Atak koronawirusa spowodował, że zwiększyło się światowe ubóstwo, a wojna pogłębia ten proces. Gospodarcze skutki COVID-19, konfliktów zbrojnych i zmian klimatycznych nie są jednakowe dla wszystkich krajów i klas społecznych. Bogatsi nie tylko nie tracą, ale nawet zyskują.

Zwycięstwo Amazon Labour Union (ALU) w głosowaniu, w którym pracownicy zadecydowali o tym, że w magazynie Amazon JFK8 w Nowym Jorku powstanie związek zawodowy to wielki sukces ruchu związkowego działającego w globalnej sieci Amazon. Po raz pierwszy pracownicy na najważniejszym dla Amazona rynku – w Stanach Zjednoczonych – uzyskali prawnie zagwarantowaną możliwość negocjowania z zarządem warunków pracy. Relacje prasowe na ten temat pomijały jednak, że nie była to ani pierwsza, ani nawet pierwsza udana próba uzwiązkowienia Amazona w USA. Inne związki zawodowe – które, co należy podkreślić, nie są prawnie uznane w rozumieniu amerykańskiego prawa, ponieważ z powodów strategicznych nie organizowały wyborów związkowych – zdołały w ostatnim czasie wprowadzić zmiany i poprawić warunki pracy w kilku magazynach.

W trakcie ostatnich protestów pracowników medycznych, 11 września 2021 r. do Inicjatywy Pracowniczej dołączyła grupa Opiekunów Medycznych. Obecnie, Komisja Międzyzakładowa Opiekunów Medycznych i Kwalifikowanych reprezentuje pracowników i pracownice ze szpitali i domów pomocy społecznej we Wrocławiu, Krakowie, Białymstoku, Szczecinie, Pile, Wyrzysku pod Piłą, Wągrowcu i Wołowie. Wywiad przeprowadziliśmy podczas walnego zebrania Komisji we wrześniu 2021 r.

Rozmawiamy z Agnieszką Gabryelską, nauczycielką z Poznania, aktywną uczestniczką ruchu strajkowego z 2019 roku i członkinią nieformalnej inicjatywy Poznańska Inicjatywa Nauczycielska.

Minęły już ponad trzy lata od momentu, kiedy w czerwcu 2018 r. na polskich uczelniach rozpoczęły się protesty wobec planów reformy szkolnictwa wyższego – tzw. ustawy 2.0. Krytykowano m.in. osłabienie autonomii i demokratycznych mechanizmów wewnątrz uczelni, a także centralizację władzy w rękach rektorów, wzrost wpływu zewnętrznych interesariuszy (w tym przedstawicieli biznesu) czy marginalizację ośrodków uniwersyteckich w mniejszych miastach. Wśród postulatów sformułowanych przez powołany do życia w czasie strajku Akademicki Komitet Protestacyjny znalazły się też m.in. żądania zwiększenia nakładów na szkolnictwo wyższe, zapewnienia godnych warunków socjalnych osobom studiującym i pracującym na uczelniach oraz wzmocnienie praw pracowniczych.

Wbrew przewidywaniom pandemia nie doprowadziła do katastrofy na rynku pracy. Bezrobocie nie wystrzeliło w górę. COVID-19 nie sparaliżował przedsiębiorstw. Tylko 1,9% zwolnień lekarskich w 2020 r. pobrano z przyczyny koronawirusa.

O tym, że w polskiej ochronie zdrowia nie dzieje się najlepiej, nie trzeba nikogo przekonywać. Niecałe 5% PKB przeznaczanego na zdrowie w porównaniu z europejską średnią oscylującą wokół 7%. Przepełnione, niedofinansowane szpitale, kolejki do lekarzy, brak dostępu do nowoczesnych i refundowanych terapii, zbiórki na leczenie prowadzone przez pacjentów na portalach crowdfundingowych. Jedną ze składowych tej smutnej układanki pozostaje też – równie niedofinansowana, a na pewno mniej znana przeciętnemu czytelnikowi bohaterka – polska diagnostyka laboratoryjna.

