Wywiad pochodzi z 62 numeru biuletynu Inicjatywy Pracowniczej.

Komisja Pracowników i Pracownic z Ameryki Łacińskiej w Polsce powstała jesienią 2023 roku i jest integralną częścią Inicjatywy Pracowniczej. Zrzesza ona osoby pracujące w logistyce, przetwórstwie żywności, obróbce drewna i przemyśle lekkim. W grudniu 2024 należało do niej ponad 100 osób, a liczba członków i członkiń wciąż rośnie. Baza członkowska znajduje się w województwie dolnośląskim (głównie we Wrocławiu i okolicznych miejscowościach). Coraz większe zainteresowanie związkiem zawodowym daje się również zaobserwować w województwach pomorskim, zachodniopomorskim i mazowieckim, gdzie pracuje wiele osób z Ameryki Łacińskiej. Komisja prowadzi hiszpańskojęzyczny profil na Facebooku, wydała pilotażowy numer czasopisma skierowanego do społeczności latynoamerykańskich w Polsce oraz książkę z relacjami z życia i pracy w Polsce. Jako Inicjatywa Pracownicza, od początku naszego istnienia deklarowaliśmy otwartość na wszystkich pracowników i wszystkie pracownice, niezależnie od ich narodowości i kraju pochodzenia. Jest dla nas oczywiste, że miejsce migrantów i migrantek jest w związkach zawodowych. 

Tak na rozgrzewkę, przedstawcie się i powiedzcie kilka słów o sobie.

G: Nazywam się Gabriel, pochodzę z Kolumbii i mieszkam w Polsce od prawie dwóch lat. Przyjechałem tutaj, aby poprawić swoją sytuację życiową i chciałbym zostać w Polsce na dłużej.

R: Nazywam się Rocío, pochodzę z Meksyku i jestem tu od półtora roku. Przyjechałam do Polski, ponieważ chciałam znaleźć jakieś bezpieczeństwo, a w moim kraju jest to bardzo trudne. Pracuję tutaj w logistyce.

Co robiliście przed przyjazdem do Polski? 

G: W Kolumbii pracowałem jako grafik-freelancer i barista. Miałem też niezależny projekt poświęcony kulturze rowerowej. Postanowiłem wyjechać za granicę, moim największym marzeniem była Kanada, ale wyjazd tam był dla mnie zbyt drogi. Znalazłem możliwość wyjazdu do Polski i pomyślałem, „a właściwie czemu nie, w końcu to Europa”

R: Pracowałam w Meksyku jako wsparcie techniczne klienta i zdecydowałem się pojechać do Europy jakieś cztery lata temu. Zaczęłam poszukiwania i najpierw chciałam spróbować w Portugalii. Rozważałam również Maltę, ponieważ chciałam mieszkać i pracować legalnie, a w tych krajach istnieje możliwość rozpoczęcia legalnej pracy, a następnie uzyskania statusu rezydenta, czy czegoś w tym rodzaju.  Ostatecznie zdecydowałam się na Chorwację, to było w zeszłym roku, ale nie podobało mi się tam zbytnio, więc zaczęłam szukać w grupach na Facebooku. Zaczęłam kontaktować się z kilkoma agencjami pracy. Przyjechałam do Lublina, ale zostałam tam tylko na 15 dni. Potem pojechałam do Sieradza. Zabrano mnie na fermę kurczaków, tam byli już Kolumbijczycy. Pracowaliśmy od 6 rano do chyba 23. Było bardzo ciężko, nigdy sobie czegoś takiego nie wyobrażałam. W naszych krajach mówimy, że możemy spokojnie pracować przez 12 godzin, ale kiedy przyjeżdżasz tutaj, to zdajesz sobie sprawę, że to nie jest to samo. Byliśmy bardzo zmęczeni i moi znajomi zaczęli narzekać. Postanowiliśmy tam nie zostawać. 

Czy dostałaś jakąś umowę?

R: Nie, to było na zasadzie, „może później, może później”.

Ile osób tam pracowało i skąd one były? 

R: Byli tam głównie Ukraińcy, ale zidentyfikowałam też kilku Polaków, Filipińczyków i Kolumbijczyków. w sumie około 500 osób, w tym około 20 Kolumbijczyków. 

A jak znalazłaś się we Wrocławiu?

R: Przyjechałam do Wrocławia, ponieważ tutaj działa Stowarzyszenie Nomada, które zorganizowało dla mnie zakwaterowanie i inne wsparcie.  

G: Ja znalazłem ofertę pracy online, na platformie, która publikuje ogłoszenia o pracy za granicą.  Było to o tyle łatwe, że nie wymagano żadnego doświadczenia, tylko chęci do pracy i tyle. Znalazłem dwie oferty pracy w Polsce. Jedna z nich dotyczyła produkcji okien, a druga produkcji drewnianych palet. Wybrałem firmę produkującą okna.  Kiedy przyjechałem do Polski, poznałem 14 Kolumbijczyków. Pojechaliśmy do Wrocławia z tymi 14 Kolumbijczykami. Mieszkaliśmy razem w jednym domu niedaleko Oleśnicy. Mieszkaliśmy tam przez dwa miesiące i zorientowaliśmy się, że agencja nie udzielała nam pełnych informacji dotyczących naszego statusu pobytowego i związanych z tym formalności. Miałem wypadek, jeden z drewnianych odłamków utkwił mi w oku, poszedłem do lekarza i nie mogłem pracować przez pięć dni i nie zapłacono mi za ten czas. Sam też kupowałem wszystkie leki. Zrezygnowałem z tej pracy, ponieważ zaczęliśmy zauważać, że nie płacą nam w całości, że odliczają nam koszty transportu, benzyny, które nie powinny być odliczane od pensji.

A co było napisane w umowie? 

G: Była stawka godzinowa, 17,5 za godzinę netto. Na szczęście miałem trochę oszczędności z Kolumbii i nie wydałem tak dużo, trochę i zaoszczędziłem trochę pieniędzy na opłacenie mieszkania na przyszłość. Co ważne, kiedy tu przyjechaliśmy, wszyscy wierzyliśmy, że mamy pozwolenie na pracę. Otrzymaliśmy oficjalne pismo z Polski, więc zaufaliśmy tej firmie, ale oni nigdy nie dostarczyli naszych dokumentów do urzędu wojewódzkiego [gdzie wyrabia się dokumenty pobytowe dla cudzoziemców – przyp. red.].  Musieliśmy potem sami o to zadbać.  

Czy zakwaterowanie zostało zapewnione przez agencję lub pracodawcę, czy też musiałeś sam go szukać?

G: Zapewnili zakwaterowanie, ale obiecywali coś zupełnie innego. Tam było 10 osób w jednym pokoju, kolejne cztery osoby w innym pokoju, a na drugim piętrze byli Ukraińcy, więc mieliśmy tylko jedną kuchnię, jedną pralnię, jedną lodówkę dla 25 lub 26 osób w jednym domu — Kolumbijczyków i Ukraińców. Nawiasem mówiąc, pracowałem również z Ukraińcami, ale nie z tego domu. Pracowałem też z Gruzinami,  Mołdawianami, Rosjanami.

Na czym dokładnie polegała twoja praca? 

G: Pracowałem na 11-godzinnej nocnej zmianie, od 20:00 do 7:00 rano, od poniedziałku do piątku. Było mi bardzo zimno, ponieważ po raz pierwszy pracowałem zimą na zewnątrz. Byliśmy przemarznięci i pracowaliśmy z ciężkimi, niebezpiecznymi narzędziami. Nie dali nam żadnych specjalnych środków ochronnych, ani odpowiednich rękawic czy gogli. Każda paleta ważyła ponad 32 kilogramy.

Gdzie się udałeś po opuszczeniu tego miejsca?

G: Kolumbijczyk, który ze mną pracował, znalazł w Internecie inną agencję. Jest to agencja, dla której obecnie pracuję. Potem na Facebooku znaleźliśmy mieszkanie do wynajęcia.

A teraz oboje pracujecie przez agencję w magazynie z elektroniką we Wrocławiu, tak?

R: Zgadza się. Jedyny problem z tą agencją polega na tym, że obiecali nam pozwolenie na pracę w ciągu trzech miesięcy, a otrzymaliśmy je dopiero po siedmiu miesiącach. Wielu Kolumbijczyków, Meksykanów, Filipińczyków, Afrykańczyków, Bangladejczyków pracuje z tą samą agencją i wszyscy mają ten problem.

Powiedzcie coś więcej o pracy.

G: Magazyn znajduje się w Kątach Wrocławskich. Firma pochodzi z Chin, a kadra zarządzająca to Chińczycy. Moja praca od początku polegała na pracy w  magazynie części zamiennych do trzech marek: maszyn czyszczących, telefonów komórkowych i celowników myśliwskich. Zarządzałem inwentaryzacją, więc była to bardziej praca biurowa. Potem przydzielili mnie do obsługi klienta w zakresie celowników myśliwskich i pracuję tam już od sześciu miesięcy. 

R: Robię praktycznie to samo, to znaczy jestem odpowiedzialna za obszar odbioru. Większość dnia spędzam przed komputerem, czasami muszę coś spakować lub odebrać. Pracujemy od poniedziałku do piątku od 8 rano do 16:30, ponieważ mamy 30 minut na lunch, który nie jest płatny. Mamy możliwość pracy w nadgodzinach, ale nie chcemy pracować dodatkowo, ponieważ jesteśmy zaangażowani w związek zawodowy i w działalność stowarzyszenia Nomada.

Jaka jest obecnie wasza stawka godzinowa?

G: W tej chwili jest to 22 złote za godzinę. Neto. Na początku było to 18,5. 

A jak doszło do założenia związku zawodowego?

G: Związek założyliśmy 11 listopada 2023 roku. Byłem na pierwszym spotkaniu.  Mieliśmy już wcześniej spotkania integracyjne naszej społeczności, chcieliśmy się spotykać. To chyba był pomysł osób z Nomady. Stwierdziliśmy, że jak najbardziej możemy to zrobić, możemy spróbować. Na początku nic o tym nie wiedzieliśmy. Właściwie to wy nam wszystko wyjaśniliście, zwłaszcza w kwestii roboty papierkowej. 

Kim są członkowie waszej komisji, z jakich krajów pochodzą?

G: Większość pochodzi z Kolumbii, są osoby z Meksyku, Wenezueli, Kuby. Są pojedyncze osoby z innych krajów, ale większość to Kolumbijczycy. Większość z nas pracuje w przemyśle spożywczym, restauracjach, rolnictwie, przetwórstwie drewna, logistyce.

Jak wyglądają wasze spotkania

G: Zazwyczaj daty spotkań wyznaczamy z wyprzedzeniem, staramy się robić te spotkania osobiście. Staramy się nie robić tego tylko online, ponieważ mamy możliwość korzystania z przestrzeni Nomady we Wrocławiu [spotkania mają charakter hybrydowy, gdyż nie wszyscy są w stanie stawić się osobiście, coraz większe jest również zainteresowanie związkiem w innych regionach Polski – przyp. red.]. Mamy listę tematów do dyskusji, czasem łączymy to  z innymi działaniami, z pokazem filmów latynoamerykańskim, kolacją, czasem łączymy to z wydarzeniami Nomady. Czasami wykorzystujemy te wydarzenia, aby przyciągnąć do nas ludzi, żeby się o nas dowiedzieli.  Nawet jeśli nie są Latynosami. To nie ma znaczenia, ponieważ każdy jest u nas mile widziany.

Więc jakie są główne problemy, z którymi się stykacie?

G: Myślę, że chodzi o procesy prawne, ale także, co może być nawet ważniejsze, o bezpieczeństwo w pracy, ponieważ wiele osób pracuje bez żadnych środków bezpieczeństwa i nawet nie wie, co to jest bezpieczeństwo w pracy. 

R: Dla mnie najważniejsze jest zezwolenie na pracę, ponieważ większość agencji zatrudnia bez zezwolenia. To jest główny problem, z którym chcielibyśmy walczyć, chcemy to zatrzymać, nie można zatrudniać ludzi w ten sposób.  Będzie to wymagało dużo pracy z agencjami i wywierania na nie dużej presji. Oni na tym zarabiają, jest to dla nich tańsze.

Rocío, rozmawialiśmy kiedyś o kwestiach kobiecych i pomyśle na rozwój kobiecej grupy w ramach związku zawodowego, czy kobiety napotykają inne rodzaje problemów niż mężczyźni?

R: Zdarza się, że kobiety przyjeżdżają z partnerem lub z rodziną. Nie ma dla nich oddzielnych miejsc. Dochodzą do nas słuchy o przypadkach molestowania seksualnego. Mieliśmy też przypadki przemocy domowej. Nie wiemy ile jest takich przypadków, albo innych niepożądanych sytuacji. Musimy o tym rozmawiać w naszej społeczności, kobiety powinny wiedzieć, że mają tutaj grupę wsparcia. Nie chcemy tutaj być w takiej samej sytuacji jak w swoim kraju. Tak więc kobiety potrzebują wsparcia, jest to jeden z tematów, które chciałybyśmy też z wami omówić, zwłaszcza z kobietami z Inicjatywy Pracowniczej. 

A czy latynoamerykańskie kobiety w Polsce wykonują inne rodzaje prac niż latynoamerykańscy mężczyźni?

R: Nie, to jest to samo. Czasami przydzielana kobietom praca może być trochę lżejsza, zazwyczaj nie dają kobietom do noszenia dużych lub ciężkich rzeczy, ale ogólnie jest to ta sama praca.

Czy jest jeszcze coś, co chcielibyście powiedzieć na koniec?

R: Zależy nam na integracji. Chcemy tu być, chcemy tu zostać, więc tworzymy tę społeczność i związek zawodowy właśnie po to. Znajdziemy więcej osób, które są tym zainteresowane. Jesteśmy tutaj, aby nas wysłuchano. Jesteśmy tu, by pomagać. Jesteśmy tutaj, aby wspierać i być wspieranymi.

G: Chciałbym zostać tu na dłużej i bardziej udzielać się w związku zawodowym, aby pomagać innym ludziom, którzy chcą tu mieszkać i którzy mają swoje marzenia. Chcemy również bardzo podziękować Inicjatywie Pracowniczej i Stowarzyszeniu Nomada. Otrzymaliśmy od was duże wsparcie i dzięki temu jesteśmy teraz bardziej zauważani.

Rozmawiał Ignacy Jóźwiak, Komisja Krajowa

W piątek, 22 listopada 2024 delegacja naszego związku spotkała się z przedstawicielami i przedstawicielkami Departamentu Rynku Pracy w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Rozmawialiśmy o warunkach pracy i prawach pracowniczych migrantów i migrantek w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem osób z krajów Ameryki Łacińskiej. Poruszyliśmy następujące tematy: 

• działalność pośredników i agencji zatrudnienia specjalizujących się w „obsłudze” pracownic i  pracowników z Ameryki Łacińskiej,
• specyfika branż, w których pracują osoby z Ameryki Łacińskiej: przetwórstwo żywności, przemysł lekki, logistyka,
• problem outsourcingu (podwykonawstwa) i związanej z nim rozmytej odpowiedzialności za warunki pracy i obserwowane patologie,
• problemy z wyrabianiem, przedłużaniem i aktualizacją dokumentów pobytowych, co przekłada się na stosunki pracy,
• problem z dostępem do ubezpieczeń społecznych i opieki zdrowotnej,
• nieświadome i niezamierzone popadanie migrantek i migrantów w „szarą strefę”,
• uprawnienia państwowych organów kontrolnych w zakresie praw cudzoziemców i cudzoziemek,
• konieczność zapewnienia umów o pracę i uregulowania statusu pobytowego oraz korzyści z ewentualnej abolicji dla cudzoziemców w Polsce. 

W skład naszej delegacji weszły przedstawicielki i przedstawiciele Komisji Pracowników i Pracownic z Ameryki Łacińskiej w Polsce, Komisji Krajowej oraz Grupy Szkoleniowej. Towarzyszył nam również przedstawiciel Stowarzyszenia „Nomada”, które monitoruje sytuacje migrantów i migrantek w Polsce oraz wspiera społeczność latynoamerykańską na Dolnym Śląsku. Ekspertki i Eksperci z Ministerstwa zapowiedzieli przyjrzenie się zgłaszanym przez nas patologiom. 

