W ostatnich tygodniach na Uniwersytecie Jagiellońskim doszło do bezprecedensowych represji wobec studentów i studentek angażujących się w działalność społeczną i polityczną. 21 marca 2025 roku, podczas Dnia Otwartego uczelni, odbył się protest zorganizowany przez studentów i studentki zrzeszonych w OZZ Inicjatywa Pracownicza. Kilka dni później rektor UJ, Piotr Jedynak, zawiesił w prawach studenta sześć osób uczestniczących w demonstracji. Wszczęto wobec nich postępowania dyscyplinarne oraz złożono zawiadomienie na policję.

Formalnym powodem zawieszenia był udział w proteście, który w sposób zdecydowany, zwracał uwagę na kryzys polityki socjalnej uniwersytetu i na brak realizacji porozumienia zawartego po ubiegłorocznym strajku okupacyjnym w akademiku DS „Kamionka”. Budynek, który mógłby zapewnić miejsce zamieszkania dziesiątkom studentów i studentek, wciąż stoi pusty, mimo wcześniejszych zapowiedzi remontu i ponownego otwarcia. W sytuacji, w której każdego roku tysiące osób nie mają dostępu do taniego i stabilnego zakwaterowania, fakt ten budzi ogromne społeczne oburzenie. Jednak, zamiast odpowiedzieć na postulaty, władze uczelni sięgnęły po represje.

To nie incydent – to element większego procesu. Od maja 2024 roku represje wobec aktywnych studentów narastają: wezwania policji na teren okupowanego akademika, użycie przemocy fizycznej wobec studenta na posiedzeniu Senatu UJ, kolejne postępowania dyscyplinarne, policyjne interwencje podczas pikiet i protestów. UJ nie przypomina już przestrzeni debaty i wolności akademickiej. Przypomina instytucję kontrolną, w której za niewygodne pytania wyrzuca się poza nawias wspólnoty uniwersytetu.

Represje wobec studentów i studentek to atak nie tylko na konkretne osoby. To sygnał, że każda forma oporu może zostać uznana za „zagrożenie” – i spotkać się z zawieszeniem, wezwaniem na komisję dyscyplinarną, interwencją policji, czy w konsekwencji skreśleniem z listy studentów. To sygnał, że na uczelni nie ma już miejsca na niezależne myślenie, jeśli nie mieści się ono w granicach narzuconych przez władze UJ.

Mamy do czynienia z próbą stłumienia oporu społecznego, który wyrasta z doświadczenia pogłębiającego się kryzysu mieszkaniowego, drożyzny i ignorowania realnych potrzeb studentów. Protesty na UJ są częścią szerszego ruchu – ruchu sprzeciwu wobec logiki zarządzania uniwersytetem jak korporacją, w której wizerunek jest ważniejszy niż realne warunki życia i nauki.

Wzywamy władze Uniwersytetu Jagiellońskiego do wycofania się z zarzutów i zakończenia prześladowania studentów i studentki za działalność polityczną.

Wraz z początkiem nowego semestru akademickiego składamy w Wasze ręce kolejny, piąty już numer naszej gazety studenckiej. Znajdziecie w nim podsumowanie ostatnich miesięcy naszych działań w miastach uniwersyteckich w całej Polsce — w Poznaniu i Krakowie trwają nieprzerwane walki o przywrócenie akademików, których okupacje zorganizowaliśmy w ubiegłych latach, w Toruniu przeprowadziliśmy udaną akcję wokół stypendiów socjalnych. Z kolei na Uniwersytecie Warszawskim walka o publiczne stołówki obrała nowy, wciąż dynamicznie rozwijający się front.

To właśnie walka o tanie posiłki na uniwersytetach zainspirowała również jeden z tematów przewodnich tego numeru — dowiecie się z niego m.in. po co nam publiczne stołówki, dlaczego są one korzystniejsze dla społeczności akademickiej od prywatnych lokali oraz jak uniwersytety konsekwentnie od czasów transformacji ustrojowej outsourcingują swoje obowiązki. Drugim tematem Alarmu, sprzężonym z kwestią żywienia, jest kondycja psychiczna — podejmujemy ten temat z politycznej perspektywy, zastanawiając się, jak depresja powiązana jest z naszymi prekarnymi, studenckimi standardami życia oraz jak przekuć odczuwaną przez nas niemoc i przygnębienie w skuteczne działanie mające na celu poprawę materialnych warunków rzeczywistości.

Do zobaczenia na kampusach,

Redakcja

Od okupacji poznańskiej Jowity minął rok. W tym czasie odbył się nasz kolejny strajk okupacyjny. W maju przez 13 dni okupowaliśmy krakowski akademik. To nie koniec: Kamionka zostanie! Walka o Kamionkę wciąż trwa, publikacja jest jej kolejnym etapem. Siedem miesięcy po strajku studenci i studentki zrzeszeni w związku zawodowym nie odpuszczają. Ruch studencki ciągle ewoluuje, a zmiany dokonują się dzięki naszym wspólnym wysiłkom i działaniom. Przez rok od okupacji Jowity zgromadziliśmy wiele wiedzy i doświadczeń, którymi dzielimy się w książce. 

Przed nami jeszcze wiele wyzwań i sukcesów, nasz ruch cały czas się rozwija. Przyszłość nie jest zamknięta, skorzystajmy z lektury do prowadzenia dalszej walki. Chcielibyśmy, żeby strajk okupacyjny w Kamionce był inspiracją: żebyśmy wszyscy zdali sobie sprawę, że aktów sprzeciwu i zmiany, możemy dokonać my, zwykli ludzie, studentki, pracownicy, a nie jacyś mityczni bohaterowie czy niezwykli liderzy. My, wszyscy razem, zjednoczeni w masowym, oddolnym, demokratycznym ruchu jesteśmy zmianą.   

