Komisja w Aelii powstała 15 maja br. zrzeszając ok. 20% wszystkich zatrudnionych w sklepach firmy na warszawskim lotnisku. Po dwóch tygodniach zgłoszono do pracodawcy następujące postulaty: zapewnienie wszystkim pracownikom i pracownicom miejsc siedzących w miejscu wykonywania pracy, wprowadzenie procedur gwarantujących traktowanie pracowników i pracownic z szacunkiem przez przełożonych, zapewnienie odzieży roboczej lub ekwiwalentu pieniężnego za odzież roboczą, wcześniejsze informowania o zmianach w grafiku, współdecydowanie pracowników i pracownic o wykorzystaniu środków z Funduszu Socjalnego oraz wliczenie czasu szkoleń do czasu pracy.

Początkowo, dyrekcja Aelii odmówiła jakichkolwiek rozmów uznając komisję za „nielegalną” oraz zagroziła zwolnieniem Anny Kucharzyk, która została wybrana na reprezentantkę komisji korzystającą z ochrony przed zwolnieniem z pracy bez zgody zarządu związku. Swoje groźby kierownictwo zrealizowało 7 czerwca, oskarżając Anię (w opinii komisji bezpodstawnie) o „ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych” polegające m.in. na „prowadzeniu szeroko zakrojonej agitacji związkowej”, która miała „zdezorganizować pracę” w sklepach na stołecznym lotnisku.

W odpowiedzi na działania firmy, OZZ Inicjatywa Pracownicza zorganizowała kampanię protestacyjną. Pikietowano pod sklepami Aelii na lotniskach w całej Polsce i za granicą, a organizacje związkowe i klienci z różnych krajów wysłali ponad cztery tysiące listów protestacyjnych za pośrednictwem internetowej platformy portalu Labourstart.org. Akcję wsparły krajowe i zagraniczne związki zawodowe (m.in.: francuska federacja Solidaires, Związek Pracowników Personelu Naziemnego PLL LOT, OPZZ Konfederacja Pracy, niemiecki związek zawodowy FAU i szwedzki SAC). Szerokim echem odbił się reportaż o warunkach pracy w Aelii „Piekło na Okęciu” autorstwa Marcina Wójcika, który ukazał się w czwartkowym dodatku do „Gazety Wyborczej”. Po publikacji artykułu, interwencję ws. warunków pracy w Aelii zapowiedział Minister Pracy i Polityki Społecznej Władysław Kosiniak-Kamysz – efektem tej interwencji jest trwająca obecnie kontrola Państwowej Inspekcji Pracy.

Na skutek kampanii protestacyjnej, pracownikom i pracownicom Aelii zrzeszonym w związku udało się osiągnąć częściowy sukces: w sierpniu br. dyrekcja firmy uznała oficjalnie komisję i rozpoczęła negocjacje ws. ustalenia procedury antymobbingowej oraz nowego systemu ustalania grafików pracy i informowania pracowników o ewentualnych zmianach czasu pracy. W tym samym miesiącu udostępniono kasjerom i kasjerkom krzesła. Rozpoczęły się także wypłaty ekwiwalentów za odzież roboczą. W firmie wprowadzono także kilka zmian, o które komisja nie wnioskowała, ale których od dawna domagało się wielu pracowników i pracownic: magazynierzy otrzymali nowy sprzęt, konsultantki urody nie muszą już rozdawać ulotek w swoim czasie pracy, a na skutek kontroli PIP pracownicy i pracownice wreszcie uzyskają dostęp do osobnych przebieralni (do tej pory mieli do dyspozycji jedną – koedukacyjną). Zimą mają odbyć się także pierwsze rozmowy w sprawie funkcjonowania Funduszu Socjalnego, a komisja planuje powrócić do kwestii wliczania szkoleń do czasu pracy. Z rozmów z niezrzeszonymi pracownicami i pracownikami Aelii, jakie przeprowadziliśmy w ostatnim czasie wynika, że działania związku cieszą się dość dużym poparciem wśród większości zatrudnionych, nawet tych, którzy i które nie zdecydowali się na wstąpienie do IP – pomimo początkowej niechęci do związków zawodowych, wiele osób przekonało się, że mogą one realnie poprawić warunki pracy wszystkich zatrudnionych.

