Szkolenia IP 2013–2018

W 2013 roku powstała grupa robocza, której głównym celem było rozpoczęcie regularnych szkoleń dla całego związku. W założeniach chcieliśmy, aby szkolenia z jednej strony przekazywały podstawową wiedzę praktyczną niezbędną do prowadzenia działalności związkowej przez komisję (od zagadnień prawnych, przez budowanie strategii działania, aż po kwestie tożsamości ideowej OZZ IP i naszego miejsca w historii światowego ruchu związkowego), a z drugiej – służyły integracji i wzajemnemu poznawaniu się osób na co dzień aktywnych w różnych miejscach pracy. Łącząc te dwa cele, w 2013 roku grupa opracowała autorski program szkolenia „ABC działalności związkowej”, który bazował na doświadczeniach zaprzyjaźnionych związków zawodowych (głównie amerykańskiego IWW) i miał zapewnić uczestniczkom i uczestnikom podstawową wiedzę z zakresu wszystkich aspektów działalności związkowej. „ABC...” zostało zaplanowane jako dwudniowe spotkanie organizowane docelowo dla wszystkich komisji IP z danego miasta/regionu i obejmujące zagadnienia: (1) historii ruchu związkowego, (2) konfliktu klasowego w gospodarce kapitalistycznej, (3) prawnych podstaw działania związków w Polsce, (4) budowania strategii działania komisji na poziomie zakładu pracy, (5) komunikacji „wewnątrz” komisji oraz (6) komunikacji komisji „na zewnątrz”. W założeniach każde z zagadnień było omawiane na bazie ćwiczeń angażujących uczestniczki i uczestników do wspólnej pracy – starałyśmy i staraliśmy się unikać prowadzenia „wykładów” w stylu akademickim i chcieliśmy ćwiczenia i przykłady stale uzupełniać o wiedzę zdobytą podczas kolejnych edycji.

W 2014 roku grupa przeszła od fazy planowania do realizacji – w tym roku odbyło się 5 szkoleń (Warszawa, Stargard Szczeciński, Golub-Dobrzyń, Poznań, Kraków), w których udział wzięło 75 osób z 12 komisji. Łączny koszt tych spotkań wyniósł 4 tys. zł, co jest kwotą niewielką w stosunku do standardowych kosztów tego typu działalności. Według wyników ankiet ewaluacyjnych szkolenie było „strzałem w dziesiątkę” – 93% osób, które wypełniły ankiety (ponad połowa uczestniczących), uznało, że szkolenie odpowiedziało na ich potrzeby w stopniu „bardzo wysokim” lub „wysokim” i nie odnotowano żadnych opinii negatywnych. W kolejnych dwóch latach kontynuowałyśmy i kontynuowaliśmy więc naszą aktywność. W latach 2015–2016 udało nam się zorganizować kolejne 7 szkoleń (Poznań, Łódź, Wrocław, Białystok, Warszawa, Kraków, Złotoryja) dla 90 osób z 18 komisji IP. Podobnie jak w roku 2014, także i w kolejnych dwóch latach szkolenie było bardzo pozytywnie oceniane przez uczestników i uczestniczki (90% uznało je za odpowiadające na ich potrzeby). Bazując na tych doświadczeniach, w 2017 roku grupa rozpoczęła dyskusję nad przygotowaniem drugiej części szkolenia (obejmującej takie zagadnienia, jak: negocjacje z pracodawcami, struktura OZZ IP, działalność poza zakładem pracy) oraz przygotowaniem podręcznika na bazie dotychczasowej aktywności.

Pomimo tych ambitnych planów, w 2017 roku aktywność grupy znacząco osłabła. Złożyło się na to wiele czynników: zmęczenie osób dotychczas ją tworzących, dynamiczny wzrost liczebności związku oraz coraz częściej wyrażane oczekiwania co do zmiany formuły.

Potrzeba zmian w programie szkoleń

Przez 5 lat funkcjonowania grupy szkoleniowej w Inicjatywie Pracowniczej zaszły duże zmiany: związek prawie dwukrotnie zwiększył swoją liczebność, pojawiły się nowe komisje (często w nowych dla nas branżach), a wraz z nimi nowe problemy i wyzwania. Wiele struktur zakładowych i międzyzakładowych IP zdobyło nowe doświadczenia i w toku codziennej działalności wypracowało nowe metody działania. Zaczęliśmy się także stykać z nieznanymi wcześniej zagadnieniami prawnymi. Wreszcie, 5 lipca 2018 r. weszła w życie nowelizacja Ustawy o związkach zawodowych, która niedługo w istotny sposób zmieni to, jak działają organizacje zakładowe i międzyzakładowe OZZ IP.