Pamiętam, jak dzień przed wprowadzeniem nauczania zdalnego, cieszyliśmy się; posiedzimy w domu z dwa tygodnie, ominie nas kartkówka z angielskiego itd. W kolejnych tygodniach przestało nam być do śmiechu. Rok później płaczemy z bezsilności. „Bezsilność” to słowo dobrze opisujące nieprzekoloryzowane realia nauczania zdalnego.

Rzeczywistość pidżamowo-dresowej edukacji zdalnej jest rzeczywistością niepozbawioną zabawnych sytuacji i absurdów.

Rozpędzająca się na przełomie lutego i marca ubiegłego roku epidemia wraz z towarzyszącymi jej niespotykanymi do tej pory informacjami na temat zamrażania gospodarek wymusiły przyjęcie nowych rozwiązań umożliwiających szybkie dostosowanie świadczenia pracy do rygorystycznych warunków sanitarnych. W myśl jednej z nowo wymaganych zasad „DDM”, jak i popularyzowanych od lat elastycznych form zatrudnienia, oczywistością stało się promowanie pracy z domu. Ten tryb pracy do tej pory kojarzony raczej z wąską grupą przedstawicieli tzw. wolnych zawodów (jak np. architekci, prawnicy, ale też tłumacze, księgowi) okazał się jednak dla niektórych uciążliwy.

23 marca na profilu Facebookowym Inicjatywy Pracowniczej odbyło sie webinarium "Koronakryzys - globalny kapitalizm przed i po pandemii". Poniżej prezentujemy zapis video dyskusji oraz tekst wprowadzający do spotkania.

Pandemia pokazała, że rozbity, słaby i od lat lekceważony ruch pracowniczy w Polsce potrzebuje jeszcze czasu, aby się zjednoczyć i wydobyć z zapaści. Nie sprzyja temu wciąż dominujący pogląd, iż pracownikom fizycznym z zasady nie należy się nic, pracownikom umysłowym trochę więcej, a przedsiębiorcy to „święte krowy”, które powinny mieć dostęp do całego bogactwa.

We wrześniu 2020 r. powstała komisja Inicjatywy Pracowniczej w firmie Alexander Mann Solutions (AMS) – polskim oddziale brytyjskiej korporacji zajmującej się rekrutacją pracowników i pracownic. Spośród ok. 1 000 zatrudnionych, do OZZ IP należy ponad 50 osób.

W numerze:

Z ŻYCIA ZWIĄZKU:

- Inicjatywa Pracownicza w miesiącach pandemii – w skrócie

- Stanowisko Komisji Krajowej OZZ Inicjatywa Pracownicza w sprawie dostępu do aborcji

- Zjazd Roboczy Inicjatywy Pracowniczej – sprawozdanie

- „Chcemy większego wpływu na to, co się dzieje” - wywiad z komisją w Kantarze

- Poznańska IP w sprawie wysokości i równości płac

- "Odmrozić stawki wynagrodzenia " - głos fabryki Cooper w Myślenicach

- Inicjatywa Pracownicza w Alexander Mann Solutions

- „2 000 dla każdego!” - pracownicy Amazon domagają się dodatku, a nie pączka z lukrem

PUBLICYSTYKA:

- "Zakaz aborcji to nie kwestia światopoglądu" – wywiad z opieknunkami z poznańskich żłobków

- Strajk Kobiet a protesty społeczne w Polsce po 1989 r.

- Zielone bojkoty – gdy budowlańcy walczyli o środowisko naturalne

- Jak pandemia atakuje świat pracy?

PRAWO:

- Korzystne wyroki dla byłych pracowników nocnego klubu Punto

ZAGRANICA:

- Brazylia – protesty w branży motoryzacyjnej i nie tylko

- Protesty na Białorusi – perspektywa pracownicza

Kontynuując związkową debatę na temat relacji między ruchem pracowniczym a postulatami ekologicznymi, publikujemy tłumaczenie artykułu Lorenzo Feltriniego o działaniach grupy robotników ze strefy przemysłowej Porto Maghera w Wenecji. Historii walk pracowniczych w Porto Maghera w latach 60. i 70. poświęcony jest film "Ostatnie ognie w Porto Maghera" dostępny za darmo na portalu alter-kino: [LINK], a także 7 numer "Przeglądu Anarchistycznego" dostępny w sklepie internetowym wydawnictwa Bractwo Trojka: [LINK].