Tekst jest częścią niewydanego jeszcze 62 numeru biuletynu Inicjatywy Pracowniczej.

Wcześniejsze sukcesy komisji

Komisja IP w Jeremias powstała w lutym 2021 r. Przystąpiło od razu dużo pracowników, dzięki czemu komisja natychmiast zaczęła prężne działanie, które wkrótce przerodziło się w spór zbiorowy. W listopadzie 2021 r. udało się dojść do porozumienia z zarządem. Wywalczono wtedy 1) od 240 do 500 zł podwyżki, 2) ujednolicony i uproszczony system premii, 3) skrócenie czasu „przetrzymywania” pracowników w agencjach pracy tymczasowej do maksymalnie 12 miesięcy, 4) coroczne świadczenia urlopowe w wysokości 1000 zł, 4) korzystne zasady otrzymywania dni wolnych. 

Sukces poprawił także inne warunki pracy w firmie i potwierdził siłę komisji w Jeremias. Dalsze działania związkowczyń i związkowców utwierdziły załogę w przekonaniu, że jest to organizacja godna zaufania. Obecnie, pod koniec 2024 r., komisja cieszy się rekordową liczbą członków.

Czego żądają pracownicy Jeremias?

Po sporze w 2021 zarząd Jeremias deklarował wolę dialogu z załogą, aby zajmować się zgłaszanymi problemami. Dialog okazał się jednak pozorowany. Dyrekcja wprowadziła wyższe normy i nie waloryzowała pensji. Zignorowano petycję większości załogi o skrócenie rocznego okresu rozliczeniowego, który zmusza do pracy w soboty bez dodatkowego wynagrodzenia. W efekcie 3 października 2024 r. komisja weszła w spór zbiorowy. Związkowcy postulują: 1) 800 zł podwyżki, 2) miesięczny okres rozliczenia nadgodzin, 3) wydłużenie płatnej przerwy do 30 minut, 4) przywrócenie sprawiedliwych zasad premiowania.

Podczas zebrania na hali ze wszystkimi pracownikami dyrekcja ogłosiła, że firma jest w złej kondycji finansowej i wobec tego nie może spełnić postulatów. Jak jednak wynika ze sprawozdań finansowych spółki, zarząd w 2023 roku wypłacił sobie większe wynagrodzenia niż w 2022. W dodatku firma redukuje zatrudnienie regularnych pracowników magazynowych, a jednocześnie polega na de facto darmowej sile roboczej — zatrudnieniu skazańców z zakładu karnego w Gębarzewie. Tylko w 2024 roku zarząd otrzymał na ten cel niemal milion złotych publicznej pomocy.
Na zebraniu związkowcy skonfrontowali dyrekcję z kłamstwami i nie dali jej się uciszyć. Zarząd próbował przekonać działaczy, żeby przełożyli spór zbiorowy na listopad. Związkowcy odrzucili apel o zawieszenie sporu, uznając go za próbę „kupienia czasu”, aby zarząd bez zakłóceń przetrwał okres wzmożonej pracy.

Zamiast dialogu – sabotaż!

Podczas pierwszych rokowań dyrekcja zdecydowała się na paraliż dialogu. W tym celu zatrudniła kancelarię Littler. Koncern ten jest znany ze zwalczania związków zawodowych (tzw. union busting). Zarabia za to ogromne pieniądze. Dyrekcja innej firmy zapłaciła w zeszłym roku niemal 250 tys. zł tylko za jeden kwartał świadczenia usług! Littler jest pośrednio finansowany przez polskie państwo, które przyznaje firmom przywilej wpisywania usług prawnych w koszty prowadzenia działalności gospodarczej.

Nowy adwokat uzależnił rokowania od podpisania zobowiązania, zgodnie z którym wszystkie rozmowy między szefostwem a związkiem będą „tajemnicą spółki”. Dotyczyłoby to wynagrodzeń, regulaminów i innych kwestii omawianych na spotkaniach. To uniemożliwiłoby praktycznie działalność związkową, bo działacze nie mogliby rozmawiać o kondycji firmy nawet z załogą. Umowa miała obowiązywać pod groźbą kary 25 tys. zł za każde złamanie poufałości i przekazanie informacji określonych mianem tajemnicy przedsiębiorstwa przez pracodawcę zgodnie z jego uznaniem.

