3 czerwca br Trybunał Konstytucyjny uznał skargę Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych na niezgodność zapisów ustawy o związkach zawodowych z Konstytucją RP i Konwencją nr 87 Międzynarodowej Organizacji Pracy. Trybunał wskazał na sprzeczność między konstytucyjną wolnością do zrzeszania się w związki zawodowe, bez względu na formę zatrudnienia, a ustawą o związkach zawodowych, która zakłada, że zrzeszać się mogą tylko pracownicy w definicji Kodeksu Pracy (zatrudnieni na etat w oparciu o umowę o pracę). Decyzja Trybunału jest krokiem w kierunku otwarcia formalnej możliwości zrzeszania się w związki zawodowe dla milionów osób pracujących obecnie na umowach cywilno-prawnych, a faktycznie będących pracownikami i pracownicami. Dziś szacuje się, że tacy pracownicy i pracownic stanowią łącznie ok 40% wszystkich zatrudnionych. Na przyszłość wyrok TK stwarza perspektywę prawnego ułatwienia wspólnej i solidarniej walki „etatowców” i „nie-etatowców” o poprawę warunków pracy.

Pracownicy i pracownice na śmieciówkach są w sposób szczególni zagrożeni prekaryzacją – niepewnością wynagrodzenia, niskopłatnością pracy, krótkotrwałym i niestabilnym zatrudnieniem, niejasnym zakresem obowiązków, wydłużonym normom czasu pracy czy wreszcie brakiem lub ograniczonym dostępem do ubezpieczeń społecznych (np. od bezrobocia czy zdrowotnego). Osoby te pozostawione były dotychczas same ze swoimi problemami z pracodawcą. Do tej pory, według ustawy o związkach zawodowych, do założenia komisji w zakładzie pracy potrzeba było 10 pracowników zatrudnionych u jednego pracodawcy w oparciu o umowę o pracę. Obecnie sytuacja może się zmienić się i również pracownice i pracownicy, którym odmawia się umowy o pracę, będą mogły liczyć na pełne uczestnictwo z strukturach związkowych i toczyć solidarną walkę o swoje prawa.

Najpierw jednak trzeba będzie wymóc na rządzie jak najszybsze wdrożenie w życie wyroku Trybunału, gdyż sam wyrok nie zmieni faktycznej sytuacji zatrudnionych dopóki nie powstaną przepisy wykonawcze. W dodatku, strona rządowa już teraz próbuje stopować pozytywne zmiany, uzależniając dalsze działania ustawodawcze od przyjęcia ustawy o Radzie Dialogu Społecznego. Dlatego tak ważne jest organizowanie się i stawianie oporu wobec działań elit władzy, które spychają w bardzo trudną sytuację życiową i zawodową coraz większą część społeczeństwa!

Zatem, by decyzja Trybunału Konstytucyjnego rzeczywiście ułatwiła zrzeszanie w związki zawodowe się osób na śmieciówkach, potrzebne jest oddolne organizowanie się i tworzenie presji na rządzących poprzez protesty, strajki i demonstracje. Często okazywało się, że są to najskuteczniejsze narzędzia, by osoby, które samotnie mierzyły się z wyzyskiem, zaczęły wspólnie i bardziej skutecznie występować przeciwko niemu.

Dziś duże centrale związkowe praktycznie nie zrzeszają (poza kilkoma wyjątkami) pracowników na śmieciówwkach. W przeciwieństwie do nich, w Inicjatywie Pracowniczej od dawna staramy znosić podziały na „stałych” i „tymczasowych”, „na etacie” i „na śmieciówkach”, zrzeszając wszystkich, którzy chcą stawiać opór swoim szefom i walczyć o kontrolę nad swoją pracą. Dowodem tego są Komisja Pracowników Sztuki i Komisja Pracujących w Organizacjach Pozarządowych (zrzeszające etatowców i osoby na śmieciówkach), Komisja Zakładowa w Amazonie (zrzeszająca pracowników stałych i tymczasowych), czy poszczególne komisje międzyzakładowe i lokalne komisje środowiskowe (zrzeszające osoby z różnych zakładów pracy na różnych formach zatrudnienia oraz osoby bezrobotne i studiujące).

Czytaj podobny artykuł autorstwa Komisji NGO OZZ IP: https://pozarzadowi.wordpress.com/2015/06/03/trybunal-konstytucyjny-o-wolnosci-zrzeszania-sie-w-zwiazkach-zawodowych/