Wywiad z Muhammadem Bleidim, przewodniczącym Nowej Federacji Związków Zawodowych (Nowych Związków) działającej na Zachodnim Brzegu Palestyńskich Terytoriów Okupowanych (zob. słowniczek). 26 marca 2016 r. Federacja została zarejestrowana przez palestyńskie ministerstwo pracy jako federacja związków zawodowych.
Strona internetowa NFZZ (w języku angielskim): [link]
Czy możesz opowiedzieć nam o historii Nowej Federacji Związków Zawodowych?
Nasz związek powstał w 2010 r. po sześciomiesięcznym strajku w fabryce chemicznej położonej na terenie izraelskiego osiedla niedaleko palestyńskiej miejscowości Tulkarem. W strajku chodziło o poprawę warunków BHP, ponieważ wcześniej 3 pracowników spaliło się żywcem na skutek braku odpowiednich zabezpieczeń. Właściciele fabryki mieli obywatelstwo izraelskie, ale izraelskie prawo pracy nie obowiązywało robotników z Palestyny. Nasz cel był bardzo prosty: przyznanie nam takiej samej ochrony prawnej jaka istnieje w prawie izraelskim. Właściciele odrzucili te żądania, więc strajk trwał aż do bankructwa firmy. Podczas protestu zwracaliśmy się do innych związków zawodowych z prośbami o pomoc, ale jej nie otrzymaliśmy. Niektórzy z nas wzięli więc pożyczki i zorganizowali akcje codziennego dostarczania strajkującym chleba. W końcu nowy inwestor zgodził się na przestrzeganie norm izraelskiego kodeksu pracy i zapłacenie pracownikom wynagrodzeń za czas trwania strajku.
To pierwsze zwycięstwo dało nam dużo odwagi i energii, więc założyliśmy pierwszy „komitet pracowniczy”. Chcieliśmy zachować niezależność, więc pierwsze działania naszego związku finansowaliśmy z kredytu bankowego. Udało nam się rozszerzyć działalność na inne miasta i w kilka lat przekształciliśmy się w federację związków zawodowych. Dzisiaj NFZZ zrzesza 26 organizacji związkowych na całym obszarze Zachodniego Brzegu, w każdym palestyńskim dystrykcie i reprezentuje około 10 tys. pracowników i pracownic zrzeszonych w Nowych Związkach. Każdy z tych związków działa w sposób demokratyczny – wybory odbywają się w nich co dwa lata. Prowadzimy w sumie około tysiąca spraw sądowych. W tym roku mamy uzyskać oficjalny wpis do rejestru prowadzonego przez palestyńskie ministerstwo pracy.
Prowadzimy walkę na dwóch poziomach. Walczymy o klasę pracującą, o prawa pracownicze i godne warunku pracy i płace oraz o progresywne ustawodawstwo socjalne w Palestynie. Do dzisiaj większość palestyńskich pracowników i pracownic jest zatrudniana na kontraktach, które wywodzą się z jordańskiego prawa pracy dającego pracownikom i pracownicom niewiele praw. Tą działalność prowadzimy wspólnie z innymi związkami zawodowymi i organizacjami pozarządowymi.
Nasza walka jest także walką o narodowe wyzwolenie spod izraelskiej okupacji, apartheidu i kolonializmu. Uważamy się za część palestyńskiego ruchu narodowego, który walczy o wolność i sprawiedliwość i uczestniczymy w mobilizacjach i działaniach przeciwko okupacji. Wobec izraelskiej polityki, która zamyka nas w gettach skupionych obszarze mniejszym niż 13% naszej historycznej ojczyzny, musimy być zjednoczeni.
Czy mógłbyś opowiedzieć nam trochę więcej o ruchu pracowniczym i związkowym w Palestynie?
Korzenie palestyńskiego ruchu związkowego sięgają wczesnych lat 20. i aż do Nakby w 1948 r. rósł on w siłę. Podczas „Wielkiej Rewolty” w 1936 r. palestyńska klasa robotnicza przeprowadziła sześciomiesięczny strajk generalny, jeden z najdłuższych strajków generalnych w historii ruchu pracowniczego na świecie. Po tym, jak Izrael wygnał większość palestyńskich pracowników i pracownic z ich ojczyzny, palestyńskie związki zawodowe zostały odbudowane na uchodźctwie.
Dzisiaj istnieją cztery konfederacje związkowe w Palestynie. Większość z nich jest bezpośrednio powiązana z partiami politycznymi lub ruchami religijnymi. Przez dziesięciolecia straciły one kontakt z klasą pracującą, straciły z oczu potrzeby pracowników i pracownic oraz podporządkowały działalność związkową interesom partyjnym. Z tych powodów główną walką jaką toczą Nowe Związki w chwili obecnej jest odbudowanie zaufania robotników i robotnic do związków zawodowych i pokazanie, że mogą istnieć postępowe, zaangażowane i oddolne organizacje związkowe działające na rzecz interesów pracowniczych.
Jakie są główne problem społeczne i gospodarcze, z którymi boryka się palestyńska klasa pracująca?
