18 maja w Poznaniu odbyło się seminarium prawne: „Wykluczenie prawne. Dostęp grup o niskich dochodach do usług prawnych z punktu widzenia organizacji lokatorskich i pracowniczych”. Organizatorami byli OZZ Inicjatywa Pracownicza, Warszawskie i Wielkopolskie Stowarzyszenie Lokatorów. Celem seminarium było zarysowanie głównych problemów związanych z wykorzystaniem narzędzi prawnych w celu obrony interesów pracowniczych i lokatorskich oraz przedyskutowanie możliwości współpracy środowisk aktywistycznych i prawniczych.

Już od początku swojej działalności na zakładach pracy Inicjatywa pracownicza borykała się z przeszkodami prawnymi. Związek zawodowy jako struktura formalna podlega konkretnym reżimom prawnym, bez realizowania których nie jest możliwe zrzeszanie pracowników w celu obrony ich praw i interesów zawodowych i socjalnych. Związkowcy i związkowczynie nie mogą dopuścić do podważenia skuteczności ich działań, co równałoby się najczęściej dotkliwym sankcjom ze strony pracodawców, którzy zawsze są zawsze w lepszej pozycji w sporze z pracownikami.

Skala odpowiedzialności jaka stoi za osobami nadzorującymi prace związku jest tak duża, że nie raz spotykaliśmy się z tego powodu z rezygnacją z członkostwa, a w konsekwencji także z dalszych staraniach o lepsze warunki pracy. Obawy przed potencjalnymi pomyłkami nie są nieuzasadnione: prawo pracy to gałąź prawna, która przysparza problemów również wykwalifikowanym prawnikom.

W związku ze zbliżającymi się Paradami Równości (manifestacjami na rzecz praw osób LGBTQ – lesbijek, gejów, osób bi- oraz transseksualnych a także osób queer) publikujemy wywiad z Marcinem Mateuszewskim z Komisji Zakładowej w Zachęcie – wyoutowanym gejem (nie ukrywającym swojej orientacji) i działaczem związkowym. Wywiad ma na celu przybliżenie problemów, z jakimi stykają się osoby LGBTQ w swoich miejscach pracy oraz w działalności związkowej a także rozpoczęcia dyskusji czy, a jeśli tak to w jaki sposób ruch związkowy powinien angażować się w walkę o prawa osób LGBTQ. 

Na początku roku w mediach pojawiły się doniesienia o planowanej serii radykalnych zmian w prawie pracy: szereg przepisów z Kodeksu pracy, ustawy o związkach zawodowych, ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych i ustawy o zwolnieniach grupowych ma niebawem zostać zastąpiony przez dwa nowe akty prawne: zbiorowy i indywidualny Kodeks pracy. Nowe ustawy, nad którymi pracuje Komisja Kodyfikacyjna Prawa Pracy przewidują m.in.: zwiększenie elastyczności czasu pracy, łatwiejsze zwolnienia, ograniczenie możliwości prowadzenia sporów zbiorowych oraz mniejsze uprawnienia dla niereprezentatywnych związków zawodowych (takich jak OZZ Inicjatywa Pracownicza). Kierunek zmian jest jasny – wzmocnić duże centrale związkowe i dać jeszcze więcej swobody pracodawcom w zakresie organizacji czasu pracy i polityki kadrowej.

[Pobierz tabelę z podsumowaniem konsekwencji wprowadzenia reformy prawa pracy]

Ulotka przygotowana przez Warszawską Komisję Środowiskową OZZ IP rozdawana podczas demonstracji przeciwko zmianom w systemie sądownictwa w lipcu br.

Organizujcie się! W szkołach, zakładach pracy i wszędzie, gdzie to tylko możliwe! Budujmy powszechny opór społeczny w imię pełnej demokracji - ekonomicznej i politycznej!

Sprzeciwiamy się uchwalonym przez Sejm ustawom o Krajowej Radzie Sądownictwa, o ustroju sądów powszechnych oraz o Sądzie Najwyższym. Nie zgadzamy się na koncentrację władzy w rękach nacjonalistów i skrajnych konserwatystów. „Socjalna” twarz PiS to maska, pod którą kryje się kontynuacja neoliberalnej polityki poprzedników. Nie pozwolimy umacniać się autorytarnej prawicy poprzez przejmowanie sądów, które skazywać będą pracowników i pracownice, eksmitować na bruk i zabezpieczać policyjną brutalność jeszcze bardziej niż miało to miejsce do tej pory. Nie godzimy się na wykorzystywania słusznych i masowych protestów społeczeństwa, jako kampanii wyborczej dla ludzi którzy doprowadzili do obecnej sytuacji.

Stanowisko przyjęte przez Komisję Krajową OZZ Inicjatywa Pracownicza 23 lipca 2017 r.

Ogólnopolski Związek Zawodowy Inicjatywa Pracownicza sprzeciwia się uchwalonym przez Sejm ustawom o zmianie przepisów o Krajowej Radzie Sądownictwa, o ustroju sądów powszechnych oraz nowej ustawie o Sądzie Najwyższym. Występujemy przeciw tym zmianom nie ze względu na aprobatę dla dotychczasowego stanu rzeczy, ale ze względu na to, że zmiana ta jest kolejnym krokiem w stronę faszyzacji państwa.

14 czerwca rząd ogłosił, że w 2017 r. płaca minimalna wyniesie 2000 zł brutto czyli 1459,47 zł netto (na rękę). W stosunku do obecnego roku, minimalne wynagrodzenie wzrośnie o 150 zł (8,1%), ale wciąż nie osiągnie poziomu 50% przeciętnej płacy w gospodarce (2150 zł w 2016 r.). Dodatkowo 7 lipca Sejm przyjął przepisy wprowadzające minimalną stawkę godzinową dla osób pracujących na umowach zlecenie i samo-zatrudnionych.

STANOWISKO

KOMISJI KRAJOWEJ

OGÓLNOPOLSKIEGO ZWIĄZKU ZAWODOWEGO

INICJATYWA PRACOWNICZA

z dnia 22.03.2016 r.

W SPRAWIE RZĄDOWEGO PROJEKTU ZMIAN

W USTAWIE O ZWIĄZKACH ZAWODOWYCH

Rządowy projekt nowelizacji Ustawy o związkach zawodowych i niektórych innych ustaw (w szczególności ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych), ma na celu dostosowanie przepisów do dwóch wyroków Trybunału Konstytucyjnego (TK). Nowszy, z 2 czerwca 2015 r. (o sygn. K 1/13), zobowiązał ustawodawcę do rozszerzenia prawa tworzenia i wstępowania do związków zawodowych oraz bycia przez nie reprezentowanym (prawo koalicji związkowej) o wszystkie osoby wykonujące pracę zarobkową, niezależnie od stosunku prawnego. Do tej pory taką możliwość posiadali jedynie pracownicy zatrudnieni na umowę o pracę. Zdaniem TK pracownikami w rozumieniu Konstytucji są jednak „wszystkie osoby, które – po pierwsze – wykonują określoną pracę zarobkową, po drugie, pozostają w stosunku prawnym z podmiotem, na rzecz którego ją świadczą, oraz – po trzecie – mają takie interesy zawodowe związane z wykonywaniem pracy, które mogą być grupowo chronione”. Wcześniejszy wyrok TK, z 13 maja 2008 r. (o sygn. P 50/07) dotyczy przepisów karnych, które nakładają sankcję na związkowców, działających wbrew ustawie nie precyzując konkretnych czynów zabronionych, co jest oczywiście niezgodne z konstytucyjną zasadą oznaczoności przestępstwa. Ustawodawca musi tak opisać znamiona czynu zabronionego w ustawie, by można było go jednoznacznie odróżnić od tych czynów, które zabronione nie są – ogólne brzmienie art. 35 ust. 2 ustawy o związkach zawodowych nie dawało takiej gwarancji. Przepis ten utracił moc już 2008 r. i obecnie ustawa o związkach zawodowych nie zawiera regulacji w tym zakresie.