Dlaczego potrzebujemy opowieści o Kamionce? Żeby móc się organizować, musimy wiedzieć jak, dlatego chcemy, żeby nasze doświadczenia i wyciągnięte z nich lekcje przetrwały. Chcemy zachować głos okupujących oraz historię naszej walki, żeby można było z nich skorzystać w przyszłości. Wiemy, że nasze zmagania nie są odosobnione i chcemy, żeby dotarły do jak najszerszego grona, żebyśmy mogli wspólnie budować szeroki sojusz, rozwijać nasze metody i realizować wspólne cele, walcząc o uniwersytet, który jest dobrem wspólnym. 

Jeśli mamy być skuteczni, nie możemy działać sami i nie możemy tego robić w próżni. Musimy korzystać z doświadczeń minionych okupacji i zmagań, żeby zbudować bardziej sprawiedliwe społeczeństwo. Nie upamiętniamy tylko zeszłych zmagań, ta książka jest formą oporu! To walka o Kamionkę, ale nie tylko! Walczymy z prywatyzacją i elitaryzacją nauki, sprzeciwiamy się braku stołówek i miejsc w akademikach. Dążymy do uniwersytetu i społeczeństwa, w których mamy głos.

Dzięki wysiłku okupujących stworzyliśmy publikację, która ma nam w tym pomóc. To użyteczne narzędzie samowiedzy, z którego wszyscy możemy korzystać za darmo. O strajku opowiadamy głosem okupujących, to oni studenci i studencki opowiadają nam o tym jak walczyć o lepsze społeczeństwo i alternatywny uniwersytet. Ich głos daje nam siłę i wiarę w to, że można podejmować podobne działania, ich doświadczenia stanowią dowód na to, że one mogą zakończyć się sukcesem. Co najważniejsze, pozostawiają nas z praktyczną wiedzą jak to zrobić, bo wiemy, że podobne walki przyjdzie prowadzić innym, a nasza walka nie jest ostatnią. 

W Kamionce stworzyliśmy prawdziwy uniwersytet, zbudowaliśmy ruch o ogromnej sile politycznej. Wiemy, że studentki i pracownice zrzeszone w związku zawodowym, samostanowiące o swojej rzeczywistości, są w stanie ją transformować. Nie pozwólmy, by ta energia i potencjał ujawnione w Kamionce zostały zaprzepaszczone. Skorzystajcie z tych doświadczeń i walczcie o swoje! Ruszajcie na uniwersytety szerzyć rewolucję. 

Informacje o premierach w konkretnych miastach śledźcie na bieżąco na mediach społecznościowych Krakowskiego Koła Młodych Inicjatywy Pracowniczej.

Wraz z redakcją Alarmu Studenckiego przychodzimy z ważnym ogłoszeniem. Pełną parą trwają prace nad kolejnym, piątym już numerem Alarmu, a jego premiera planowana jest już na początek przyszłego roku. 

Na naszych uczelniach wciąż nie ma publicznych stołówek, a ciężko przecież wysiedzieć na zajęciach przez kilkanaście godzin z pustym brzuchem. Kwestia ta jest o tyle uniwersalna, że zdecydowana większość uniwersytetów nie prowadzi publicznych stołówek, zatem problemy z dostępem do taniego i zdrowego pożywienia dotykają zdecydowanej większości studentów. Władze rektorskie w całym kraju przysłowiowo odwalają studentów, każąc im „jeść ciastka”. Autorki i autorzy przyjrzą się tematyce dostępności taniego i zdrowego żywienia na polskich uniwersytetach.

To nie wszystko. Za naszymi oknami jest już szaro i ponuro, dlatego powstający właśnie numer Alarmu Studenckiego poświęcony będzie problemom trapiącym nasze pokolenie na płaszczyźnie zdrowia psychicznego oraz sprawom z nim powiązanym, w tym naszym bieżącym walkom na uniwersytetach i wobec nich. Autorzy i autorki chcą rzucić światło na myślenie o zdrowiu psychicznym, alienacji, izolacji, czy atomizacji relacji społecznych w nowy sposób — ta machina społeczna, która w taki czy inny sposób krzywdzi nas pod przykrywką oferowania wygodnych rozwiązań, na łamach najbliższego wydania Alarmu zostanie poddana bezwzględnej krytyce. Oprócz tego, autorki i autorzy będą zwracać uwagę na to, jak braki w zasobach socjalnych uniwersytetu wpływają na nasze samopoczucie, czy na to jak wyglądają nasze relacje, oraz kiedy i czy w ogóle możemy mówić o erozji pewnych form życia społecznego. Poza tym w gazecie znajdziecie sprawozdania z najnowszych działań struktur młodzieżowych Inicjatywy Pracowniczej — walka trwa na wielu frontach.

Ty także możesz włączyć się w tworzenie najnowszego Alarmu Studenckiego — żywego organu dyskusji i debat w ruchu studenckim. Przyjmujemy wszelkie formy pisane (eseje, artykuły) oraz grafiki (kolaże, rysunki, obrazy). 

Proponowane tematy artykułów:

• Atomizacja społeczna a codzienność studiowania,
• Stołówki na polskich uczelniach, a raczej ich brak,
• Polityka władz rektorskich w zakresie dostępu do taniej żywności,
• Outsourcing zapewniania żywności na uczelniach jako kolejne oblicze prywatyzacji,
• Rola infrastruktury uniwersyteckiej/zaplecza socjalnego uniwersytetu w życiu społecznym studentek,
• Wszechobecna depresja i popkultura zdrowia psychicznego: czy infografiki to lek na depresję?
• Kryzys zdrowia psychicznego wśród studentek i studentów a pomoc wzajemna,
• Wspólnotowość w czasach kryzysu zdrowia psychicznego,
• Sezonowa chandra, czy głęboki sprzeciw wobec stanu zastanego? Geneza kryzysów w zdrowiu psychicznym młodych pracowników i studentów,
• Jak uniknąć wypalenia w działalności związkowej/aktywizmie studenckim? 
• Medykalizacja zdrowia psychicznego i życie ekonomiczne studentek,
• Feministyczna krytyka popularnych narracji o zdrowiu psychicznym: jak patriarchalne społeczeństwo wpycha kobiety w kryzys zdrowia psychicznego?