Od początku swojego istnienia, Inicjatywa Pracownicza deklarowała otwartość na wszystkich ludzi pracy bez względu na obywatelstwo, narodowość, pochodzenie etniczne, płeć czy orientację seksualną. Coraz więcej osób pracujących w Polsce to migranci i migrantki z różnych krajów i coraz więcej z nich zasila szeregi naszego związku. To nasze koleżanki i nasi koledzy, których miejsce jest w związku zawodowym.

9 października odbyło się seminarium związkowe „Oddziaływanie ferm przemysłowych na środowisko pracy. W kierunku poprawy sytuacji pracowników i pracownic rolnych”. Organizatorami był OZZ Inicjatywa Pracownicza i Fundacja Róży Luksemburg - przedstawicielstwo w Polsce. W czasie seminarium mieliśmy okazje porozmawiać o możliwych strategiach uzwiązkowienia sektora ferm przemysłowych. Omówiliśmy główne problemy i zagrożenia, z jakimi mierzą się pracownicy ferm oraz ich rodziny.

We wtorek 27 września, w Warszawie odbędzie się konferencja "Nie chcemy być tylko tanią siłą roboczą w Europie! Niepodległy świat pracy w Ukrainie i Polsce jako fundament sprawiedliwej społecznie UE". Spotkanie odbędzie się w godzinach 16:00-20:00 w sali nr 228 (II piętro) w Domu Pod Orłami (ul. Jasna 1). Poniżej publikujemy szczegółowy opis oraz program wydarzenia.

[Wydarzenie na Facebooku]

W dniu 14 lipca przed siedzibą poznańskiej prokuratury odbyła się solidarnościowa pikieta Inicjatywy Pracowniczej. Wygwizdano prokuraturę, która od 3,5 roku nie zakończyła dochodzenia w sprawie uporczywego naruszenia praw pracowniczych i innych przestępstw. Poznańskie portierki i portierzy strzegący budynków miejskich stracili łącznie 235 tys. wynagrodzenia przez nieuczciwych pracodawców. Jednocześnie na dzisiejszym posiedzeniu poznański sąd oddalił skargę poszkodowanych na opieszałość prokuratury.

Gdzie są winni w sprawie oszukanych na wynagrodzeniu poznańskich portierów i portierek? Gdzie jest 235 tys. zł wynagrodzenia, które powinny trafić do rąk pracownic i pracowników?

WSPÓLNE STANOWISKO ZWIĄZKÓW ZAWODOWYCH WS. NIELEGALNYCH ZWOLNIEŃ CHRONIONYCH DZIAŁACZY I DZIAŁACZEK ZWIĄZKOWYCH

15 marca 2022 ukraiński parlament (Rada Najwyższa Ukrainy) przyjął projekt Ustawy „O organizacji stosunków pracy w stanie wojennym”, który wszedł w życie 24 marca. Ustawa spotkała się ze zdecydowaną krytyką ukraińskich związków zawodowych i organizacji społecznych.

8 grudnia 2021 r. Dorota Olszewska-Sioma, polonistka i członkini Inicjatywy Pracowniczej, wróciła do prowadzenia lekcji po ponad półrocznym zawieszeniu. Komisja dyscyplinarna dla nauczycieli uznała, że zarzuty stawiane Dorocie przez dyrektora Szkoły Podstawowej nr 8 w Toruniu, Grzegorza Bortnowskiego, były bezpodstawne i motywowane osobistymi uprzedzeniami.

Nie jest dla nikogo tajemnicą, że biznes i pracodawcy mają ścisłe związki ze światem polityki na szczeblu lokalnym. Wielokrotnie byliśmy świadkami, jak w zarządzie czy na posiedzeniu rady miasta Poznania broniono interesów ekonomicznych „dużych pracodawców”. Najczęściej robiono to pod hasłem ochrony miejsc pracy czy w związku z kwestiami fiskalnymi. Czas, aby samorządy zadbały o miejsca pracy odpowiednio opłacone, bez wyzysku i łamania praw pracowniczych.

