyznawania nam racji, solidaryzowania się i przekonywania, że robią co w ich mocy, lecz zdaje się, że nawet nie sprawdzili, który fragment dokumentu cytują. Postulaty akademików, pokoi socjalnych, czy stołówek, to postulaty zmniejszenia udziału podmiotów zewnętrznych w życiu uczelni. Nie chcemy więcej prywatnych automatów, modnych sieciowych kawiarni, czy prywatnych akademików. Chcemy wysokiej jakości usług publicznych, które zapewnią niskie ceny, dostosowanie do naszych potrzeb, jak i dobre warunki pracy. Mówimy stanowcze nie kulturze rodem z nowoczesnych korporacji, normalizacji zarywania nocek, czy faszerowania się napojami energetycznymi i słodyczami. Zaplecze socjalne uczelni jest narzędziem wyrównywania szans, a jego outsourcing temu celowi zaprzecza. Podtrzymujemy postulat korekty strategii, a w szczególności usunięcia powyższego zapisu.
„W zakresie postulatu rozwoju zasobu mieszkaniowego oraz rozwoju zaplecza gastronomicznego:
Cel strategiczny: Rozwój kultury dobrostanu”
Fakt uwzględnienia sformułowania „kultura dobrostanu”, gdy autorom Strategii nie mogło przejść przez gardło słowo akademik, czy stołówka, jest znamienne. Żywimy szczerą nadzieję, że władze przez dobrostan rozumieją stabilność zatrudnienia i mieszkania oraz bezpieczeństwo finansowe, a nie jedzenie drogiego kawałka pizzy w biegu między zajęciami a pracą.
Polityka informacyjna Uniwersytetu
Wiele do życzenia pozostawia również polityka informacyjna Uniwersytetu. Najbardziej istotne dla studentów informacje, nie są publikowane na bieżąco w biuletynie informacji publicznej — o kwestie remontów w akademikach musimy dopytywać się, wysyłając liczne wnioski o udostępnienie informacji publicznej, które traktowane są po macoszemu. Władze uczelni wywiązują się z obowiązku udzielenia tego, o co wnioskujemy, lecz często grają na czas, wzywają do doprecyzowania tam, gdzie pytanie jest jasne, zasłaniają się tym, że informacje są przetworzone i żądają uzasadnień. Udzielane informacje bywają niepełne, lub wręcz przeciwnie, absurdalnie szczegółowe. Odpowiedzi na wnioski złożone w trybie ustawowym, czasem nie dostają znaku sprawy, a postulaty listu otwartego są traktowane jak wniosek. Naszym zdaniem uniwersytet powinien zmienić politykę informacyjną, na zdecydowanie bardziej proaktywną — zakres danych publikowanych w biuletynie informacji publicznej, powinien być znacznie szerszy, a ich prezentacja bardziej przejrzysta i czytelna dla studentów. Transparentność jest podstawą demokratyzacji debaty na temat sytuacji w szkolnictwie wyższym i bez niej nie może być mowy o prawdziwej partycypacji studentów w życiu Uniwersytetu.
Warszawskie Koło Młodych Inicjatywy Pracowniczej
Studencka Inicjatywa Mieszkaniowa
Poniżej odpowiedź władz Uniwersytetu Warszawskiego na list otwarty: