Atak koronawirusa spowodował, że zwiększyło się światowe ubóstwo, a wojna pogłębia ten proces. Gospodarcze skutki COVID-19, konfliktów zbrojnych i zmian klimatycznych nie są jednakowe dla wszystkich krajów i klas społecznych. Bogatsi nie tylko nie tracą, ale nawet zyskują.

W Teatrze Ósmego Dnia 5 kwietnia br. odbyła się druga z serii debat o przyszłości. Jej tytuł brzmiał: „Nadmiar czy deficyt pracy? Od technologicznego bezrobocia po gwarancje zatrudnienia”, a dyskusja ogniskowała się wokół książki „W sprawie gwarancji zatrudnienia” autorstwa Pavliny R. Tchernevej. Udział w panelu wzięli: Marcin Czachor (adwokat związany z Fundacją im. Edwarda Lipińskiego i Wydawnictwem Ekonomicznym Heterodox), Marta Rozmysłowicz (członkini Komisji Krajowej OZZ Inicjatywa Pracownicza), Paulina Nowak (ekonomistka związana z Fundacją im. Edwarda Lipińskiego, polityczka społeczna, ekspertka ds. innowacji społecznych), Mikołaj Iwański (ekonomista, absolwent filozofii Uniwersytetu Adama Mickiewicza, wykładowca na Akademii Sztuki w Szczecinie). Debatę prowadził Jarosław Urbański z Inicjatywy Pracowniczej.

W ostatnich dniach wielkopolskie media biją na alarm. Ich zdaniem wiele zakładów pracy szykuje zwolnienia grupowe. A to oznacza, że masy pracowników i pracownic stracą pracę i zasilą szeregi bezrobotnych. Nie znajduje to jednak odzwierciedlenia w dzisiejszych statystykach. Obecnie mówienie o „zwolnieniach grupowych” to raczej przystawianie przez pracodawców pistoletu do głowy zatrudnionym, aby zniechęcić ich do podnoszenia żądań płacowych. Jednak globalny kryzys ekonomiczny jest w najbliższych latach raczej nieunikniony. Musimy się na niego przygotować.

Wbrew przewidywaniom pandemia nie doprowadziła do katastrofy na rynku pracy. Bezrobocie nie wystrzeliło w górę. COVID-19 nie sparaliżował przedsiębiorstw. Tylko 1,9% zwolnień lekarskich w 2020 r. pobrano z przyczyny koronawirusa.

“Nie jest tak źle, ludzie nie tracą pracy. Zacznijmy te pieniądze wyciągać, używać na konsumpcję i inwestycje, o to nam chodzi, aby popierać takie działania” - autorem tych słów nie jest któryś z oderwanych od rzeczywistości dziennikarzy ekonomicznych publikujących w liberalnych mediach. Wypowiedział je Tadeusz Kościński, obecny minister finansów [1]. Jak się okazuje osoba wykonująca zadania w zakresie m.in. projektowania budżetu państwa, kierowania sprawami podatków, finansowania samorządów terytorialnych oraz obsługi długu publicznego, nie ma żadnej wiedzy dotyczącej stanu realnej gospodarki oraz sytuacji budżetów domowych Polek i Polaków w czasie pandemii koronawirusa.

Pandemia pokazała, że rozbity, słaby i od lat lekceważony ruch pracowniczy w Polsce potrzebuje jeszcze czasu, aby się zjednoczyć i wydobyć z zapaści. Nie sprzyja temu wciąż dominujący pogląd, iż pracownikom fizycznym z zasady nie należy się nic, pracownikom umysłowym trochę więcej, a przedsiębiorcy to „święte krowy”, które powinny mieć dostęp do całego bogactwa.

35 komisji OZZ Inicjatywa Pracownicza oraz 8 struktur zakładowych innych związków zawodowych podpisało wspólny apel o Pracowniczą Tarczę Antykryzysową. Sygnatariusze domagają się zmiany polityki państwowej wobec kryzysu ekonomicznego wywołanego epidemią koronawirusa i nawołują inne związki zawodowe do wspólnych, solidarnych działań, w tym do strajku generalnego. 

