Zmiany w Kodeksie Pracy - dyskryminacja i BHP
- Dział: Społeczeństwo
W styczniu 2009 roku weszło w życie kilka ustawy nowelizujących dotychczasowy Kodeks Pracy. Zmiany dotyczą przepisów z zakresu równego traktowania w zatrudnieniu, przestrzegania zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz uprawnień związanych z rodzicielstwem.Równe traktowanie
Zamiany przepisów dotyczących równego traktowania wynikają z dostosowania Kodeksu Pracy do norm prawa Unii Europejskiej. Chodzi o dyrektywy w sprawie równego traktowania mężczyzn i kobiet oraz bez względu na pochodzenie etniczne. Jakie skutki prawne powoduje obecna nowelizacja? Prowadzi ona faktycznie do rozszerzenia tego, co uważamy za dyskryminację zwłaszcza o charakterze pośrednim, hipotetycznym. Ustawa mówi, że „dyskryminowanie pośrednie istnieje wtedy, gdy pracownik z jednej lub kilku [zakazanych] przyczyn (...) był, jest lub mógłby być traktowany w porównywalnej sytuacji mniej korzystnie niż inni pracownicy” poprzez zastosowanie pozornie neutralnych postanowień, kryteriów lub działań. Zatem obecna nowelizacja zabroniła stosowania z pozoru neutralnych praktyk, kryteriów, czy działania, które jednak prowadzą do pewnego typu nierówności w zatrudnieniu. Jeżeli np. w wyniku pozornie neutralnych zasad określających sposób wynagradzania i praktyki wynagradzania, okazuje się, że w danej grupie zawodowej wykonującej te same czynności kobiety zarabiają średnio mniej od mężczyzn, a zwłaszcza kiedy jest to różnica znacząca, dochodzi do dyskryminacji, nawet jeżeli pracodawca nie miał zamiaru daną osobę (osoby) w sposób bezpośredni dyskryminować. Zabrania się też tych praktyk, które nie tylko doprowadziły do nierównego traktowania z uwagi na płeć lub pochodzenie etniczne, ale w przyszłości mogłyby do tego doprowadzić. Nie są to przepisy póki co jasne, ale z pewnością praktyka sądowa przybliży nam, co realnie taka ochrona prawna dla pracownika znaczy.
Zmieniły się tez (zaostrzyły) przepisy za molestowanie seksualne w miejscu pracy oraz wprowadzono wyraźną ochronę osób, które występują przeciwko wszelkiego typu dyskryminacji.
Przepisy BHP
W zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy zmiany idą w kierunku tzw. aktywnej polityki zapobiegania zagrożeniom. Wynikają one, podobnie jak poprzednie, z dostosowania przepisów polskich do unijnych. Oznaczają one m.in. że pracodawca będzie musiał wyznaczyć osobę (osoby) odpowiedzialną za szereg czynności związanych z bezpieczeństwem. Przepisy wyraziściej określają, że pomimo np. zlecenia zadań z zakresu BHP na zewnątrz (podnajęcie behapowca) pracodawca nie wyzbywa się odpowiedzialności. Nie wolno przerzucać kosztów utrzymania BHP na pracowników. Wreszcie pracodawca powinien nieustannie monitorować przestrzeganie przepisów BHP, a na wypadek „zdarzeń nagłych” powinien zabezpieczyć środki niezbędne do udzielenia pierwszej pomocy. Wprowadzono nowe przepisy dotyczące weryfikacji maszyn i urządzeń. Za techniczną ich zgodność z przepisami BHP odpowiada dziś pracodawca, a nie konstruktor czy producent maszyn.
Przepisy te wydają się szczelnie ważne w kontekście wzrastającej ilości wypadków przy pracy. W ostatnich trzech latach (2005-2007) ich ilość wzrosła o 17,5%, kiedy równocześnie zatrudnienie wzrosło jedynie o 5,1%.
Nowelizacja prowadza szereg zmian także w zakresie uprawnień pracowników/pracownic związane z rodzicielstwem. O tym w następnym artykule na temat zmian w Kodeksie Pracy, który niebawem opublikujemy na naszej stronie.
(opr. JU)
Zamiany przepisów dotyczących równego traktowania wynikają z dostosowania Kodeksu Pracy do norm prawa Unii Europejskiej. Chodzi o dyrektywy w sprawie równego traktowania mężczyzn i kobiet oraz bez względu na pochodzenie etniczne. Jakie skutki prawne powoduje obecna nowelizacja? Prowadzi ona faktycznie do rozszerzenia tego, co uważamy za dyskryminację zwłaszcza o charakterze pośrednim, hipotetycznym. Ustawa mówi, że „dyskryminowanie pośrednie istnieje wtedy, gdy pracownik z jednej lub kilku [zakazanych] przyczyn (...) był, jest lub mógłby być traktowany w porównywalnej sytuacji mniej korzystnie niż inni pracownicy” poprzez zastosowanie pozornie neutralnych postanowień, kryteriów lub działań. Zatem obecna nowelizacja zabroniła stosowania z pozoru neutralnych praktyk, kryteriów, czy działania, które jednak prowadzą do pewnego typu nierówności w zatrudnieniu. Jeżeli np. w wyniku pozornie neutralnych zasad określających sposób wynagradzania i praktyki wynagradzania, okazuje się, że w danej grupie zawodowej wykonującej te same czynności kobiety zarabiają średnio mniej od mężczyzn, a zwłaszcza kiedy jest to różnica znacząca, dochodzi do dyskryminacji, nawet jeżeli pracodawca nie miał zamiaru daną osobę (osoby) w sposób bezpośredni dyskryminować. Zabrania się też tych praktyk, które nie tylko doprowadziły do nierównego traktowania z uwagi na płeć lub pochodzenie etniczne, ale w przyszłości mogłyby do tego doprowadzić. Nie są to przepisy póki co jasne, ale z pewnością praktyka sądowa przybliży nam, co realnie taka ochrona prawna dla pracownika znaczy.
Zmieniły się tez (zaostrzyły) przepisy za molestowanie seksualne w miejscu pracy oraz wprowadzono wyraźną ochronę osób, które występują przeciwko wszelkiego typu dyskryminacji.
Przepisy BHP
W zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy zmiany idą w kierunku tzw. aktywnej polityki zapobiegania zagrożeniom. Wynikają one, podobnie jak poprzednie, z dostosowania przepisów polskich do unijnych. Oznaczają one m.in. że pracodawca będzie musiał wyznaczyć osobę (osoby) odpowiedzialną za szereg czynności związanych z bezpieczeństwem. Przepisy wyraziściej określają, że pomimo np. zlecenia zadań z zakresu BHP na zewnątrz (podnajęcie behapowca) pracodawca nie wyzbywa się odpowiedzialności. Nie wolno przerzucać kosztów utrzymania BHP na pracowników. Wreszcie pracodawca powinien nieustannie monitorować przestrzeganie przepisów BHP, a na wypadek „zdarzeń nagłych” powinien zabezpieczyć środki niezbędne do udzielenia pierwszej pomocy. Wprowadzono nowe przepisy dotyczące weryfikacji maszyn i urządzeń. Za techniczną ich zgodność z przepisami BHP odpowiada dziś pracodawca, a nie konstruktor czy producent maszyn.
Przepisy te wydają się szczelnie ważne w kontekście wzrastającej ilości wypadków przy pracy. W ostatnich trzech latach (2005-2007) ich ilość wzrosła o 17,5%, kiedy równocześnie zatrudnienie wzrosło jedynie o 5,1%.
Nowelizacja prowadza szereg zmian także w zakresie uprawnień pracowników/pracownic związane z rodzicielstwem. O tym w następnym artykule na temat zmian w Kodeksie Pracy, który niebawem opublikujemy na naszej stronie.
(opr. JU)