OZZ Inicjatywa Pracownicza składa wniosek do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie zgodności z Konstytucją przepisów dotyczących zwolnień w służbie cywilnej.

sobota 13 października, godz. 11:00 – 18:00, Teatr Ósmego Dnia, Poznań ul. Ratajczaka 44

I Socjalny Kongres Kobiet odbył się w marcu bieżącego roku. Zainicjowały go opiekunki ze żłobków, pracownice instytucji kultury, lokatorki z Warszawy i Poznania. Jako pracownice i lokatorki najlepiej wiemy, czego potrzebujemy, aby nasze położenie mogło ulec faktycznej poprawie. Część postulatów programowych, ustalonych podczas I edycji Kongresu (np. skrócenie czasu pracy do 35 godzin tygodniowo czy powszechna emerytura na poziomie co najmniej płacy minimalnej), dotyczy ogólnokrajowych problemów kobiet. Inne (np. zwiększenie kontroli społecznej nad finansami i działaniami samorządu, przyłączenie wszystkich mieszkań komunalnych do c.o.) są odpowiedzią na działania władz samorządowych, które uderzają w kobiety.

Ulotka przygotowana przez Warszawską Komisję Środowiskową OZZ IP rozdawana podczas demonstracji przeciwko zmianom w systemie sądownictwa w lipcu br.

Organizujcie się! W szkołach, zakładach pracy i wszędzie, gdzie to tylko możliwe! Budujmy powszechny opór społeczny w imię pełnej demokracji - ekonomicznej i politycznej!

Sprzeciwiamy się uchwalonym przez Sejm ustawom o Krajowej Radzie Sądownictwa, o ustroju sądów powszechnych oraz o Sądzie Najwyższym. Nie zgadzamy się na koncentrację władzy w rękach nacjonalistów i skrajnych konserwatystów. „Socjalna” twarz PiS to maska, pod którą kryje się kontynuacja neoliberalnej polityki poprzedników. Nie pozwolimy umacniać się autorytarnej prawicy poprzez przejmowanie sądów, które skazywać będą pracowników i pracownice, eksmitować na bruk i zabezpieczać policyjną brutalność jeszcze bardziej niż miało to miejsce do tej pory. Nie godzimy się na wykorzystywania słusznych i masowych protestów społeczeństwa, jako kampanii wyborczej dla ludzi którzy doprowadzili do obecnej sytuacji.

Stanowisko przyjęte przez Komisję Krajową OZZ Inicjatywa Pracownicza 23 lipca 2017 r.

Ogólnopolski Związek Zawodowy Inicjatywa Pracownicza sprzeciwia się uchwalonym przez Sejm ustawom o zmianie przepisów o Krajowej Radzie Sądownictwa, o ustroju sądów powszechnych oraz nowej ustawie o Sądzie Najwyższym. Występujemy przeciw tym zmianom nie ze względu na aprobatę dla dotychczasowego stanu rzeczy, ale ze względu na to, że zmiana ta jest kolejnym krokiem w stronę faszyzacji państwa.

W sobotę 15 października w całej Europie odbędą się demonstracje i pikiety przeciwko traktatom o wolnym handlu CETA (porozumienie Unia Europejska - Kanada) i TTIP (porozumienie Unia Europejska - USA). Obie umowy mają stworzyć gigantyczną strefę wolnego handlu i zagrażają prawom pracowniczym i konsumenckim oraz środowisku naturalnemu i obie mają poparcie polskiego rządu. Jedyną szansą na zatrzymanie TTIP i CETA są protesty społeczne, które zmuszą elity polityczne do wycofania się z tych projektów. W tę walkę muszą włączyć się także związki zawodowe ponieważ obie umowy zagrażają naszym prawom!

Inicjatywa Pracownicza wspiera protesty przeciwko TTIP i CETA i zachęca członków i członkinie związku do aktywnego udziału w demonstracjach w Warszawie i Krakowie:

Warszawa - godz. 13:00 Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi (ul. Wspólna 30) [wydarzenie na Facebooku]

Kraków - godz. 13:00 Rynek Główny [wydarzenie na Facebooku]