Nie ulega wątpliwości, iż zmiany idące w kierunku rozszerzenia prawa były konieczne już od dawna. Reakcja ustawodawcy względem długoletniej i coraz bardziej powszechnej praktyki nadużywania umów cywilnoprawnych przez przedsiębiorców przychodzi jednak o kilkanaście lat za późno.

Konieczną zmianą ujętą w projekcie jest odejście od ściśle rozumianego PRACODAWCY na rzecz PODMIOTU ZATRUDNIAJĄCEGO, który będzie obejmował także np. usługodawców. Takie podejście jest znacznie bardziej adekwatne do obecnych realiów gospodarczych, w których zatrudniający przedsiębiorca konsekwentnie stara się uciec od obowiązków pracodawcy. Zgodnie z tym projektem zmiana ta dotyczyć ma również ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, tak więc po jego wprowadzeniu możliwy będzie legalny strajk w przedsiębiorstwie, które nie zatrudnia pracowników lecz na przykład korzysta z usług osób samozatrudnionych.

Ustawodawca warunkuje jednak prawo „osób wykonujących pracę zarobkową” do koalicji związkowej 6-miesięcznym nieprzerwanym stażem pracy u jednego podmiotu zatrudniającego (w przypadku osób niebędących „kodeksowymi” pracownikami). Stanowczo sprzeciwiamy się takiej regulacji! Osoby wykonujące pracę na umowach cywilnoprawnych lub samozatrudnione często nie spełniają takiego wymogu, a nawet jeśli tak jest, to w przyszłości łatwo będzie go ominąć. Zapis ten w praktyce może uniemożliwić „niekodeksowym” pracownikom zrzeszanie się w związki zawodowe i dochodzenie swoich praw. Pracodawcy często omijają regulacje prawne, nawet te dotyczące osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, np. wprowadzając okresowe przerwy w zatrudnieniu, co uniemożliwia przekształcenie trzeciej umowy o pracę zawartej na czas określony w umowę zawartą na czas nieokreślony (to częsta praktyka stosowana na gruncie art. 25 index 1 Kodeksu pracy).

Znacznie lepszymi rozwiązaniami, są te obowiązujące w Niemczech. Tam zbiorowe prawo pracy regulowane jest przeważnie nie przez ustawodawcę lecz przez strony układów zbiorowych pracy, dlatego o prawie do koalicji związkowej decyduje posiadanie tzw. zdolności układowej. Tamtejsze prawo pozwala więc na zawiązanie układu zbiorowego pracy dotyczącego osób, które pracują na własny rachunek, jeżeli ponad 50 proc. ich dochodów (30 proc. w sektorze mediów) pochodzi od jednego klienta. Osoby spełniające to kryterium mogą powołać związek zawodowy, który będzie formalnie stroną obejmującego je zbiorowego układu pracy. Zależność od jednego źródła dochodu byłaby lepszą podstawą dla przyznania prawa do zrzeszania się w związkach zawodowych niż staż pracy zaproponowany w polskim projekcie ustawy. Takie rozwiązanie prawne nie rozstrzygnęłoby jednak wszystkich problemów. Należałoby dodatkowo uznać, że praca świadczona dla różnych podmiotów zatrudniających ale powiązanych ze sobą stanowi jedno (to samo) źródło dochodu. Taka norma znajdowałaby zastosowanie np. wtedy gdy wspólnicy spółki cywilnej wymienialiby się swoimi usługobiorcami. Zabezpieczyłaby ona prawo do koalicji związkowej zatrudnionych.