Delegaci związku nie zgodzili się na podpisanie tak absurdalnego zakazu. Próbowano więc uniemożliwić reprezentantom z komisji krajowej udziału w rozmowach, dopóki oni nie podpiszą zobowiązania. Przedstawiciele komisji Jeremias i wysłannicy komisji krajowej solidarnie odrzucili także i to żądanie — utrudnianie kontaktu z załogą i odcinanie od pomocy centrali związku to prosta droga do całkowitej zależności pracowników od woli dyrekcji.

Oprócz tego zarząd posunął się do innych prób rozbicia związku — zakazywał rozdawania ulotek, zasypywał związkowców bezpodstawnymi pismami-straszakami, rozprowadzał anonimowo petycję pracowniczą z „poparciem dyrekcji” wymierzoną w związek. 

Dość zwalczania związków zawodowych! Udany protest pod zakładem

W reakcji na próby zastraszania związku i paraliżu sporu, 26 października załoga fabryki zorganizowała pod siedzibą spółki w Gnieźnie największy wiec pracowniczy od początku III RP w tym mieście. Uczestniczyła w nim znaczna większość pracowników produkcji i magazynu Jeremias oraz delegacje związkowe z innych zakładów pracy, w tym czarne koty z Amazon, Volkswagen, Nielsen, Danfoss, Orlen oraz lokalne załogi z Konfederacji Pracy w Panasonic i z Solidarności w Velux. Łącznie pod zakładem zebrało się aż 250 osób. Produkcja i magazyn Jeremias dały przykład jedności oraz zaapelowały do pracowników biurowych spółki o odwagę i dołączenie do działań.

Protest był odpowiedzią na próby zastraszania komisji zakładowej przez dyrekcję Jeremias i sprzeciwem wobec działalności koncernu Littler w Polsce. Związek domagał się od dyrekcji porozumienia na rzecz poprawy warunków, nawet kosztem wyrzucenia prawników Littlera. Jak ujęło to prezydium komisji: „Niech zarząd wbije sobie do głów — nie jesteśmy frajerami. Porozumienie albo strajk”.

Co dalej?

Po proteście związek przejął inicjatywę. Kolejne dwie tury rokowań odbyły się bez udziału prawników z Littlera. Dyrekcja odpuściła również podpisanie przez związek „klauzuli poufności” jako warunku rozmów.
Mimo tego zarząd dalej „nie uznaje” sporu zbiorowego i twierdzi, że strony po prostu „spotykają się”, aby uprawiać „dialog” w jakimś nieokreślonym trybie. Dyrekcja nie złożyła żadnej poważnej propozycji w odpowiedzi na postawione żądania. Wobec tego delegacja komisji spotkała się z ministrą Agnieszką Dziemianowicz-Bąk. Związek przedstawił sztabowi ministry dokumentację z dotychczasowego przebiegu sporu oraz dowody utrudniania prowadzenia rozmów przez zarząd Jeremias.

W wyniku braku porozumienia z dyrekcją na etapie rokowań związkowa reprezentacja Jeremias uznała ten etap za wyczerpany, domagając się przejścia do kolejnej fazy — mediacji z udziałem mediatora z listy ministerstwa pracy. Firma zgodziła się na mediatora, nadal jednak nie uznając istnienia sporu. Celem dyrekcji jest zabezpieczenie się przed strajkiem w razie braku porozumienia. Związek jest pewny, że firma zamierza manipulować pracowników, wmawiając im, że wszelkie akcje protestacyjne związku i sam strajk jest nielegalny.

Mimo to związkowcy są zdeterminowani do walki o realną poprawę warunków pracy. Jeśli pracodawca dalej nie będzie uznawał sporu zbiorowego, nie spełni żądań i nie zaproponuje godnego kompromisu, związek jest gotowy przeprowadzić referendum strajkowe i, jeśli tak załoga zagłosuje, zatrzymać produkcję. Redakcja zamyka ten tekst 20 listopada w trakcie trwania sporu. Aktualne informacji o walce załogi znajdziecie na Facebooku komisji @OZZIPJEREMIAS. 

