W ubiegłą sobotę i niedzielę odbyły się w Poznaniu i Gdańsku akcje Inicjatywy Pracowniczej w obronie pracowników handlu. Związek wielokrotnie prowadził akcje protestacyjne m.in. przeciwko takim sieciom handlowych jak Tesco, Auchan, Kaufland, Alma Market, Żabka, jak również interweniował w przypadku nadużyć pracodawców w małych sklepach i punktach usługowych czy gastronomicznych. Ostatnia akcja miała charakter informacyjny.

 

Okres przedświąteczny to wzmożony ruch w sklepach i punktach usługowych. To czas szczególnie trudny dla pracownic i pracowników tego typu placówek, kiedy normy prawa pracy są często łamane. Dzięki przedświątecznej gorączce sieci handlowe mnożą gigantyczne zyski, co w żadnym stopniu nie przekłada się na pensje zatrudnianych w sklepach sprzedawców.

W wielkich sieciach handlowych 80 proc. zatrudnionych to kobiety. Wystarczy wejść do pierwszego lepszego supermarketu i zobaczyć – pracownice są widoczne na wszystkich „odcinkach pracy”: na kasach, na poszczególnych działach, w punkcie obsługi klienta. Wykładają towar na półki, przyjmują dostawy, na bieżąco sprzątają (w takich miejscach bądź w takich godzinach, w których nie robi tego zewnętrzna firma sprzątająca).

W Warszawie 15.01.2009 r. odbyło się seminarium na temat „Ochrona praw pracowniczych kobiet zatrudnionych w super- i hipermarketach'' zorganizowane przez koalicję Karat. Podczas seminarium przedstawiony został raport dotyczący warunków pracy i ochrony praw pracowniczych w sklepach wielkopowierzchniowych w Polsce.

Pracując w ciasnym magazynie zielonogórskiego marketu delikatesów Alma, zwróciłem uwagę koleżance, ciągnącej z zapałem paleciak, wyładowany kilkunastoma sześciokilogramowymi opakowaniami mąki. Paleciak to ręczny wózek widłowy ważący ok. 75 kg, nie licząc kilkunastokilogramowej palety. Pouczyłem ją, że zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych kobietom, kobieta nie może przewozić takim wózkiem ciężaru przekraczającego 80 kg. Pracownica odrzekła: „Wiem”. Lecz na moją uwagę, że wobec tego nie warto się przemęczać za 1400 zł brutto i że market powinien zatrudnić dodatkowych mężczyzn, by odciążyli kobiety, odparła z oburzeniem: – A co z kobietami? Nie chcę iść na bruk!

Tuż przed rozpoczęciem handlowego sezonu świątecznego w "Dzienniku" ukazały się dwa artykuły na temat warunków pracy w supermarketach. W pierwszym z nich przedstawiono niepokojące i pesymistyczne wyniki badań przeprowadzonych przez Koalicję Karat. Drugi tekst to wywiad z kasjerką z kilkuletnim doświadczeniem, zachwalającą swego pracodawcę jak i warunki pracy. Podobna taktyka - uogólnione wyniki procentowe kontra "prawdziwy głos" pracowników, jest chętnie stosowana przez dziennikarzy, jako próba znalezienia tzw. "dziennikarskiego obiektywizmu" poprzez przedstawianie dwóch przeciwstawnych pozycji i postawienie siebie w złotym środku.

20 czerwca na wezwanie Inicjatywy Pracowniczej w całym kraju doszło do akcji przed supermarketami przeciwko łamaniu praw pracowniczych i związkowych. W Poznaniu, Warszawie i Zielonej Górze protesty odbyły się przed delikatesami Alma. Alma w Zielonej Górze niedawno nielegalnie zwolniła Piotra Krzyżaniaka działacza IP, aby nie dopuścić do powstania tam związku zawodowego. W mieście tym rozdano kilkaset ulotek, a przybyła na miejsce policja spisała wszystkich uczestników.

W czasie przedświątecznych zakupów, wchodząc do jednego z supermarketów, często nie zdajemy sobie sprawy, że pracujące na kasie, rozkładające towar na półkach, stojące za ladą pracownice (rzadziej pracownicy), są bezwzględnie wyzyskiwane i oszukiwane. Chwile radości podczas świąt są wcześniej okupione łzami, bólem, a bywa że i zdrowiem z powodu tragicznych w skutkach wypadków. Szczyt przedświątecznych zakupów, to szczyt wyzysku osób pracujących w supermarketach.

Na wezwanie IP w wielu miastach Polski dojdzie 20 grudnia, w szczycie przedświątecznych zakupów, do protestów przeciwko wyzyskowi w hiper- i supermarketach.

