Czy praca zdalna jest dla nas zbawianiem czy nieszczęściem? Właśnie weszły nowe regulacje w Kodeksie pracy. W grudniu zeszłego roku sejm przegłosował długo wyczekiwaną nowelizacje przepisów Kodeksu pracy w kwestii pracy zdalnej, weszła ona w życie 7 kwietnia tego roku. Technicznie rzecz biorąc zasady pracy z domu dla wielu pracowników od czasu lockdownu były regulowane przepisami specustawy ogłoszonej przez rząd 2 marca 2020 r., tzw. tarczy antykryzysowej i której przepisy nieustannie przedłużano. Jednocześnie trwały konsultacje ws. ustawy wpisującej pracę zdalną do Kodeksu pracy.

Prezentujemy wywiad z komisją przy NielsenIQ, która dołączyła do Inicjatywy Pracowniczej w lipcu ubiegłego roku. Firma zajmuje się dostarczaniem danych oraz analiz sprzedaży między innymi dla producentów artykułów spożywczych i detalistów. Ze względu na decyzję o ulokowaniu w Polsce centrum usług wspólnych, NielsenIQ jest największą - biorąc pod uwagę liczbę zatrudnionych pracowników - agencją badań rynku w kraju.

Trzy miesiące temu, w reakcji na uderzające w pracowników cięcia oraz niskie płace, związek w NielsenIQ wszczął spór zbiorowy. Pracodawca uporczywie odmawia podejścia do rozmów.

W wywiadzie pracownicy opowiadają o swoich najważniejszych postulatach, problemach w pracy oraz przyczynach przekształcenia związku działającego wcześniej pod szyldem Solidarności w Inicjatywę Pracowniczą.

Minęły już ponad trzy lata od momentu, kiedy w czerwcu 2018 r. na polskich uczelniach rozpoczęły się protesty wobec planów reformy szkolnictwa wyższego – tzw. ustawy 2.0. Krytykowano m.in. osłabienie autonomii i demokratycznych mechanizmów wewnątrz uczelni, a także centralizację władzy w rękach rektorów, wzrost wpływu zewnętrznych interesariuszy (w tym przedstawicieli biznesu) czy marginalizację ośrodków uniwersyteckich w mniejszych miastach. Wśród postulatów sformułowanych przez powołany do życia w czasie strajku Akademicki Komitet Protestacyjny znalazły się też m.in. żądania zwiększenia nakładów na szkolnictwo wyższe, zapewnienia godnych warunków socjalnych osobom studiującym i pracującym na uczelniach oraz wzmocnienie praw pracowniczych.

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, na koniec ubiegło roku ponad półtora miliona pracowników i pracownic wykonywało swoją pracę z domu[1]. Większość z osób pracujących w ten sposób robiło to na podstawie wprowadzonego w rządowych „tarczach antykryzysowych” trybu „pracy zdalnej”. Chociaż pierwsze badania społeczne na ten temat wskazują, że „tylko co dziesiąty pracownik chciałby wrócić do biura na stałe” [2], to jednak praca zdalna – podobnie jak inne formy wykonywania pracy z domu – jest związana z całym szeregiem problemów, które trudno dostrzec na pierwszy rzut oka.

Pamiętam, jak dzień przed wprowadzeniem nauczania zdalnego, cieszyliśmy się; posiedzimy w domu z dwa tygodnie, ominie nas kartkówka z angielskiego itd. W kolejnych tygodniach przestało nam być do śmiechu. Rok później płaczemy z bezsilności. „Bezsilność” to słowo dobrze opisujące nieprzekoloryzowane realia nauczania zdalnego.

Rzeczywistość pidżamowo-dresowej edukacji zdalnej jest rzeczywistością niepozbawioną zabawnych sytuacji i absurdów.