Zuzanna Jędrzejowska, Bartek Kurzyca

„Rozumiem, że my nie możemy pracować do końca świata i jeszcze jeden dzień dłużej. Mamy tego świadomość, że potrzeba transformacji, ale ta transformacja musi być ewolucyjna, nie rewolucyjna. Nie możemy zamknąć się w 15 miesięcy, rozdać jakieś tam pieniądze ludziom i niech idą”. Wywiad z Ireneuszem Oleksikiem, przewodniczącym Komisji Zakładowej NSZZ Solidarność w PGE GiEK. Reprezentuje także pozostałe związki w zakładzie. Elektrownia jest w ¾ uzwiązkowiona.

Wybuch wojny w Ukrainie i restrykcyjne prawo nie powstrzymały rosyjskich pracowników i pracownic przed strajkami. W 2022 roku było ich znacząco więcej niż rok wcześniej. Głównie żądali (i żądają nadal) podwyżek i wypłat zaległych wygrodzeń.

L'Union syndicale Solidaires jest jednym z ośmiu związków zawodowych tworzących Komitet Międzyzwiązkowy [1], który organizuje bieżące strajki przeciwko reformie emerytalnej we Francji. O ostatnich wydarzeniach, kolejnych ogólnokrajowych mobilizacjach i solidarności międzynarodowej rozmawialiśmy z Cybèle David, sekretarz krajową L’Union Syndicale Solidaries.

L’union Syndicale Solidaries jest jednym z ośmiu związków zawodowych tworzących Komitet Międzyzwiązkowy, który organizuje bieżące strajki przeciwko reformie emerytalnej we Francji. W dniu 28 marca odbył się dziesiąty ogólnokrajowy strajk, w którym według szacunków związków zawodowych uczestniczyło 3,5 miliona osób. Kolejna wielka mobilizacja planowana jest na 6 kwietnia. W międzyczasie Komitet Międzyzwiązkowy spotka się z premier rządu Elisabeth Borne. Poniżej publikujemy tłumaczenie wywiadu z Cybèle David, sekretarz krajową L’union Syndicale Solidaries, w którym komentuje bieżące wydarzenia we Francji.

Wywiad z Sylvainem Aliasem z francuskiego związku Solidaires nt. trwających strajków i protestów przeciwko planom podniesienia wieku emerytalnego.

Zwycięstwo Amazon Labour Union (ALU) w głosowaniu, w którym pracownicy zadecydowali o tym, że w magazynie Amazon JFK8 w Nowym Jorku powstanie związek zawodowy to wielki sukces ruchu związkowego działającego w globalnej sieci Amazon. Po raz pierwszy pracownicy na najważniejszym dla Amazona rynku – w Stanach Zjednoczonych – uzyskali prawnie zagwarantowaną możliwość negocjowania z zarządem warunków pracy. Relacje prasowe na ten temat pomijały jednak, że nie była to ani pierwsza, ani nawet pierwsza udana próba uzwiązkowienia Amazona w USA. Inne związki zawodowe – które, co należy podkreślić, nie są prawnie uznane w rozumieniu amerykańskiego prawa, ponieważ z powodów strategicznych nie organizowały wyborów związkowych – zdołały w ostatnim czasie wprowadzić zmiany i poprawić warunki pracy w kilku magazynach.

W czwartek, 5 maja, spotkali się portierki i portierzy, którzy strzegli budynków należących do miasta i administrowanych przez poznański Zarząd Komunalnych Zasobów Lokalowych. Od blisko 3,5 roku domagają się wpłaty swoich zaległych wynagrodzeń. Ciągle bezskutecznie. Oszukano ponad 20 osób na łączną kwotę nie mniej niż 235 tys. złotych (z odsetkami i innymi kosztami będzie to już blisko 350 tys.). Roszczenia pracowników i pracownic potwierdzają prawomocne wyroki sądu. Dwie osoby nie doczekały się wynagrodzenia – zmarły.

OZZ Inicjatywa Pracownicza w pełni popiera pracowników Solaris Bus & Coach, którzy wkrótce przystąpią do strajku, żądając wyższych płac. Gratulujemy wygranego referendum strajkowego i mamy nadzieję, że Wasz protest zakończy się sukcesem. Zdajemy sobie sprawę, że proces walki o lepsze życie nie jest łatwy. Chcemy, żebyście wiedzieli, że możecie liczyć na nasze wsparcie. Nam - ludziom pracy, należą się godne zarobki i dostatnie życie.