Obowiązuje limit znaków od 3500 do 4000 (bez spacji).

Mile widziane są teksty autorów i autorek z całej Polski, także tych niezrzeszonych w żadnych organizacjach! Wasze teksty oraz grafiki przyjmujemy do 5 stycznia 2025 roku. Prosimy o nadsyłanie Waszych prac na Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript., tytułując mail: „Alarm Studencki 5”. Czekamy na Wasze prace! 

Poprzednie numery Alarmu Studenckiego dostępne są w formie PDF w zakładce Publikacje.

Nie możesz wesprzeć nas swoimi treściami? Wpłać na naszą zrzutkę! Zbieramy fundusze na druk numerów Alarmu Studenckiego. 

Przed Wami numer „Alarmu Studenckiego” wydany z okazji nowego roku akademickiego 2024/2025. Na łamach gazety poruszamy m.in. tematy takie jak: kultura studencka, los wrocławskiego DS Pancernik, warunki pracy na uczelniach czy refleksje wyciągnięte z okupacji akademików. W środku znajdziecie również międzynarodowy manifest sieci Universities at War podpisany przez różne organizacje studenckie i pracownicze.

Za nami burzliwy okres — strajki okupacyjne, przemoc i represje wobec studiujących, obronione akademiki. W rozpoczynającym się właśnie kolejnym roku akademickim zamierzamy dążyć do zbudowania produktywnej, żywej kultury studenckiej — więcej dyskutować, debatować, ścierać się ideami, polemizować ze sobą. Wychodzić naprzeciw utartym stereotypom dotyczącym społeczności studenckiej — również dzięki tekstom publikowanym na łamach „Alarmu”. Do zobaczenia na kampusach!

Udanej lektury,

Redakcja

W dniach 21-24 sierpnia 2024 r. w Lublinie odbył się V Zjazd Młodzieży w Ruchu Pracowniczym. W wydarzeniu wzięły udział koła młodych zrzeszone w OZZ Inicjatywa Pracownicza z Krakowa, Poznania, Warszawy, Wrocławia, Katowic, Łodzi i Trójmiasta, a tegoroczna edycja skupiała się na dyskusjach na temat dotychczasowych postulatów i działań, wewnętrznej strategii, wymianie doświadczeń oraz wdrażaniu postanowień XIII Krajowego Zjazdu Delegatów i Delegatek o reorganizacji struktury związku.

Od ostatniego Zjazdu z 2023 r. powstały 3 nowe koła młodych Inicjatywy Pracowniczej. W przeciągu roku m.in. zorganizowały dwa strajki okupacyjne domów studenckich (poznańskiej Jowity i krakowskiej Kamionki) i współzałożyły międzynarodową sieć studencką Universities at War. Struktury wydają własną gazetę „Alarm Studencki”. Na co dzień ściśle współpracują z resztą komisji Inicjatywy Pracowniczej, biorąc udział w życiu związku na równościowych zasadach.

Strajki okupacyjne: dyskusja

Wydarzenie rozpoczęto dyskusją nt. strajku okupacyjnego jako metody walki. Przeanalizowano kluczowe różnice między Jowitą a Kamionką: lokalizacje okupacji, czas trwania i okoliczności, sojusznicy, relacje z władzami państwowymi i uniwersyteckimi, represje, odbiór zewnętrzny, narracje i zakończenie obu akcji. Podjęto też temat ograniczenia samej formy okupacji i potrzebę nieustannego ulepszania strategii.

O prekaryzacji i destandaryzacji zatrudnienia

Następnie odbyto prelekcję nt. prekaryzacji i destandaryzacji warunków zatrudnienia. Polski rynek pracy jeszcze przed wybuchem kryzysu ekonomicznego z 2008 r. należał do poddanych najgłębszej segmentacji spośród państw rozwiniętych. Segmentacja rynku pracy polega na jego podziale na obszary, w których panują odmienne zasady postępowania (wynagrodzenia, typy umów, dominujące formy posiadanych umiejętności itd.), między którymi jest niska mobilność. Segmentacja, odznaczająca się przede wszystkim zróżnicowanym stopniem instytucjonalizacji ochrony pracownika, jest w Polsce głęboko zakorzeniona strukturalnie i historycznie. Rozmawiano o tym, jak wobec tego działać powinny związki zawodowe. Przestarzały, klasyczny model działalności związkowej oparty na wielkich zakładach pracy i zrzeszający pracowników na bezpośrednich umowach na czas nieokreślony, pozostawia wiele do życzenia. W dyskusji wybrzmiała potrzeba działania na poziomie branżowym i tworzenie postulatów nieograniczających się do samego zmiany formy zatrudnienia, a skupiających się na bieżących problemach (np. brak przerw, sprzętu niezbędnego do wykonywania pracy, dostępu do toalet). 

Zdobywanie informacji publicznych oraz studentki w strukturach uczelni

Przeprowadzono dwa bloki wynikające z uczelnianej praktyki kół. Pierwszy skupiał się na prawie do informacji publicznej. Skupiono się na: fakcie, kto ma obowiązek udzielić informacji publicznej, co jest informacją publiczną i jak składać wnioski. Przeanalizowano konkretne przypadki i omówiono, co robić w przypadku odmowy udzielenia informacji. Drugi blok przedstawiał obecne umocowanie studentów na uczelniach. Po prezentacji dyskutowano na temat relacji związkowców z samorządowcami oraz codziennym funkcjonowaniu związku na uczelni.

Przygotowanie do konferencji programowej związku

Struktury młodzieżowe aktywnie uczestniczą w przygotowaniu do konferencji programowej, która odbędzie się w pierwszym kwartale 2025 roku. Główne obszary tematyczne, które wymagają opracowania to: studenci i studentki w związkach zawodowych, sytuacja młodzieży na rynku pracy oraz praktyki i staże.