Innym rozwiązaniem jest objęcie prawem do koalicji wszystkich osób, które zarobkowo wykonują pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej lub samozatrudnienia o ile nie są pracodawcami, (z wyłączenie konkretnych zawodów, np. adwokatów, których realia zawodowe nie pozwalają na przynależność do związku zawodowego). Niedawno Rada Dialogu Społecznego uzgodniła wytyczne do zmian w prawie, takie jak zagwarantowanie specjalnej płacy minimalnej osobom zatrudnionym na podstawie umów zlecenie i na podstawie umów o świadczenie usług, do których stosuje się przepis o zleceniu (często wykorzystywane w zatrudnieniu „pozakodeksowym” umowy starannego działania). Wytyczne te nie uzależniają gwarantowanej płacy minimalnej od długości zatrudnienia. Nie ma zatem uzasadnienia, by prawodawca w świetle jednych przepisów traktował „pozakodeksowo” zatrudnione osoby raz jak pracowników (zgodnie z definicją przyjętą przez TK), a innym razem dzielił ich na tych, którzy mogą i na tych, którzy nie mogą korzystać z praw związkowych. Dlatego uważamy, że konsekwentnie należałoby wszystkim tym osobom (którym będzie przysługiwać specjalna płaca minimalna) przyznać równe prawo do koalicji związkowej.

Niepokojący i zupełnie nieuzasadniony na gruncie wcześniej wspomnianych orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego jest pomysł podniesienia progów reprezentatywności zakładowej i jednoznacznego powiązania jej z 6 miesięcznym okresem przynależności do zakładowej organizacji związkowej. Trybunał Konstytucyjny w swoim orzeczeniu zobowiązuje do rozszerzenia prawa do koalicji, te zmiany zaś prawo to ograniczają.

Ze statusem reprezentatywności wiąże się liczba ochron trwałości zatrudnienia dla członków związku, nieodzownych w początkowej fazie działania organizacji zakładowej, gdy jest ona jeszcze niedoświadczona, a pracodawca nie pogodził się z jej powstaniem. W tym okresie najczęściej pracodawcy próbują się pozbyć „niepokornych” pracowników, którzy założyli związek. Dotychczasowe przepisy nie precyzują jednoznacznie czy okres 6 miesięcznej przynależności członkowskiej, stosuje się także do reprezentatywności zakładowej (w rozumieniu przepisów ustawy o związkach zawodowych) tak jak przy reprezentatywności w rozumieniu przepisów o układach zbiorowych. Uważamy, że ustawodawca rozstrzygnął związane z tym spory w orzecznictwie i w doktrynie na niekorzyść związków zawodowych.

Ponadto zwiększenie progów reprezentatywności w znacznym stopniu utrudni i ograniczy możliwość korzystania z praw związkowych wszystkim pracownikom należącym do mniejszych organizacji niż trzy główne centrale. Małe związki zawodowe powstają często w opozycji do dużych central, ponieważ chcą być niezależne od ich hierarchicznej i zbiurokratyzowanej struktury. Dotychczasowi potentaci polskiego ruchu związkowego jak Solidarność są nierzadko krytykowani przez pracowników za swoje powiązania z partiami politycznymi i aktualną władzą. Co ważniejsze często pomijają postulaty niektórych grup zawodowych. Nie są na przykład zainteresowane zrzeszaniem pracowników zatrudnionych na tzw. umowach śmieciowych czy przez agencje pracy tymczasowej. Planowane zmiany uderzają w pluralizm związkowy, prowadzą do ugruntowania dominacji dużych central i uniemożliwiają rozwój nowych organizacji, które chcą reprezentować interesy zatrudnionych „pozakodeksowo”.

Do nowelizacji ustosunkowujemy się z dużą rezerwą, ponieważ wady tego projektu mogą przekreślić jego zasadnicze intencje.

Konflikt pomiędzy Inicjatywą Pracowniczą a Aelia Polska trwa od ponad roku i z pozoru nie różni się od innych historii organizacji związkowych w sektorze prywatnym. Tym, co decyduje o jego wyjątkowości jest sięgnięcie przez firmę po przepisy prawa cywilnego, które silnie utrudniają działania związkowe krytyczne wobec polityki firmy.