O tym, że w polskiej ochronie zdrowia nie dzieje się najlepiej, nie trzeba nikogo przekonywać. Niecałe 5% PKB przeznaczanego na zdrowie w porównaniu z europejską średnią oscylującą wokół 7%. Przepełnione, niedofinansowane szpitale, kolejki do lekarzy, brak dostępu do nowoczesnych i refundowanych terapii, zbiórki na leczenie prowadzone przez pacjentów na portalach crowdfundingowych. Jedną ze składowych tej smutnej układanki pozostaje też – równie niedofinansowana, a na pewno mniej znana przeciętnemu czytelnikowi bohaterka – polska diagnostyka laboratoryjna.

Protest operatorów żurawi zaczęli koledzy z Warszawy ranem w ostatni poniedziałek. Od rana zaczęły spływać do nas informacje o tym, że operatorzy nie pojawili się na budowach. Niektórzy dowiadywali się w pracy, że trwa protest i schodzili z żurawia np. po pierwszej przerwie. Protest rozszerza się w stolicy i w innych miastach.

W numerze:

Z ŻYCIA ZWIĄZKU:

- Inicjatywa Pracownicza w miesiącach pandemii – w skrócie

- Stanowisko Komisji Krajowej OZZ Inicjatywa Pracownicza w sprawie dostępu do aborcji

- Zjazd Roboczy Inicjatywy Pracowniczej – sprawozdanie

- „Chcemy większego wpływu na to, co się dzieje” - wywiad z komisją w Kantarze

- Poznańska IP w sprawie wysokości i równości płac

- "Odmrozić stawki wynagrodzenia " - głos fabryki Cooper w Myślenicach

- Inicjatywa Pracownicza w Alexander Mann Solutions

- „2 000 dla każdego!” - pracownicy Amazon domagają się dodatku, a nie pączka z lukrem

PUBLICYSTYKA:

- "Zakaz aborcji to nie kwestia światopoglądu" – wywiad z opieknunkami z poznańskich żłobków

- Strajk Kobiet a protesty społeczne w Polsce po 1989 r.

- Zielone bojkoty – gdy budowlańcy walczyli o środowisko naturalne

- Jak pandemia atakuje świat pracy?

PRAWO:

- Korzystne wyroki dla byłych pracowników nocnego klubu Punto

ZAGRANICA:

- Brazylia – protesty w branży motoryzacyjnej i nie tylko

- Protesty na Białorusi – perspektywa pracownicza

W demonstracji Strajku Kobiet 30 października br. w Warszawie udział wzięło nawet do 100 tys. osób. W mediach pojawiły się sugestie, że to największy protest w kraju od czasu transformacji w 1989 roku. To oczywiście opinia przesadzona. Jednak nie we frekwencji tkwi fenomen tego ruchu protestu.

Koronawirus nie jest jedną, a być może nawet najważniejszą przyczyną obecnego kryzysu gospodarczego. Występując w obronie zatrudnienia i wynagrodzeń, walczymy o uchronienie gospodarki przed jeszcze głębszym kryzysem, a społeczeństwo przed ubóstwem. Trzymajmy się zatem pięciu zasad w relacjach z pracodawcami.

Zaproszenie grup, związków zawodowych i kolektywów do działania oraz włączenia się w proces rozwoju ponadnarodowego strajku społecznego.

Ostateczny dokument pierwszego zjazdu Ponadnarodowego Strajku Społecznego.

Najważniejsze punkty:

— W pierwszym zjeździe Ponadnarodowego Strajku Społecznego w Poznaniu wzięło udział ponad 150 osób.

— Nowa sytuacja związana z cięciami wydatków społecznych i prekaryzacją, ponadnarodowe łańcuchy wyzysku, mobilność i praca migrantów wymagają nowej ponadnarodowej inicjatywy.

— Strajk jest sposobem politycznej działalności i narzędziem, które trzeba odzyskać, jak również ponownie określić. Praca i walki społeczne powinny znaleźć wspólną polityczną płaszczyznę.

— Proponujemy, aby 1 marca 2016 r. był dniem zdecentralizowanych działań przeciwko zarządzaniu mobilnością, które dla wszystkich oznacza prekaryzację i biedę. Będzie to również dzień eksperymentów związanych z ponadnarodowym strajkiem społecznym.

— W otwarty sposób powołujemy grupy robocze, a następny zjazd planujemy na 2016 r.