W hiper- i supermarketach, oraz w firmach z nimi powiązanych, zatrudnionych w Polsce są setki tysięcy osób. Jednocześnie od lat masowo łamie się w nich prawa pracownicze. W okresie 1999-2007 na skutek interwencji Państwowej Inspekcji Pracy (PIP) wyegzekwowano na rzecz blisko 20 tys. pracowników kwotę ok. 3,6 mln zł. Pieniędzy tych zostali bezprawnie pozbawieni przez pracodawców. Na taka sumę hiper- i supermarkety okradły zatrudnione przez siebie osoby.

Inicjatywa Pracownicza w dniu 20 grudnia, w okresie przedświątecznego szczytu, organizuje akcje pod supermarketami w całym kraju, głównie pod Auchan i Tesco, pod hasłami obrony praw pracowniczych. Jak wygląda sytuacja pracowników hipermarketów dziś?

Dobiegła końca sprawa Piotra Krzyżaniaka, działacza Inicjatywy Pracowniczej z Zielonej Góry, nielegalnie zwolnionego z Auchan. Na dzisiejszej rozprawie przed sądem pracy (25 czerwca), Auchan Centrum Handlowe w Zielonej Górze wystąpiło z wnioskiem o zawarcie ugody, akceptując dwa zasadnicze żądania związku: cofnięto dyscyplinarne zwolnienie Piotrowi Krzyżaniakowi i odstąpiono od roszczenia 4000 złotych, o których przywłaszczenie został on przez pracodawcę oskarżony. Dzień wcześniej, w sprawie tej, w miejscowościach Nimes i Toulouse akcję przeciwko koncernowi zorganizował francuski związek zawodowy CNT. Francuzi zapowiedzieli następne protesty na wrzesień.

W sobotę 2 lutego odbyła się kolejna akcja przeciwko koncernowi Auchan. Pikieta odbyła się w Bielsko Białej. Wzięło w niej udział kilka osób z bielskiej i krakowskiej Inicjatywy Pracowniczej. Rozdano kilkaset ulotek. Interweniowała policja, ale bez konsekwencji. Akcję przeprowadzono w związku z faktem dyscyplinarnego zwolnienia 31 grudnia 2007 roku Piotr Krzyżaniaka, działacza OZZ Inicjatywy Pracowniczej. Dyrekcja zielonogórskiego Auchan chciała się w ten sposób pozbyć związkowca pod sfingowanym zarzutem kradzieży ponad 4 tys. złotych. Dotychczas akcje przeciwko Auchan odbyły się we Wrocławiu, Warszawie, Poznaniu, Gdańsku. Planowane są następne w Raciborzu, Częstochowie i Zielonej Górze.
 

W dniu 31 grudnia zielonogórski hipermarket Auchan zwolnił dyscyplinarnie Piotra Krzyżaniaka, działacza OZZ Inicjatywy Pracowniczej. Dyrekcja firmy chce się pozbyć związkowca pod sfingowanym zarzutem kradzieży ponad 5 tys. złotych, których miał się dopuścić 18 i 20 grudnia. Wcześniej 15 grudnia pod supermarketem Auchan w Zielonej Górze odbyła się pikieta kilkunastu działaczy IP z Poznania, Kostrzyna i Zielonej Góry przeciw wyzyskowi i łamaniu praw pracowniczych w tym zakładzie pracy. Lista zarzutów związku jest długa, m.in. wyzysk nieletnich. IP domaga się także od Auchan podniesienia o 300 zł płac.

15 grudnia pod supermarketem Auchan w Zielonej Górze odbyła się pikieta kilkunastu działaczy Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Inicjatywa Pracownicza z Poznania, Kostrzyna nad Odrą i Zielonej Góry przeciw wyzyskowi i łamaniu praw pracowniczych.

Uczestnicy akcji chcieli w ten sposób wesprzeć grupę członków IP pracujących w Auchan, którzy ze względu na to, że pracują na tzw. "umowach śmieciowych" na razie nie ujawniają faktu przynależności do związku zawodowego z obawy przed zwolnieniem.

W dniu 23 września 2005 roku związek zawodowy Inicjatywa Pracownicza i Polska Zielona Sieć złożyli skargę na działania Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju, w związku z udzieleniem firmie Kaufland Polska pożyczki w wysokości blisko 160 milionów euro na rozwój sieci supermarketów na terenie całej Polski. Bank w sposób niedostateczny zbadał funkcjonowania koncernu Kaufland Polska przez co z środków publicznych udzielił pożyczki przedsiębiorstwu nie przestrzegającemu norm ochrony środowiska i prawa pracy. Postępowanie Kaufland Polska stoi w rażącej sprzeczności z zasadami przyjętymi przez
Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju, przez co udzielona mu pomoc finansowa powinna zostać cofnięta. Licząca 170 stron złożona przez nas skarga dokumentuje setki nadużyć, wykrytych przede wszystkim przez inspektorów Państwowej Inspekcji Pracy, dokonanych przez Kaufland w latach 2002-2005. Tolerowanie i wspieranie finansowe sieci Kaufland jest zatem w istocie wspieraniem nielegalnych praktyk wykorzystujących pracowników i stojących w sprzeczności z normami ochrony środowiska.