Sprawnie działająca organizacja związkowa musi posiadać informacje na temat funkcjonowania swojego zakładu pracy, a także całej branży czy nawet orientować się w ogólnej sytuacji ekonomicznej, społecznej i politycznej w kraju. Bez tego trudno sobie wyobrazić racjonalną obronę interesów załogi zarówno na co dzień, jak też w szczególności podczas prowadzenia sporu zbiorowego czy występowania w obronie pracowników przy zwolnieniach grupowych.  Z doświadczenia wiemy jednak, że przedstawiciele załogi i związków zawodowych często nie są dostatecznie uzbrojeni w wiedzę na temat przedsiębiorstwa czy branży. W takim przypadku podczas konfrontacji z przedstawicielami pracodawcy (prawnikami, ekonomistami, socjologami i psychologami), pracownicy stoją na gorszej pozycji i są bardziej skłonni do ustępstw. Nie mają dostatecznie ugruntowanego przekonania o słuszności swoich postulatów, opinii i interpretacji sytuacji. Tymczasem wiedza, którą możemy mieć do dyspozycji, nie jest niczym tajemnym i istnieje wiele sposób na pozyskanie informacji niezbędnych do prowadzenia działalności związkowej. Jednym z głównych zadań organizacji związkowych jest wspieranie merytoryczne pracowników w ich walce o lepsze warunki pracy i płace, a także o konieczne zmiany systemowe – polityczne i społeczne.

Zgodnie z Ustawą z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz.U. 1991 Nr 55 poz. 234 z późn. zm.), osoby zaangażowane w działalność związkową w komisjach zakładowych lub międzyzakładowych mają możliwość wykonywania niektórych swoich obowiązków w czasie pracy. Prawo to przysługuje zarówno osobom pełniącym funkcje w zarządzie zakładowej/międzyzakładowej organizacji związkowej (w przypadku OZZ IP jest to prezydium komisji), jak i osobom pełniącym funkcje poza zakładem pracy (np. osobom wybranym do władz krajowych związku lub redaktorom prasy związkowej) oraz „zwykłym” członkom i członkiniom związku, którym komisja zakładowa lub międzyzakładowa powierzyła do wykonania funkcję wymagającą wykonania jej w godzinach pracy. Na potrzebę wykonywania działań związkowych przewidziano tzw. „godziny związkowe” – czyli możliwość wykonywania obowiązków związkowych w godzinach pracy.

Z Jolantą Ryndą - przewodniczącą Komisji Zakładowej OZZ Inicjatywa Pracownicza w fabryce Chung Hong Electronics, rozmawia Piotr Matejczyk.

Broszura z serii "Nowe strategie i analizy".

"W ostatnich miesiącach wzmogła się aktywność naszego związku. Wiele komisji, grup, a także środowisk sympatyzujących z Inicjatywą Pracowniczą podjęło akcje solidarnościowe z nielegalnie zwalnianymi i szykanowanymi związkowcami IP z Kostrzyna, Zielonej Góry, Opola, Gdańska i Poznania. Stanęliśmy w obronie poszkodowanych pracowników jak w przypadku łódzkiego Hanpola czy brodnickiego Vobro. Planowane są kolejne protesty. 

Od momentu sformalizowania działań Inicjatywy Pracowniczej jako związku zawodowego (wrzesień 2004), zdołaliśmy założyć kilkadziesiąt organizacji związkowych w większych lub mniejszych zakładach pracy. Stojąc na stanowisku, że jesteśmy związkiem zawodowym nieugodowym, ale twardo broniącym interesów pracowniczych, prawie we wszystkich tych zakładach stanęliśmy w obliczu szykan i represji. W tym czasie nie mniej niż 24-krotnie zwalniano naszych działaczy z powodu ich działalności. I w dalszym ciągu wyrzuca się ich na bruk. W kilku przynajmniej przypadkach zdołano zastraszyć całe komisje, które krótko po powołaniu, rozpadły się. Niektórym naszym działaczom coraz trudniej znaleźć pracę, bo w miejscowościach gdzie mieszkają, są znani ze swojego społecznego zaangażowania. Po represjach spada na nich po prostu bieda. Zdecydowanie większą część funduszy związek wydaje na pomoc prawną. 

Wszystkie opisane działania: różnego typu akcje solidarnościowe i walka na salach sądowych – są niesłychanie ważne i konieczne, ale musimy pamiętać, iż mają jednak charakter ograniczonym, defensywny. Musi się zastanowić, jak od takiego poziomu mobilizacji związku, przejść do akcji o charakterze ofensywnym."

Broszura z serii "Nowe strategie i analizy".

"Warto zacząć od odpowiedzi na pytanie, dlaczego praca czasowa miałaby być wyzwaniem dla ruchów pracowniczych i związków zawodowych? W moim odczuciu, poza jej deprywującym wpływem na życie indywidualne i zawodowe, istotny jest także czynnik strukturalny - obniżanie przez pracę czasową możliwości podejmowania walki o bardziej sprawiedliwe kształtowanie porządku pracy. Ciekawie wygląda analiza tego fenomenu z perspektywy koncepcji "przetargowej siły" klasy pracującej, stworzonej przez Beverly Silver. Silver wymienia dwa rodzaje siły przetargowej, która oznacza ni mniej ni więcej tylko potencjał i zdolność do narzucania pracodawcom przez klasę pracującą swoich żądań (...) Gdy obie te "siły" odniesiemy do sytuacji pracowników czasowych, zobaczymy, że zarówno stowarzyszeniowa siła przetargowa, jak i strukturalna siła przetargowa, ulegają znacznemu obniżeniu, w porównaniu z pracownikami zatrudnianymi w sposób tradycyjny."