Zwycięstwo związku jest jednak częściowe, ponieważ dyrekcja cały czas odmawia przywrócenia do pracy niesłusznie zwolnionej Ani Kucharzyk. Inicjatywa Pracownicza skierowała do sądu pracy pozew o przywrócenie Ani, jednak do tej pory nie wyznaczono nawet pierwszego terminu rozprawy. Biorąc pod uwagę, że przeciętnie sprawy w sądach pracy w pierwszej instancji trwają w Warszawie dwa lata, nie należy się spodziewać szybkiego powrotu do pracy przewodniczącej komisji w Aelii. Co więcej, kierownictwo firmy stara się także wyciszyć krytykę ze strony związku na drodze prawnej poprzez cywilny pozew o naruszenie „dóbr osobistych”. 22 października Komisja Krajowa OZZ IP otrzymała postanowienie sądu okręgowego w Poznaniu, które w trybie tzw. „zabezpieczenia roszczenia” (czyli procedury mającej zagwarantować umożliwienie wykonania przyszłego wyroku) zakazuje związkowi m.in.: (1) publikowania w środkach masowego przekazu materiałów zawierających hasła dotyczące wyzysku oraz represjonowania za działalność związkową i zastraszania pracowników i pracownic Aelii za ich działalność związkową; (2) dystrybuowania 41 numeru biuletynu „Inicjatywa Pracownicza” oraz ulotek „Kupon etycznego konsumenta”; (3) organizowania pikiet związanych z wyzyskiwaniem oraz zastraszaniem i represjonowaniem pracowników i pracownic Aelii. Postanowienie zapadło na posiedzeniu niejawnym, bez udziału reprezentantów i reprezentantek strony związkowej. Inicjatywa Pracownicza złożyła zażalenie od postanowienia, jednak – jak podkreśla Komisja Krajowa „jest ono kolejnym, niebezpiecznym przykładem praktyk ograniczania działalności związkowej za pomocą wykorzystania przepisów prawa cywilnego”. W podobny sposób – także na skutek postanowienia sądu cywilnego, które zapadło na niejawnym posiedzeniu – w 2012 r. złamano strajk w LOT Aircraft Maintenance Services prowadzony wspólnie przez „Solidarność” i OPZZ. Także w przypadku strajku prowadzonego przez Inicjatywę Pracowniczą w Chung Hong Electronics Poland kierownictwo firmy usiłowało zastraszyć osoby koordynujące akcję strajkową grożąc sprawą cywilną o „pokrycie strat w produkcji spowodowanych strajkiem” i żądając od nich łącznie 90 tys. zł.

W związku z kuriozalnym wyrokiem sądu cywilnego w Poznaniu oraz w związku z przedłużającą się sprawą w sądzie pracy, Inicjatywa Pracownicza ogłosiła przeprowadzenie kolejnej kampanii protestacyjnej – tym razem skierowanej przeciwko cenzurowaniu działalności związkowej przez sądy i Aelię. Celem kampanii jest także przypomnienie o niesłusznym zwolnieniu Ani Kucharzyk i wywarcie presji na firmę w celu zmuszenia kierownictwa do pełnego respektowania praw pracowniczych i związkowych.

W ramach kampanii planowane są kolejne pikiety na lotniskach w całej Polsce i pod sądem okręgowym w Poznaniu, a także ponowne uruchomienie petycji ws. przywrócenia do pracy Ani Kucharzyk. Związek wystosuje także apel o międzynarodowe wsparcie kampanii i koordynację działań wszystkich organizacji związkowych przeciwko łamaniu prawa pracowników i pracownic do swobodnego prowadzenia działalności związkowej. Akcje rozpoczną się w pierwszym tygodniu grudnia.