Zmiana przepisów dotyczy ok. 400 centrów usług biznesowych, które zatrudniają ok. 100 tys. pracowników i pracownic i świadczą usługi z zakresu informatyki, finansów oraz księgowości. Jest to branża, która w ostatnich latach przeżywa intensywny rozwój; w jej skład wchodzą głównie podmioty z kapitałem zagranicznym, zlokalizowane przede wszystkim w Krakowie, Warszawie, Wrocławiu, Trójmieście, Łodzi, Aglomeracji Katowickiej oraz Poznaniu. Jak wskazuje raport ManpowerGroup¹, w usługach biznesowych realizowany jest „model biznesowy oparty na redukcji kosztów, wielozmianowej pracy oraz ciągłej rotacji” i gdzie większość przedsiębiorstw stosuje elastyczne formy zatrudnienia takie jak praca tymczasowa, zatrudnienie zewnętrzne oraz umowy cywilnoprawne.

Do tej pory, praca w niedziele i święta w centrach biznesowych wymagała wprowadzenia systemu pracy zmianowej lub tzw. „pracy w ruchu ciągłym”, co wymuszało zatrudnienie większej liczby osób. Zgodnie z nowym brzmieniem art. 151¹° Kodeksu Pracy, w przedsiębiorstwach, które świadczą usługi odbierane poza terytorium Polski z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej (w rozumieniu przepisów o świadczeniu usług drogą elektroniczną) lub urządzeń telekomunikacyjnych (w rozumieniu prawa telekomunikacyjnego) wykonywanie pracy związanej ze świadczeniem tych usług oraz pracy, która umożliwia ich świadczenie jest możliwe w niedziele i święta. Chodzi więc głównie o usługi wykonywane za pomocą poczty e-mail i telefoniczne (call-centers). Za pracę w niedziele i święta pracodawca musi zapewnić dzień wolny (za pracę w niedzielę – w przeciągu 6 dni przed lub po niedzieli, a za pracę w święto – dowolny dzień do końca okresu rozliczeniowego).

Jak wskazuje Dziennik Gazeta Prawna, nowelizacja KP budzi liczne zastrzeżenia² – nie zdefiniowano bowiem dokładnie jakich kategorii pracowników dotyczy zmiana (czy np. praca sprzątaczek jest niezbędna do zapewnienia wykonywania pracy call-center w niedzielę?) i czy praca za pośrednictwem telefonu i poczty e-mail wymaga osobistego stawienia się w firmie.

Zwolennicy zmian – głównie radcy prawni i lobbyści sektora usług biznesowych oraz posłowie reprezentujących ich interesy – wskazują, że mają one przynieść „wzrost liczby miejsc pracy” oraz „poprawę konkurencyjności Polski w walce o lokowanie centrów usług biznesowych”. Jest to jednak „utrzymywanie” miejsc pracy, w których warunki pracy (przede wszystkim długa, nieregularna praca) są coraz gorsze, a „nowe inwestycje” są przyciągane wyłącznie przez oferowanie półdarmowej siły roboczej, której czasem pracy można dowolnie manipulować, wg. potrzeb pracodawcy. W jednej z opinii, przygotowanych przez Biuro Analiz Sejmowych³, wskazano także, że troska o „zachowanie miejsc pracy” nie miała podstaw w analizie planów pracodawców – większość z centrów nie planowała bowiem redukcji zatrudnienia.

1. http://www.hrnews.pl/reports/RAPORT_Trendy_HR_w_sektorze_BPO-SSC_29.08.2012.pdf

2. http://serwisy.gazetaprawna.pl/praca-i-kariera/artykuly/775602,juz-wkrotce-zmiany-w-kodeksie-pracy-dotyczace-pracy-w-niedziele-i-swieta.html

3. http://orka.sejm.gov.pl/RexDomk7.nsf/0/8E41B8EA13AF17B2C1257BB1005BB514/$file/i1950-13.rtf

Jakub Grzegorczyk