Studiowanie i zrzeszanie

Najwięcej czasu poświęcono na omówienie i przedyskutowanie naszego postulatu nt. organizowania się studentek i studentów w związki zawodowe. Rozpoczęto od przedstawienia genezy postulatu i pierwszych pomysłów na działania studenckie sprzed lat. Pierwsze głośne i oficjalne przedstawienie problematyki studentów w związkach zawodowych i ich prawnej niewidzialności miało miejsce podczas okupacji DS Jowita, kiedy to wystosowano pismo do Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego żądające uznania tej formy zrzeszania się. Struktury związkowe nieustannie napotykają na te same problemy i argumenty niezależnie od uczelni, na której działają, tj. niereprezentatywność, która zarezerwowana jest dla studenckich samorządów. 

Chodzi tu m.in. o uwolnienie strajku studenckiego, tzn. przyznanie społeczności studenckiej uniwersalnego prawa do oporu, czego wyrazem byłoby rozszerzenie katalogu podmiotów posiadających legitymację do rozpoczęcia sporu zbiorowego — poprzez uwzględnienie w ustawie nie tylko związków zawodowych i stowarzyszeń studenckich, ale również samych studentów, oddolnie zrzeszonych w komitetach strajkowych w celu obrony swoich praw. Trzeba zaznaczyć, że już teraz prawo do zrzeszania się w związkach zawodowych przysługuje bezrobotnym, emerytom, wolontariuszom, stażystom oraz osobom zatrudnionym na umowach cywilnoprawnych,  co wskazuje na to, że pojęcie ludzi pracy należy rozumieć nie w odniesieniu do pojęcia stosunku pracy, lecz szeroko, w odniesieniu do położenia społeczno-ekonomicznego, czy przynależności klasowej.

Głosy w dyskusji były jednoznaczne: przede wszystkim domaga się uznania pozycji klasowej studentów i prawa związków zawodowych do reprezentowania ich bez zbędnych ograniczeń.

Młodzież na rynku pracy

Na panelu poświęconym młodzieży na rynku pracy zaprezentowano garść danych. Najważniejsze z nich to:

• 52% pracowników najemnych w wieku 18-24 posiada umowę na czas określony. U 15% z nich jest to umowa zlecenie;

Pracę w trakcie nauki podejmuje:

• • ~60% studentów (niepłatną: 37%);
• • ~53% uczniów techników (niepłatną: 70%);
• • ~74% uczniów szkół branżowych (niepłatną: 33%).

Wymieniono 5 głównych problemów, czyli: niestabilność, gorsze traktowanie ze względu na wiek, dostosowanie rynku pracy pod nielicznych, brak zaangażowania uczelni oraz brak zaangażowania państwa. Podkreślono, że nie powinno zadowalać się stosowaniem przez uczelnie półśrodków w postaci łagodniejszego traktowania pracujących studentów, a dążyć do umożliwienia studiowania bez przymusu pracy oraz opłacać obowiązkowe praktyki.

Praktyki i staże

Blok o praktykach i stażach rozpoczęto od omówienia podstawowych pojęć, tzn. praktyki absolwenckie, staż z urzędu pracy, praktyki zawodowe i praktyki studenckie. Wstępna baza postulatów, nad którymi będą trwały prace przed konferencją, to:

• Godne wynagrodzenie za wykonywaną pracę;
• Obowiązki osób odbywających praktyki powinny realnie odpowiadać programowi praktyk i podlegać skutecznej kontroli oraz ewaluacji przez przedstawicieli szkół;
• Przepisy Kodeksu pracy powinny być stosowane odpowiednio do wszystkich osób odbywających praktyki i staże;
• Państwowa Inspekcja Pracy powinna skutecznie zwalczać fikcyjne staże na rynku prywatnym;
• Zniesienie praktyk absolwenckich.

Ponadto podkreślano, że odpowiedzialność za znalezienie praktyk powinna zostać przeniesiona na uczelnie, a staże jako zjawisko wpisują się w szerszy trend prekaryzacji zatrudnienia i obecnie służą omijaniu regulacji dotyczących zatrudnienia.

Porozumienie branżowe

W duchu realizowania Uchwały nr 03 XIII Krajowego Zjazdu Delegatów i Delegatek, struktury młodzieżowe przyjęły porozumienie mające na celu dalsze zacieśnianie współpracy między kołami młodych, skuteczniejszą koordynację ogólnopolską, własny, niezależny budżet oraz zapewnienie zorganizowanych struktur w perspektywie dalekobieżącej. Forma ta zakłada istnienie ciała pośredniego między Komisją Krajową a jednostkami podstawowymi w postaci Rady.

Dyskusja o praktyce

Ostatniego dnia odbyła się praca grupowa skupiająca się na codziennej działalności związkowej — organizowaniu spotkań, formułowaniu żądań, planowaniu kampanii, czy też zarządzaniu procesem organizacyjnym. Uczestniczki wymieniały się doświadczeniami i uwagami na temat tego, jak budować sprawną organizację. Po omówieniu warsztatu miejsce miała też dyskusja na temat kultury organizacyjnej, zdrowym budowaniu wspólnoty i odpowiedzialności za grupę, która jest niezbędna w celu tworzenia środowiska politycznego. 

Podsumowanie

Poza reorganizacją struktury związku zbliża się nowy rok akademicki, a wraz z nim zintensyfikowana działalność. Wyartykułowane podczas Zjazdu wyzwania wymagają zaangażowania i pracy. Na obecną chwilę koła młodych są najdynamiczniej rozwijającymi się strukturami w związku, które podnoszą nie tylko tematy akademickie — przypominają, jakie wyzwania dla związków oznacza sprekaryzowany świat pracy. 

Wstąp w szeregi Młodych Inicjatywy Pracowniczej! Napisz na Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript..

Wydarzenie zostało zorganizowane przy wsparciu finansowym ze strony Fundacji im. Róży Luksemburg – Przedstawicielstwo w Polsce (www.rls.pl) oraz OZZ Inicjatywa Pracownicza.

Samorządy próżnują, studenci okupują!