Całość apelu związków zawodowych wraz z listą komisji, które go podpisały można znaleźć tu: [LINK]

Wszystkie związki zawodowe, które chcą dołączyć do wspólnej walki o prawa pracownicze w dobie kryzysu prosimy o kontakt na adres e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. (Lista struktur, które podpisały apel jest uzupełniana na bieżąco.)

Ostatnie tygodnie pandemii koronawirusa ujawniają, dzięki komu nasze społeczeństwo może przetrwać. To pracujący w logistyce, ochronie zdrowia, handlu, poczcie i w innych branżach ratują Polskę przed zapaścią. Równocześnie kierownicy przedsiębiorstw, właściciele, finansiści i politycy izolują się w swoich domach. Mogą sobie na to pozwolić, gdyż podstawowe środki utrzymania wciąż są wytwarzane i dostarczane przez armię pracowników, którzy niejednokrotnie są zatrudnieni za najniższe płace i w najgorszych warunkach. Obecnie, dodatkowo narażają się na chorobę i utratę życia. Od dekad elity pomniejszają znaczenie pracowników dla funkcjonowania społeczeństwa. Kiedy domagamy się zabezpieczeń socjalnych i wyższych płac, słyszymy, że sami mamy zadbać o siebie. Dziś elity wmawiają nam jednak, że to my musimy pracować i zadbać o ich dobrostan i że bez nas ten kraj stanie.

Przedsiębiorcy żądają, aby przestać wypłacać pieniądze z programu 500 plus i wycofać dodatkowe, "trzynaste" emerytury. Domagają się przekierowania transferów finansowych do firm, nawet za cenę zubożenia szeregu grup społecznych. Niektórzy przedstawiciele biznesu wprost sugerują, że priorytetem powinno być "pomopowanie finansowej płynności - krwi - do firm". Oznacza to jednak, że ta "krew" zostanie utoczona emerytom i pracującym.

W obliczu rosnącego kryzysu epidemiologicznego należy zadać zasadnicze pytanie: kto płaci za kwarantannę? Ostatnie cztery tygodnie pokazały włoskim pracownikom krzywdzącą prawdę. To właśnie oni wzięli na swoje barki cały ogrom kryzysu. Dotyczy to pracowników wszystkich branż, ze szczególnym uwzględnieniem ochrony zdrowia.

Ogłoszony przez rząd plan nowelizacji tzw. „specustawy” przeciwdziałającej epidemii koronawirusa przedstawiony został jako „tarcza” mająca chronić społeczeństwo przed głębokim kryzysem ekonomicznym i społecznym. Tymczasem projekt ten przypomina raczej najostrzejsze polityki „zaciskania pasa” pracowników i pracownic znane nam z kryzysów w latach 2001-2004 i 2009-2013: hojne wsparcie otrzymują pracodawcy, a pracująca większość społeczeństwo ochraniać ma biznes przez obniżki płac i dłuższy czas pracy.

Komisja Krajowa Inicjatywy Pracowniczej przyjęła stanowisko krytycznie odnoszące się do rządowego planu tzw. "tarczy antykryzysowej". Jak można przeczytać w dokumencie: "Wiele propozycji zawartych w „tarczy” doprowadzi do obniżenia wynagrodzeń, osłabienia związków zawodowych i jeszcze większego podporządkowania pracowników i pracownic pracodawcom." KK krytykuje także m.in.: zbyt niską pomoc dla osób zatrudnionych na umowach śmieciowych, brak uwzględnienia w "tarczy" sytuacji osób bezrobotnych, pozbawionych ubezpieczenia zdrowotnego oraz emerytów i emerytek , a także plany uelastycznienia czasu pracy.

Alternatywą dla rządowych planów jest 10 postulatów, wśród których znalazły się żądania: czasowego zamknięcia zakładów pracy, których działalność nie jest niezbędna w okresie epidemii i wypłacenia ich pracownikom i pracownicom 100% wynagrodzenia, gwarantowany dochód dla osób pozbawionych pracy i powszechne prawo do opieki zdrowotnej, podwyższenie zasiłków dla bezrobotnych oraz wydłużenie czasu ich wypłacania, likwidacji umów śmieciowych, zamrożenia czynszów i opłat za mieszkanie, wstrzymania eksmisji oraz zapewnienia wszystkim darmowego dostępu do podstawowych mediów (prąd, gaz, bieżąca woda, ogrzewanie).