Jedną z ważniejszych deklaracji rządu PO-PSL, jaka padła po wakacyjnej przerwie w pracach Sejmu, jest zapowiedź radykalnych zmian w zasadach zatrudniania na umowy czasowe. Minister pracy – Władysław Kosiniak Kamysz zapowiedział, że jego resort pracuje nad przepisami zrównującymi okresy wypowiedzenia umów na czas określony i nieokreślony oraz wprowadzającymi 3 letni limit dla umów czasowych. Deklaracje te są odpowiedzią na interwencję Komisji Europejskiej i wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE – w obu przypadkach obowiązujące w Polsce przepisy prawa pracy instytucje unijne uznały za niekorzystne dla pracowników i pracownic oraz niezgodne z Dyrektywą Rady UE ws. pracy na czas określony.

4 marca 2014 roku weszła w życie nowelizacja Kodeksu Pracy, która zezwala na pracę w niedziele i święta w centrach usług biznesowych, które świadczą usługi dla zagranicznych podmiotów gospodarczych. Zmiana ma umożliwić centrom biznesowym zlokalizowanym w Polsce pracę w niedziele i święta, jeżeli świadczą one usługi trans-graniczne dla podmiotów gospodarczych zlokalizowanych poza Polską, gdzie w danym dniu nie wypada dzień wolny od pracy.

Materiały prawne" nr 1 (czerwiec 2013 r.) - "Godziny związkowe - poradnik dla komisji zakładowych i międzyzakładowych"

Spis treści:

• Wprowadzenie
• Kiedy można korzystać z godzin związkowych?
• "Doraźne" godziny związkowe
• Stałe godziny związkowe dla zarządu komisji
• Wnioskowanie o godziny związkowe do pracodawcy
• Specyficzna sytuacja komisji międzyzakładowych
• Podstawa prawna

W dniach 7-8 grudnia, w Poznaniu odbyło się seminarium prawne OZZ Inicjatywa Pracownicza, zorganizowane przez grupę roboczą ds. prawa pracy. Było to pierwsze tego typu spotkanie, w całości poświęcone dyskusji i analizie problemów prawnych. W spotkaniu wzięło udział 20 osób, reprezentujących 7 komisji związku: Warszawską Komisję Środowiskową, Komisję Zakładową przy Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Komisję Międzyzakładową przy L’Oreal Polska, Poznańską Komisję Międzyzakładowej, Komisję Zakładową przy Teatrze Dnia Ósmego w Poznaniu, Komisję Zakładową przy Galerii miejskiej Arsenał w Poznaniu oraz Lubuską Komisję Międzyzakładową. Ze względu na duże zainteresowanie i wysoką frekwencje, spotkanie, które pierwotnie miało odbyć się w siedzibie związku na ul. Kościelnej, zostało przeniesione do Galerii Miejskiej Arsenał oraz do kawiarni „Zemsta”.

Seminarium prawne dla pełnomocniczek i pełnomocników związkowych

7-8 grudnia 2013 r.

Siedziba OZZ Inicjatywa Pracownicza ul. Kościelna 4, Poznań

W dniach 7-8 grudnia (sobota-niedziela) w Poznaniu, Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. organizuje seminarium prawne dla pełnomocników/ek związkowych.

Seminarium będzie otwarte dla wszystkich członków i członkiń związku, chcących poszerzyć swoją wiedzę prawną w zakresie działalności związkowej w zakładach pracy oraz prowadzenia spraw sądowych z zakresu prawa pracy.

W polskich warunkach nagminnie zdarza się,  że nie wszystkie osoby chcą  ujawniać swoje członkostwo w związku zawodowym. Podstawową  przyczyną takiego stanu rzeczy jest obawa przed ewentualnymi represjami i dyskryminacją ze względu na działalność związkową, która przybiera różne formy.