Przed Wami trzeci numer niezależnej gazety „Alarm Studencki”. To numer specjalny, którego premiera towarzyszy rozpoczęciu okupacji zagrożonemu sprzedażą DS Kamionka. Krakowski strajk to kolejne tak radykalne działanie — równo pół roku temu zakończyła się bezprecedensowa okupacja DS Jowita w Poznaniu.

W środku:

• Od redakcji — co się działo od grudnia?;
• Dlaczego nie samorząd?;
• Studenckie okupacje wczoraj i dziś;
• O niezależną reprezentację i prawo do strajku studenckiego;
• Kraków: zatrzymajmy sprzedaż Kamionki i Bursy!;
• Rewolucja w akademiku. Jowita zostaje. Historia 10 dni ruchu studenckiego;
• Studenckie starcie z ministrem nauki.

Zapraszamy Was do wspólnej lektury gazety na naszej stronie internetowej. Fizyczne kopie złapiecie już niedługo na kampusach.

Śledźcie na bieżąco sytuację w krakowskiej Kamionce, obserwujcie Krakowskie Koło Młodych Inicjatywy Pracowniczej.

Dowiedz się więcej na https://oddajciekamionke.pl/.

Podpisz petycję do władz UJ: https://www.petycjeonline.com/oddajcie_kamionke. 

4 kwietnia na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza odbyło się otwarte spotkanie z ministrem nauki i szkolnictwa wyższego, Dariuszem Wieczorkiem. W wydarzeniu udział wzięli studenci i studentki zrzeszeni w OZZ Inicjatywa Pracownicza – ci sami, którzy w grudniu ubiegłego roku zorganizowali okupację zagrożonego sprzedażą publicznego akademika DS Jowita. Mimo zapewnień, do tej pory ministerstwo nie weszło z nami w dialog, wobec czego sami zabraliśmy głos na początku spotkania, odczytując list (znajdziecie go w załączniku), z gwizdami samorządowców w tle. Czy „nie będziemy rozmawiać ze związkami zawodowymi” to nowa taktyka parlamentarnej lewicy? Transkrypcję całej wypowiedzi ministra udostępniamy poniżej.

„My nie będziemy na ten temat rozmawiać. Nie będziemy tworzyć jakiś nowych bytów, nie będziemy tworzyć jakiś nowych instytucji. Jest ustawa o szkolnictwie wyższym i o samorządach studenckich mogą rozmawiać, czy o środowisku studenckim mogą rozmawiać tylko samorządy, przedstawiciele i samorządy studenckie, a nie żadne związki zawodowe. Bo związki zawodowe są od ochrony pracowników, a nie od studentów”.

Szokująca wypowiedź Dariusza Wieczorka jest nieuzasadnionym atakiem na związki zawodowe aktywnie uczestniczące w życiu akademickim. Zebrani na sali, oprócz nas, byli przede wszystkim członkowie samorządu studenckiego i instytucji takich jak „forum juwenaliów”. Przypominamy, że samorząd, zaproszony przez ministra do sejmu oraz przez rektorkę do konsultacji w sprawie projektu remontu Jowity, od początku sprzeciwiał się jej zachowaniu jako publicznego akademika! Minister lubi mówić o swoich imperialnych planach nowelizacji Ustawy, ale nie wtedy, kiedy potrzebują tego studenci i studentki.

Skandaliczna wypowiedź ministra pokazuje, jak niewielki wpływ na poprawę naszych warunków ma huczna zmiana rządu. Minister dumnie deklarował w okupowanej Jowicie, że po 15 października „możemy ufać władzy”, jednocześnie jawnie zaprzeczając dziś własnemu zobowiązaniu do uwzględnieniu nas w dialogu z ministerstwem. Stwierdzenie, że po naszym wyjściu „w końcu można przejść do prawdziwych problemów studentów” to obelga dla każdego, kto w ostatnim roku akademickim dołożył własnej ciężkiej pracy, żeby temat akademików lub stołówek, w ogóle zaistniał w debacie publicznej. W dniu wizyty w Jowicie, w audycji radiowej, minister powiedział „Chciałbym powiedzieć studentom: będziecie mieli duży wpływ na to, jak będą funkcjonowały uczelnie w Polsce”. Z Pana błogosławieństwem lub nie, mamy i będziemy mieli taki wpływ.

„Ja nie chcę weryfikować, ilu z tych ludzi jest w ogóle studentami Waszej uczelni czy waszych uczelni tutaj w Poznaniu. Natomiast to jest bardzo niebezpieczne i w mojej ocenie trzeba zdecydowanie to potępiać i krytykować”.

Studentki i studenci już zrzeszają się w związkach zawodowych, dlatego powinni mieć pełne prawo do uczestnictwa w negocjacjach dotyczących swoich warunków nauki. W obecnym świecie nie jesteśmy „tylko studentkami” albo „tylko pracownikami” – zmuszeni łączyć pracę ze studiami, zmagamy się z problemami zarówno na rynku pracy, jak i w ramach akademii. Niezależnie od tego jak bardzo próbują zdyskredytować nas władze – czy to uczelniane, czy państwowe – my, studentki-związkowczynie i studenci-związkowcy istniejemy. Niedopuszczalnym jest negowanie naszego zaangażowania, insynuując, że w ogóle nie jesteśmy studentami. Tworzenie sztucznego podziału między klasą pracującą a osobami uczącymi się służy wyłącznie rozmyciu naszej narracji i rozbiciu naszego oporu. 

Zarzuty jakoby działalność związkowa studentek i studentów była powiązana z obecnie trwającą kampanią samorządową, są kłamstwem. Inicjatywa Pracownicza jest związkiem zawodowym niezależnym od partii politycznych, rządu oraz pracodawców.