Stanowisko kończy się wezwaniem, aby koszty polityki antykryzysowej nie zostały przerzucone na pracowników i pracownice. Komisja Krajowa przypomina, że "przez ostatnie 30 lat pracodawcy przechwytywali ponad połowę wytwarzanego przez gospodarkę bogactwa w formie zysków" i wskazuje, że "pieniądze na wszystkie wydatki związane z kryzysem można znaleźć w kieszeniach szefów, osób najbogatszych, prezesów i bankierów".

[przeczytaj całe stanowisko]

Stanowisko Komisji Krajowej OZZ Inicjatywa Pracownicza wobec rządowej „tarczy antykryzysowej”

Inicjatywa Pracownicza krytycznie ocenia przedstawiony przez rząd plan „tarczy antykryzysowej”. Zarówno kwota przeznaczona na pomoc, jak i proponowane rozwiązania, są dalece niewystarczające lub wręcz nietrafione. Wiele propozycji zawartych w „tarczy” doprowadzi do obniżenia wynagrodzeń, osłabienia związków zawodowych i jeszcze większego podporządkowania pracowników i pracownic pracodawcom. Kategorycznie przeciwstawiamy się jakimkolwiek obniżkom płac, które są formą przerzucania na pracowników i pracownice kosztów kryzysu wywołanego epidemią koronawirusa.

Tekst przygotowany przez kolektyw Angry Workers (Wściekli Pracownicy_e) z Wielkiej Brytanii, tworzony przez osoby zatrudnione w centrach logistycznych i magazynach w londyńskich dzielnicach Greenford i Park Royal.

Pomimo że warunki naszego życia są różne, to coś łączy ze sobą pracowników na całym świecie. Żeby zdobyć płacę, która umożliwia nabycie środków utrzymania, musimy sprzedawać przedsiębiorcom nasz własny czas i energię. Oni mają pieniądze, budynki, maszyny i surowce, my nie mamy niczego poza naszymi rękami i głowami, które sprzedajemy. Faktycznie nigdy nie pytamy, dlaczego pieniądze i inne rzeczy znajdują się tylko po jednej stronie, a ci,którzy wykonują pracę, mają tyle, co kot napłakał – albo zwyczajnie nie mają niczego. Wszyscy się na to zgadzają i często tłumaczą, że to kwestia szczęścia bądź po prostu pech. „Ojciec założyciel firmy miał genialny pomysł” lub „ci to mieli nosa do giełdy”. W większości przypadków pieniądze nie pojawiały się przypadkowo,lecz w wyniku przemocy. Kapitał należący do dzisiejszych firm można powiązać z prywatyzacją majątku państwowego, pracą nieletnich w fabrykach, z handlem opium lub z handlem niewolnikami i ich wyzyskiem na plantacjach. Niezależnie od tego wszystkiego zasadniczy problem polega na tym, że dzięki pozornie uczciwej wymianie pracy za płacę, większość wytworzonego bogactwa przechodzi w ręce biznesu.

Nowe wydanie broszury "Umowa o pracę - kiedy masz do niej prawo i dlaczego jest dla Ciebie lepsza od umów cywilnoprawnych?" - poprawki uwzględniają najnowsze zmiany w przepisach (m.in. minimalną stawkę godzinową na umowach zlecenie oraz rozszerzenie prawa do tworzenia i wstępowania do związków zawodowych o osoby zatrudniane na podstawie umów cywilnoprawnych).

W Polsce ponad dwa miliony pracowników i pracownic jest zatrudnianych na umowach cywilnoprawnych (o dzieło i zlecenie) lub prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą. Chociaż wiele z tych osób powinno mieć normalne umowy o pracę, to jednak pracodawcy wolą zatrudniać ich na umowach cywilnych. Czemu? Ponieważ w ten sposób łatwiej się ich pozbyć i mają one mniej praw niż osoby zatrudnione na umowach o pracę. 

Broszura "Umowa o pracę - kiedy masz do niej prawo i dlaczego jest dla Ciebie lepsza od umów cywilnoprawnych" powstała w celu zapoznania pracowników i pracownic z podstawowymi różnicami pomiędzy umowami o pracę a umowami cywilnoprawnymi.