Wszystko to sprawiło, że konieczna stała się reorganizacja działań grupy szkoleniowej. Punktem wyjścia do zmian była dyskusja, którą przeprowadziliśmy na ostatnim Zjeździe Roboczym związku. Wśród zgłaszanych uwag szczególnie często wybrzmiewała potrzeba skonkretyzowania wiedzy prawnej i przekazywania jej w sposób, który odnosi się do codziennej działalności komisji (a zwłaszcza korespondencji prowadzonej z pracodawcami). Zmian wymagał więc zarówno zakres przekazywanej wiedzy (coraz częściej potrzebne bowiem były bardziej szczegółowe informacje), jak i jej forma (praca z dokumentami, którymi komisje posługują się na co dzień zamiast omawiania przepisów). Wskazywano także na trudności logistyczne związane z dotychczasową formułą (dojazdy, noclegi, potrzeba wygospodarowania dwóch kolejnych dni w całości na szkolenie) oraz potrzebę uszczegółowienia nie tylko wiedzy prawnej, ale także tej z innych dziedzin.

Zmiany w szkoleniach w 2018 r.

Bazując na tych uwagach, dyskutując w gronie osób odpowiedzialnych za prowadzenie szkoleń w IP, osób zaangażowanych w działania na polu prawnym oraz Komisji Krajowej, zdecydowaliśmy, że w najbliższych miesiącach dokonamy reorganizacji szkoleń w naszym związku.

Pierwsza zmiana polega na odejściu od dwudniowych szkoleń, które przekazują „po trochu” wiedzę ze wszystkich możliwych aspektów działalności związkowej. W ich miejsce będziemy starać się organizować jednodniowe szkolenia tematyczne, bardziej szczegółowo omawiające jeden wybrany aspekt naszej działalności: (1) kwestie administracyjne (prowadzenie dokumentacji, korespondencji z pracodawcą, ewidencja członków i członkiń), (2) zagadnienia prawne (w wersji ogólnej oraz w formie bardziej szczegółowych spotkań poświęconych np. tematowi prowadzenia sporów zbiorowych czy też zwolnień), (3) tematy związane z budowaniem siły komisji na zakładzie pracy i przygotowaniem strategii działania, (4) kwestie kontaktów z mediami i działalności informacyjnej komisji, (5) problematyki ekonomicznej i związanej z pozyskiwaniem i interpretacją informacji o zakładzie pracy.

Zakładamy, że szkolenie z kwestii administracyjnych ma przekazywać podstawową wiedzę niezbędną dla wszystkich komisji (niezależnie od branży czy lokalizacji geograficznej), więc będziemy starać się je organizować jak najwcześniej dla pojedynczych komisji – najlepiej już na etapie spotkania założycielskiego lub tuż po nim. Pozostałe szkolenia będą natomiast organizowane cyklicznie dla poszczególnych województw i mają mieć także wymiar integracyjny (tak jak kiedyś szkolenie „ABC...”). Pierwsze spotkania w ich ramach odbędą się w 2019 roku, ponieważ końcówka bieżącego roku upłynie nam głównie na intensywnych pracach nad kwestiami prawnymi.

Drugą zmianą jest przyznanie priorytetu kwestiom prawnym – w związku ze zmianami w Ustawie o związkach zawodowych, które wejdą w życie 1 stycznia 2019 r., w listopadzie i grudniu br. zorganizowaliśmy dwa szkolenia w Poznaniu (18 listopada) i Warszawie (1 grudnia) poświęcone wyłącznie temu, jak zmienią się zasady działania Inicjatywy Pracowniczej w przyszłym roku. W obu spotkaniach wzięło udział łącznie ok. 50 osób z ponad 20 komisji naszego związku. Na tej podstawie będziemy w najbliższym czasie przygotowywać także poradnik dla komisji, a na stronie internetowej IP umieścimy nowe wzory pism i dokumentów dla komisji.

W październiku rozpoczęliśmy także cykl seminariów prawnych organizowany w Warszawie we współpracy z OPZZ Konfederacja Pracy oraz Forum Dialogu Publicznego. Z założenia są one mniejsze (każdorazowo bierze w nich udział 10–15 osób) i przeznaczone na pogłębianie wiedzy prawnej, a nie objaśnianie podstaw. W ubiegłym roku odbyły się trzy zjazdy – pierwszy poświęcony problemowi umów cywilnoprawnych oraz wewnątrzzakładowych aktów prawa pracy (przede wszystkim są to regulaminy pracy i wynagradzania), drugi poświęcony kwestiom kar porządkowych i zwolnień oraz trzeci - poświęcony problematyce mobbingu i dyskryminacji. W zależności od możliwości czasowych i organizacyjnych seminarium będzie najprawdopodobniej kontynuowane w kolejnych latach i obejmie kwestie takie jak: współpraca z PIP, prowadzenie sporów zbiorowych czy kwestie związane z BHP albo Zakładowym Funduszem Świadczeń Socjalnych.

Liczymy, że opisane wyżej zmiany w szkoleniach w naszym związku z jednej strony odpowiedzą na aktualne potrzeby i problemy, z jakimi się stykamy, a z drugiej – wzmocnią nasze codzienne działania prowadzone na poziomie zakładów pracy i miast, w których działamy. Zapewne najbliższy, XI Krajowy Zjazd Delegatek i Delegatów będzie także momentem na ocenę, w jakim stopniu te już zrealizowane działania i plany na przyszłość są odpowiednie dla Inicjatywy Pracowniczej.