Potrzebujemy alternatywnej reprezentacji studenckich interesów – studenckiej  masy pochodzącej z klasy pracującej, a nie tylko kilku procent tych najbardziej uprzywilejowanych.  W rynkowym systemie, w którym fabryką stało się całe społeczeństwo, uniwersytet przyjął służebną formę wobec biznesu. Współczesne szkolnictwo wyższe taśmowo wytwarza wykwalifikowanych pracowników, którzy już w czasie studiów są wyzyskiwani przez chętnie zatrudniających ich – zwolnionych z ZUS – przedsiębiorców. Kończąc naukę na uniwersytetach, trafiamy do pracy w wielkich korporacjach i przedsiębiorstwach, które otrzymują wykwalifikowanych pracowników – przygotowanych do mnożenia zysków zarządów oraz szefów – wykształconych za pieniądze publiczne, studentów  oraz ich rodziców. Zarówno w czasie studiów jak i długo po ich ukończeniu tworzymy polski prekariat.  Śmieciowe warunki pracy, niestabilność zatrudnienia i brak mieszkania to stworzone przez współczesny kapitalizm przy pomocy państwa warunki, w jakich żyjemy. Odpowiedzialność za taki stan rzeczy muszą spoczywa na pozwalającym na to rządzie, i władzach uczelni. Wrogość ze strony Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego powoduje, że dziś jeszcze bardziej potrzebujemy na uniwersytetach organizacji, która podejmie naszą realną sytuację, która będzie mówić o problemach nieuprzywilejowanej większości z rodzin pracujących. Pracujących na zmywakach, a nie w bankach i na wysokich szczeblach w korporacjach. Chcemy studiować bez względu na zasobność naszych portfeli. Chcemy mieć realny wpływ na program zajęć. Nie uczymy się tylko po to, żeby zapewniać zyski przedsiębiorcom. Jako studenci-pracownicy i przyszli pracownicy musimy mieć głos tu i teraz. Tylko niezależne związki zawodowe mogą nam go dać!

TRANSKRYPCJA WYPOWIEDZI MINISTRA:

Prośba jest taka, żebyście się nie dali wmontować w jakiekolwiek polityczne układy. Żebyście się nie dali jakkolwiek wykorzystywać. W taki sposób, no bo rozumiem, trwa kampania samorządowa. Trwa kampania polityczna, więc trzeba sobie jakoś ten teatr zrobić. Ja nie chcę weryfikować, ilu z tych ludzi jest w ogóle studentami Waszej uczelni czy waszych uczelni tutaj w Poznaniu. Natomiast to jest bardzo niebezpieczne i w mojej ocenie trzeba zdecydowanie to potępiać i krytykować. Nie bójcie się jako samorządy studenckie absolutnie tego krytykować.

Ci ludzie wyszli, chociaż powinni tutaj usiąść. Ale pewnie dzisiaj czy wczoraj dostali list, bo oni posługują się takimi otwartymi listami. To też, żebyście wiedzieli. Ja im też taki list otwarty wysłałem i wyślę do wszystkich rektorów, do wszystkich samorządów w Polsce studenckich. Jedyną stroną dla ministra nauki, dla polskiego rządu do rozmowy o sprawach studenckich jest samorząd studencki. [SALA KLASZCZE]

My nie będziemy na ten temat rozmawiać. Nie będziemy tworzyć jakiś nowych bytów, nie będziemy tworzyć jakiś nowych instytucji. Jest ustawa o szkolnictwie wyższym i o samorządach studenckich mogą rozmawiać, czy o środowisku studenckim mogą rozmawiać tylko samorządy, przedstawiciele i samorządy studenckie, a nie żadne związki zawodowe. Bo związki zawodowe są od ochrony pracowników, a nie od studentów. W związku z czym temat jest absolutnie jasny i temat kończę i możecie być pewni, że nigdy nie będę na tego typu zaczepki odpowiadał, bo to po prostu nie ma sensu. Natomiast Was proszę o jedną rzecz w tym zakresie musicie być absolutnie konsekwentni wewnątrz samorządów, bo się kontaktujecie przecież było spotkanie w Sejmie, więc kontaktujcie się musicie o tym, co się dzisiaj stało, porozmawiać po to, żeby koledzy reagowali na innych uczelniach również w podobny sposób. Oczekuję, że zdecydowanie potępicie tego typu postępowanie, bo trzeba po prostu o tym głośno, głośno mówić. I jeszcze raz chcę podkreślić będę rozmawiał tylko z samorządami studenckimi i ze studentami. Nie będzie rozmów ze związkami zawodowymi, bo związki zawodowe są od spraw pracowniczych. I tak, i taka odpowiedź będzie skierowana do was wszystkich.

Warszawskie Koło Młodych Inicjatywy Pracowniczej w poniedziałek (26 marca 2024 roku) w trakcie debaty rektorskiej protestowało przeciwko antyspołecznej polityce Uniwersytetu Warszawskiego. Studentki i studenci zrzeszeni w kole młodych domagają się poprawy sytuacji socjalnej na UW oraz żądają uznania ich jako podmiotu reprezentującego sprawy studenckie. Protestujący wygłosili następujące stanowisko w trakcie debaty rektorskiej (oryg. tekst przemowy):

Od ubiegłego października na Uniwersytecie Warszawskim toczy się otwarta walka. Nie, uprzedzając pytania, nic się nie stało. Władze uniwersytetu niczego studentom nie zrobiły. Samorząd studentów też nic nie zrobił. I to właśnie problem, z którym musimy się dziś zmierzyć.