Rozpędzająca się na przełomie lutego i marca ubiegłego roku epidemia wraz z towarzyszącymi jej niespotykanymi do tej pory informacjami na temat zamrażania gospodarek wymusiły przyjęcie nowych rozwiązań umożliwiających szybkie dostosowanie świadczenia pracy do rygorystycznych warunków sanitarnych. W myśl jednej z nowo wymaganych zasad „DDM”, jak i popularyzowanych od lat elastycznych form zatrudnienia, oczywistością stało się promowanie pracy z domu. Ten tryb pracy do tej pory kojarzony raczej z wąską grupą przedstawicieli tzw. wolnych zawodów (jak np. architekci, prawnicy, ale też tłumacze, księgowi) okazał się jednak dla niektórych uciążliwy.

W numerze:

Z ŻYCIA ZWIĄZKU:

- fotorelacje: Demonstracja z okazji Dnia Kobiet w Poznaniu, 10 rocznica zabójstwa Jolaty Brzeskiej (Warszawa)

- Działania Inicjatywy Pracowniczej w skrócie (grudzień 2020 - marzec 2021)

- 300 godzin za darmo. Ochroniarze walczą o swoje pensje

- Realia pracy zdalnej. „Nie wszystko złoto co się świeci"

EKOLOGIA:

- Kryzys klimatyczny to problem pracowniczy  - wywiad z "grupą klimatyczną" OZZ Inicjatywa Pracownicza

- "Amazon zatruwa świat mocniej niż największe elektrownie węglowe w UE

ZE ŚWIATA PRACY:

- Od zaraz. Z zakwaterowaniem

- Zrozumieć system emerytalny i jego problemy

- Dziennikarze między motem a kowadłem

 PRAWO:

- Praca zdalna nie taka oczywista

- Agitacja związkowa w zakładzie pracy

ZWIĄZKOWYM OKIEM:

- "Sukcesy" zdalnego nauczania. Z pamiętnika (nie) młodej guwernantki.

- Garść refleksji o pracy za granicą. Stawki i czas pracy

- Samorządy nie mogą promować i tolerować wyzysku

KULTURA

- Recenzje książek

STRATEGIE ZWIĄZKOWE:

- Historia kampanii "Sprawiedliwość dla dozorców"

ZAGRANICA:

- Dania: "Każdy musi mieć własne łóżko" (wywiad z duńskimi związkowcami na temat warunków zakwaterowania pracowników-imigrantów)

We wrześniu 2020 r. powstała komisja Inicjatywy Pracowniczej w firmie Alexander Mann Solutions (AMS) – polskim oddziale brytyjskiej korporacji zajmującej się rekrutacją pracowników i pracownic. Spośród ok. 1 000 zatrudnionych, do OZZ IP należy ponad 50 osób.

 “Nagle zarząd Kantar znalazł się w sytuacji, w której musiał siąść do stołu z silną reprezentacją pracowników, która jest w stanie wywalczyć konkretne rzeczy. Obniżono liczbę zwalnianych pracowników, zrezygnowano z czynnika absencyjnego i zrealizowano program dobrowolnych odejść” - mówią pracownicy firmy, którzy niedawno przystąpili do Inicjatywy Pracowniczej.

Komunikat Komisji Krajowej OZZIP z dnia 13 marca 2020 r. w sprawie działań podejmowanych podczas epidemii koronawirusa (COVID-19)

W związku z ryzykiem zakażenia wirusem COVID-19 rekomendujemy na czas trwania pandemii zamknięcie dużych zakładów pracy, o ile ich działalność nie jest w tym okresie konieczna lub pracę zdalną, a w ostateczności - tam, gdzie nie jest to możliwe - w systemie dyżurów, umożliwiających ograniczenie kontaktów z innymi osobami. Charakter wykonywanej pracy niestety wyklucza w większości zakładów pracy przejście na "pracę z domu", stąd w obliczu narastającej liczby chorych jedynym bezpiecznym rozwiązaniem dla pracowników, ich rodzin i w efekcie całego społeczeństwa – pozostaje zamknięcie dużych magazynów i fabryk.