Przede wszystkim brakuje oficjalnej płacy minimalnej na godnym poziomie. Z powodu presji ze strony Izraela, który skolonizował Zachodni Brzeg i podporządkował gospodarkę palestyńską swojej, płaca minimalna wynosi tu 1400 szekli miesięcznie, podczas gdy w Izraelu – 5 tys. szekli. Koszta życia są na Zachodnim Brzegu porównywalne z tymi z Izraela.
Problemem jest też brak, czy też ograniczony zasięg prawa pracy i sądowej ochrony praw pracowniczych oraz praca na czarno. Większość palestyńskich pracowników i pracownic nie otrzymuje płacy w wysokości równej płacy minimalnej ani nie jest objęta ubezpieczeniami społecznymi. W efekcie są oni i one narażeni na wszelkie typy nadużyć, wyzysku i zagrożeń w pracy.
W jaki sposób izraelska okupacja wpływa na sytuację pracowniczą i działalność związkową?
Okupacja jest głównym problemem z jakim musimy się mierzyć. Nawet Bank Światowy przyznaje, że gdyby nie ograniczenia wynikające z izraelskiej okupacji, gospodarka Palestyny miałaby się przynajmniej czterokrotnie lepiej. Władze izraelskie konfiskują ziemie uprawne palestyńskich rolników i przesiedlają dziesiątki osób każdego tygodnia. Całe społeczności są niszczone a ich mieszkańców i mieszkanki zamienia się w uchodźców i uchodźczynie, którzy i które nie są w stanie utrzymać swoich rodzin. W tym samym czasie, Izrael buduje coraz więcej nielegalnych osiedli na naszej ziemi. Mur apartheidu, punkty kontrolne i setki różnych innych form kontroli w połączeniu z ciągła presją wojskową i inwazjami sprawiają, że rozwój gospodarczy Palestyny staje się niemożliwy. Sporo firm się zamyka ponieważ nie jest w stanie ani produkować, ani sprzedawać czy eksportować towarów. Wielu pracowników i wiele pracownic nie ma innego wyjścia niż podejmowanie pracy w izraelskich osiedlach.
Izrael wykorzystuje brak dostatecznych regulacji odnośnie praw pracowniczych w Palestynie. Przykładowo, ok. 140 tys. Palestyńczyków i Palestynek codziennie podejmuje pracę po drugiej stronie Zielonej Linii. Większość z nich nie jest chroniona przez żadne prawo czy żadną organizację. Nawet gdy w fabryce, w której pracują działa izraelski związek zawodowy to nie zezwoli im on na przyłączenie się. Ich pensje są bardzo niskie, często wynoszą raptem 500-600 szekli miesięcznie. Wyzysk i dyskryminacja palestyńskich pracowników i pracownic są ewidentne!
Co my w Europie możemy zrobić aby wesprzeć was i waszą walkę?
Przede wszystkim ważna jest presja na Izrael aby zakończył politykę okupacji, kolonizacji i apartheidu oraz aby przestał łamać prawa pracownicze palestyńskich pracowników i pracownic. Dlatego tak ważne jest, żeby związki zawodowe z całego świata włączyły się w kampanię BDS – tylko gdy Izrael zostanie pozbawiony możliwości czerpania zysków z okupacji, jego reżim apartheidu stanie się nie do utrzymania. Związki zawodowe pokazały wielokrotnie w swojej historii, zwłaszcza podczas walki z apartheidem w RPA, że mogą być potężną siłą prowadzącą do osiągnięcia sprawiedliwości. Wzywamy światową klasę robotniczą do połączenia sił i pociągnięcia do odpowiedzialności tych rządów, instytucji i firm, które czerpią zyski z łamania naszych praw.
Na bardziej przyziemnym poziomie potrzebujemy także pomocy w takich formach jak wspólne szkolenia, wymiana doświadczeń i strategii działania. Potrzebujemy wsparcia, tak finansowego, jak i organizacyjnego, aby rosnąć w siłę.
Słowniczek:
Palestyńskie Terytoria Okupowane – Zachodni Brzeg, Jerozolima / Al Quds Wschodnia oraz Strefa Gazy – terytoria zajęte przez Izrael w 1967 r. i do dnia dzisiejszego znajdujące się pod wojskową kontrolą Izraela.
Nakba (arab. katastrofa) – czystka etniczna dokonana przez izraelską armię na terenach obecnego Izraela w 1948 r. Podczas Nakby wypędzono ok. 800 tys. Palestyńczyków i Palestynek którzy i które następnie zostali ulokowani w 59 obozach na terenie Libanu, Syrii, Jordanii, Zachodniego Brzegu oraz w Strefie Gazy.
Wielka Rewolta 1936 r. – „Arabskie powstanie w Palestynie” lub „Wielka Rewolucja Arabska” – powstanie narodowe palestyńskich Arabów przeciwko brytyjskiej władzy kolonialnej i masowej imigracji żydowskiej, do którego doszło w latach 1936-1939 w Mandacie Palestyny.