Ostatnie 30 lat historii Uniwersytetu Warszawskiego to historia wyprzedawania mienia publicznego, oszczędzania na infrastrukturze socjalnej oraz na świadczeniach. Antyspołeczne bzdury głoszone i uprawiane przez włodarzy wielu uczelni w kraju odbijają się na naszych realiach życia. Jak śmiecie mówić nam, że uczelnia nie ma obowiązku zapewniać nam jedzenia? Zamknęliście nam stołówki i wpuściliście prywatnych ajentów. Może nie wy, ale wasi poprzednicy. Na was, tu zebranych, ciąży odpowiedzialność. Jak śmiecie odwracać wzrok, gdy właściciele mieszkań dwoją i troją nasze czynsze? Jak śmiecie nazywać się wspólnotą, universitas, jednocześnie robiąc absolutne ustawowe minimum, by umożliwić studiowanie każdemu, nie tylko dzieciom arystokracji? Jak śmiecie mówić o niemerytorycznych strajkach i wycierać sobie twarz zarzucając nas równoważnikami zdań o tym, czego to wy dla nas nie robicie? Frazesy i przyzwyczajenia rodem z działu HR zostawcie przed bramą uniwersytetu. Chcemy konkretów i konkretnych działań. To wstyd i hańba biadolić o doskonałości badawczej, gdy studenci mają na co dzień do czynienia z uniwersytetem zimnym i bezradnym wobec ich problemów. Twarzą tego, ani żadnego innego uniwersytetu nigdy nie byli i nigdy nie będą biznesmeni w garniturach. Twarzą tego uniwersytetu jesteśmy teraz my, bo to nam zależy na tym, żeby Uniwersytet Warszawski był miejscem, a nie załącznikiem do CV, czy trampoliną do kariery politycznej. Uniwersytet, który nie troszczy się o swoich studentów i pracowników to uniwersytet bez przyszłości.

Walczymy o to, żeby nasza uczelnia przestała ignorować nasze potrzeby. Polska ludowa zapewniła nam zaplecze akademików i stołówek, które jest sumiennie zaniedbywane, wyprzedawane i niedofinansowane. Możecie mówić o tym jak bardzo nowocześnie wyposażony jest uniwersytet. Co z tego, skoro w tych wspaniałych nowych budynkach student musi siedzieć głodny? To absolutnie niedopuszczalne, żeby włodarze największej uczelni w Polsce mówili nam, że nie ma pieniędzy i się nie da. Nazwijmy to wprost: tchórzostwo i niekompetencja. Zrzeszamy się w związku zawodowym, bo władze zgotowały nam instytucję samorządu, która pałuje nas za samą chęć zmiany. Samorząd samemu nie robi nic na rzecz poprawy warunków społeczności studenckiej, a nawet utrudnia działania osobom, którym zależy na poprawie losu studiujących tu osób. Będziemy wznosić sprzeciw i walczyć, nieważne jak bardzo lobby w garniturach będzie próbowało nas zagłuszyć i zdyskredytować, w zmowie z biznesem. 

Zrzeszamy się w związki zawodowe, bo wbrew narracji władz — musimy studiować i pracować. Tak samo jak jesteśmy studentkami, tak samo jesteśmy pełnoprawnymi pracownikami. Brak wsparcia socjalnego, rozpędzony bezduszny kapitalizm i prekarność naszego zatrudnienia sprawia, że po uczelni harujemy. Albo na uczelni — jeśli nasza praca może być wykonywana zdalnie. Zrzeszamy się w związki zawodowe  jako studentki, bo potrzebujemy alternatywy. W murach uczelni potrzebujemy organizacji, która będzie uwzględniała naszą sytuację. Która będzie mówić o problemach nieuprzywilejowanej masy z rodzin pracujących, która nie zasiada w samorządzie. Bo albo nie ma na to czasu, albo już nie jest na studiach — mimo swojej chęci dalszej edukacji. 

To my, studentki i studenci jesteśmy uniwersytetem. To bez studentek i studentów nie ma uniwersytetu. Możecie zostawić sobie drogą wydmuszkę — przedmioty o startupach i szanownych gości w garniturach, ale nie będzie ona uniwersytetem. Uczelnia to nie korporacja — choć bardzo chcecie to zmienić. Nie mamy przynosić zysków, a przynajmniej nie takich jak Wy byście sobie to wyobrażali. Zyskiem ma być wspólnota w produkcji wiedzy — i do tego mamy mieć godne warunki. My studentki, my doktorantki i my pracownice — te akademickie i nie. 

Przez ostatnie pół roku walki zrozumiałyśmy, że uniwersytet jest właśnie tutaj. Uniwersytet to nie są zajęcia, zaliczenia, prace i nudne wykłady. Uniwersytet to branie spraw w swoje ręce. To krytyczne myślenie i zabieranie głosu tam, gdzie ktoś próbuje nas uciszyć.

Dość bierności uniwersytetu! Dość fałszywych reprezentantów! Uniwersytet to nie korporacja!

Warszawa, 1.03.2024 r.

OZZ Inicjatywa Pracownicza

Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Dariusz Wieczorek 

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego

LIST OTWARTY

w sprawie pominięcia studentek i studentów zrzeszonych w OZZ Inicjatywa Pracownicza w  spotkaniu z przedstawicielami środowiska studenckiego

Naszą uwagę zwróciło czwartkowe (29.02.2024 r.) spotkanie Ministra z ustawowymi reprezentantami społeczności studenckiej, czyli członkami samorządów i Parlamentu Studentów RP. Zapowiedziano na nim między innymi powołanie pełnomocnika ds. studentów. Poruszane tematy (niskie stypendia socjalne, brak akademików i ich opłakany stan) są obszarem działalności naszej organizacji związkowej, która zrzesza między innymi studentki i studentów. Podczas okupacji DS Jowita w Poznaniu złożono nam wiele deklaracji i obietnic — mamy nadzieję, że nie były one puste. Minister zapewniał, że nasz głos zostanie usłyszany. Na razie nie podjął w związku z tym żadnych działań. Jesteśmy zaniepokojeni przebiegiem spraw w związku z wysuniętymi przez nas żądaniami.

Głos ruchu studenckiego, który wbrew interesom samorządów i rektoratów walczy o poprawę warunków materialnych, został już dostrzeżony niejednokrotnie przez Ministerstwo oraz władze najważniejszych uczelni w kraju. Nie może mieć miejsca sytuacja, w której istotna grupa interesu jest pomijana w dyskusjach — przypominamy, że zarówno Samorząd UAM, jak i PSRP, od początku naszych działań dotyczących socjalnych problemów studenckich sprzeciwiały się postulatom wysuwanym przez studentów i studentki zrzeszone w Kołach Młodych Inicjatywy Pracowniczej i Studenckiej Inicjatywie Mieszkaniowej. Podobnie ma się sprawa na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie kampania, w której wyniku władze obiecały otwarcie drugiej publicznej stołówki na uczelni, została przez Samorząd określona mianem niepogłębionych merytoryką strajków. Społeczność studencka jest podzielona, i wszystkie jej części powinny być dopuszczone do głosu na tych samych zasadach.

