Dokąd zmierza kultura?
Z Mikołajem Iwańskim i Rafałem Jakubowiczem rozmawiał Krystian Szadkowski z „Praktyki Teoretycznej”

Praktyka Teoretyczna: Co Waszym zdaniem zdecydowało o, notabene bardzo nieprofesjonalnym względem obecnych pracowników „Arsenału”, kandydatów na jego dyrektora, członków jury i opinii publicznej, odwołaniu konkursu w jego początkowej formule i zmianie towarzyszących mu reguł? Czy zaprezentowany przez prezydenta Grobelnego plan NGOizacji „Arsenału”, biorąc pod uwagę muzofobię poznańskiego magistratu – by użyć określenia Milana Kundery –  był dla Was dużym zaskoczeniem?

Z ogromnym smutkiem przyjęliśmy wiadomość o tragicznej śmierci naszego przyjaciela Karola Lubińskiego, uczestnika Federacji Anarchistycznej sekcja Poznań, Kolektywu Rozbrat, antyfaszysty. Karol również był członkiem poznańskiej Komisji Międzyzakładowej IP.

Karol inicjował protest przeciwko komercjalizacji edukacji w ramach tzw. procesu bolońskiego, angażował się w akcje antyfaszystowskie, liczne protesty w obronie praw pracowniczych, działania w obronie lokatorów. Zawsze stał na pierwszej linii frontu, bez względu na konsekwencje. Kilkukrotnie za swoje zaangażowanie odpowiadał przed sądem, m.in. po blokadzie eksmisji w Nowej Soli, okupację poznańskiego biura PO, w toku była jego sprawa sądowa związana z udziałem w blokadzie eksmisji rodziny Jenczów w Poznaniu. 

Czy warto mieć nawet 20 dodatkowych dni wolnych w roku? Czy mogą to być dni wolne, których udzielenia nie może odmówić pracodawca? Czy można dzięki temu zaoszczędzić każdego roku na podatku nawet 650 złotych oraz uzyskać prawo do darmowych przejazdów komunikacją publiczną? Tak to wszystko jest możliwe. Wystarczy podzielić się swoją krwią z tymi, którzy jej potrzebują, tj. ofiarom wypadków i wszystkim poddawanym operacjom czy osobom, którym przeszczepiany jest szpik. Wystarczy trochę dobrej woli.

Pracownik oddający krew ma prawo do płatnego zwolnienia od pracy.(1) Takie samo prawo ma osoba, której stacja krwiodawstwa zaleciła poddanie się badaniom lekarskim, jeśli te nie mogą być wykonane w czasie wolnym od pracy. Znaczy to tyle, że idziesz oddać krew w godzinach pracy, a pracodawca musi zapłacić jak za normalny dzień pracy. Aby skorzystać z tego prawa, należy postępować następująco:

Uprzedzić pracodawcę o chęci oddania krwi. Najlepiej zrobić to dzień wcześniej, aby uniknąć niespodzianek.

Udać się do stacji krwiodawstwa i zarejestrować się celem sprawdzenia czy nadajesz się na krwiodawcę. Jeśli krew nie może zostać od Ciebie pobrana, za cały czas przebywania w stacji, tj. czas badań, należy się Tobie zapłata od pracodawcy. Trzeba tylko wziąć zaświadczenie, że konkretnych godzinach badano Cię w stacji krwiodawstwa.

Oddać krew i wziąć zaświadczenie dla pracodawcy. Prawo przewiduje, że po oddaniu krwi pracownik powinien wrócić do pracy, jeśli oddawanie krwi skończyło się w trakcie zmiany. Całe szczęście masz prawo poczuć się gorzej, w związku z tym nie musisz wracać do pracy, jeśli tak się zdarzy. Dlatego na wszelki wypadek lepiej weź zaświadczenie dla pracodawcy.

Przedstawiasz zaświadczenie pracodawcy, a ten za dzień oddawania krwi płaci Tobie wynagrodzenie.

Zdarza się, że pracodawcy nie chcą dawać wolnego krwiodawcom, ale jeśli tak postępują, łamią prawo. Często posługują się wybiegiem i każą wziąć najpierw urlop wypoczynkowy np. tzw. na żądanie, a dopiero potem przyjść z zaświadczeniem ze stacji. Kłopot w tym, że potem pracodawca może zgodnie z prawem nie uznać takiego zaświadczenia i odbierze nam jeden dzień urlopu.(2) Nie daj się nabrać na ten numer i po prostu idź do stacji krwiodawstwa nie biorąc urlopu.

Jeśli musisz dojechać do stacji, należy się Tobie zwrot kosztów. Przewiduje to art 9. ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi. W praktyce stacje najczęściej wydają bilety na przejazd lokalną komunikacją publiczną. Oprócz tego otrzymasz posiłek regeneracyjny o wartości 4500 kalorii. Najczęściej jest to 8 tabliczek czekolady, a powszechne jest również wydawanie kawy, herbaty lub oraz soku. (3)

Dodatkowo po zakończonym roku podatkowym oddaną krew możesz odliczyć od podatku. (4) Za litr krwi odliczasz 130 złotych od dochodu, za litr osocza 170 złotych, ale jeśli poddasz się dodatkowym zabiegom na wytworzenie w Twojej krwi przeciwciał za litr krwi możesz odliczyć 200 złotych, a za litr osocza 280 złotych (5). To, ile zaoszczędzisz w ciągu roku, zależy od tego, ile oddasz krwi. (6) Pamiętaj, że jednorazowo oddajesz ok 450 ml krwi, a w przypadku pobierania płytek krwi jest to tylko 200 ml krwi, ale przelicza się je na 500 ml krwi. Jest to korzystne, a w stacji spędzasz tylko chwilę dłużej.