Jeden z okupacyjnych postulatów studentek i studentów zrzeszonych w Inicjatywie Pracowniczej brzmiał następująco:

Żądamy, by przedstawiono projekt zmiany ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce ze szczególnym naciskiem na art. 106. [Akcje protestacyjne i strajki w uczelni] umożliwiający studentom i studentkom zrzeszonym w związkach zawodowych podjęcie strajku w razie naruszenia interesów lub praw studentów i studentek. Żądamy konsultacji tego projektu ze wspierającym działania okupujących Ogólnopolskim Związkiem Zawodowym „Inicjatywa Pracownicza”.

Podtrzymujemy nasze grudniowe żądania i liczymy, że zgodnie z wcześniejszymi zapewnieniami, studentki i studenci zrzeszone w związkach zawodowych, będą formalnie rozpoznawani jako strona negocjacji z uczelniami oraz Ministerstwem. 

Treść okupacyjnego listu otwartego z grudnia 2023 r.: https://ozzip.pl/dokumenty/item/3001-list-otwarty-minister-nauki-sim-ip 

W imieniu społeczności studenckiej zrzeszonej w OZZ Inicjatywa Pracownicza,

Gabriela Wilczyńska

Koordynatorka ds. Młodzieży

Komisja Krajowa OZZ Inicjatywa Pracownicza

Dwa miesiące po zakończonej sukcesem studenckiej okupacji DS Jowita możemy nareszcie poinformować: wydajemy książkę! Publikacja dokumentuje naszą walkę, zwycięstwa i lekcje z tego doświadczenia. To dopiero początek długiej walki o uniwersytety.

W środku znajdziecie między innymi:

• 57 wywiadów z uczestniczkami i uczestnikami okupacji;
• 20 tekstów naukowczyń i naukowców, którzy prowadzili wykłady podczas okupacji;
• kalendarium okupacji i działań poprzedzających;
• lekcje z okupacji Jowity;
• 120 zdjęć, których wcześniej nie publikowałyśmy!

Ruchy społeczne cierpią z powodu chronicznego zaniedbywania własnej pamięci. Chcemy wreszcie zerwać z tym schematem. Jesteśmy świadome, że za parę lat będziemy jedynie historią. Zależy nam na tym, by kolejne grupy zbuntowanych studentek i studentów mogły sięgać po źródła takie, jak to, by uczyć się, jak zwyciężać w walce o swoje prawa. Spójrzcie na tę publikację jak na narzędzie. Wykorzystajcie ją, by poszerzyć swoją wiedzę. Zainspirujcie się do działania. A przede wszystkim pomóżcie nam dalej szerzyć ideę, że uniwersytety są naszym dobrem wspólnym.

Jowita to dopiero początek. Spodziewajcie się nas na uczelniach w całym kraju — niech ta książka będzie okazją do dyskusji, debat i rozmów o alternatywnym uniwersytecie na Waszych wydziałach. Dodatkowo książka będzie dostępna w formacie PDF na naszej stronie internetowej od marca 2024 r. 

Zainteresowanych spotkaniem wokół książki zapraszamy do kontaktu mailowego: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript..

Dziękujemy za udaną współpracę Wydawnictwu Ekonomicznemu Heterodox oraz Fundacji im. Lipińskiego.

Ukazał się drugi numer „Alarmu Studenckiego”!

Gazeta jest efektem zaangażowania w sprawy socjalne studentów środowisk młodzieżowych Inicjatywy Pracowniczej. „Alarm studencki” to nowa publikacja kół młodych Inicjatywy Pracowniczej, Studenckiej Inicjatywy Mieszkaniowej. Środowiska te wspólnie walczą z postępującą prywatyzacją uniwersytetu.

Premiera drugiego numeru „Alarmu” dzieje się w trakcie okupacji DS „Jowita”, która zmobilizowała radykalny ruch studencki do współdziałania w imię obrony dobra wspólnego, jakim jest uniwersytet.

Teksty i grafiki współtworzyły osoby z całej Polski.

W numerze:


• „Praca a nauka. Studiowanie jako towar”;

• „Bronimy naszej niezależności”. Rozmowa z Elie, członkiem francuskiego związku studenckiego Solidaires Etudiant-e-s;

• „Życie na socjalu?”;

• „Nasz związek ma ambitne wizje”. Rozmowa z ukraińskim związkiem studenckim, Priama Diia;

• „Mieszkanie idealne dla studenta, czyli jakie?”

• „Studencki staż w korporacji”;

• „Wstawałam o 5:30, żeby zrobić pranie”. Sytuacja w łódzkich akademikach.

Warszawa, dn. 11.10.2023r.

Warszawskie Koło Młodych Inicjatywy Pracowniczej
Studencka Inicjatywa Mieszkaniowa i inni
w imieniu społeczności studenckiej stolicy

Rektor Uniwersytetu Warszawskiego
prof. Alojzy Nowak
Uniwersytet Warszawski
Krakowskie Przedmieście 26/28,
00-927 Warszawa

LIST OTWARTY

W sprawie postulatów protestu studenckiego
Studia nie tylko dla bogatych

W dniu 2.10 br. podczas uroczystej inauguracji roku akademickiego 2023/24 na Uniwersytecie Warszawskim rozpoczął się protest. Studenci, studentki, doktoranci i pracownice zebrały się pod Auditorium Maximum sprzeciwiając się prowadzonej od wielu lat antyspołecznej polityce, w wyniku której zaplecze socjalne uczelni znalazło się w kryzysowym stanie.