Z uwagi na zdrowie dawcy, nie można oddawać jej zbyt często. Dlatego prawo reguluje limity ilościowe oraz częstotliwość oddawania krwi, osobne są dla mężczyzn i dla kobiet. Zasady regulująca ilość oddawanej krwi w roku oraz jak często można ją oddać prezentuje poniższa tabela, ale jest to tylko jedna z możliwości. Według rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 18 kwietnia 2005 r. w sprawie warunków pobierania krwi od kandydatów na dawców krwi i dawców krwi, możesz oddać krew lub jej składniki konkretną ilość razy w roku oraz zachowując odpowiednie przerwy między jednym a drugim oddaniem. Najrzadziej można oddać tzw. krew pełną, bo tylko 4 razy w roku (w przypadku kobiety) i 6 razy w roku dla mężczyzn. Osocze i inne składniki można oddawać znacznie częściej. Ważne też, by nie pojawić się w stacji zbyt szybko po poprzednim oddaniu krwi. Jeśli tak się stanie, pracownik stacji – w trosce o Twoje zdrowie – odeśle Cię do domu.

To, ile razy możesz oddać krew, prezentują poniższe tabele.

Na koniec należy zauważyć, że krwiodawcy mają też inne uprawnienia, jak np. tańszy dostęp do lekarstw czy możliwość obsługiwania poza kolejką w placówkach służby zdrowia. W związku z tym zastanów się, czy także Ty chcesz pomóc innym, a poza tym mieć z tego profity.

/MŻ/

Przypisy:

(1) Zob. § 12 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15.05.1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy

(2) http://prawo.rp.pl/artykul/656626.html oraz http://www.ekspertbeck.pl/oddanie-krwi-przez-pracownika-w-dniu-harmonogramowo-wolnym-od-pracy-a-obowiazki-pracodawcy/

(3) Art. 9. 1.Zasłużonemu honorowemu dawcy krwi i honorowemu dawcy krwi przysługuje:
1) zwolnienie od pracy w dniu, w którym oddaje krew, i na czas okresowego badania lekarskiego dawców krwi na zasadach określonych w odrębnych przepisach,
2) zwrot utraconego zarobku na zasadach wynikających z przepisów prawa pracy,
3) zwrot kosztów przejazdu do jednostki organizacyjnej publicznej służby krwi na zasadach określonych w przepisach w sprawie diet i innych należności z tytułu podróży służbowych na obszarze kraju; koszt przejazdu ponosi jednostka organizacyjna publicznej służby krwi,
4) posiłek regeneracyjny.
2.Minister Zdrowia i Opieki Społecznej określi, w drodze zarządzenia, wartość kaloryczną posiłku regeneracyjnego przysługującego dawcy krwi.

(4) http://www.forbes.pl/ulga-na-krew-jak-rozliczyc-ile-mozna-zyskac,artykuly,145929,1,1.html oraz art. 26 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

(5) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2004 r. w sprawie określenia rzadkich grup krwi, rodzajów osocza i surowic diagnostycznych wymagających przed pobraniem krwi zabiegu uodpornienia dawcy lub innych zabiegów oraz wysokości ekwiwalentu pieniężnego za pobraną krew i związane z tym zabiegi

(6) Przykład jak obliczyć taką ulgę podaje wiele izb skarbowych. Tutaj jedna z nich: https://www.izba-skarbowa.opole.pl/cms/uploads/file/20130107_ULOTKA-ulga_krew.pdf

8 kwietnia zmarła Margaret Thatcher – długoletnia przywódczyni brytyjskich konserwatystów, która zapoczątkowała w Europie neoliberalną rewolucję. Przez 12 lat (od 1979 r. do 1990 r.), jako premier Wielkiej Brytanii prowadziła politykę masowej prywatyzacji i zwalczania związków zawodowych. Obniżała podatki dla bogatych i deregulowała brytyjską gospodarkę. Jej rządy zmieniły Zjednoczone Królestwo z najbardziej egalitarnego społeczeństwa Europy w kraj o rekordowym poziomie nierówności społecznych, nękany dramatycznymi skokami stopy bezrobocia i rosnącą liczbą osób żyjących w biedzie. Bezwzględność „Żelaznej Damy” i jej ponure dziedzictwo sprawiły, że po jej śmierci przez Wielką Brytanię przeszła istna fala spontanicznej, ludowej radości, a większość Brytyjczyków deklarowała, że nie chce aby jej pogrzeb był sfinansowany z publicznych pieniędzy.

Komisja Zakładowa OZZ Inicjatywa Pracownicza przy Galerii Miejskiej "Arsenał" w Poznaniu wydała stanowisko, w którym wyraża opinię dotyczącą projektu uchwały Rady Miasta w sprawie woli likwidacji Galerii Miejskiej „Arsenał” w Poznaniu. W stanowisku adresownaym do Dyrektora Wydziału Kultury i Dziedzictwa Urzędu Miasta Poznania czytamy, że pracownicy zrzeszeni w organizacji związkowej kategorycznie przeciwstawiają się woli likwidacji samorządowej instytucji kultury i zakładu pracy, jakim jest Galeria Miejska „Arsenał”.

Pracownicy takich publicznych galerii, jak poznański Arsenał, muszą mieć świadomość, że są częścią szerszego sektora publicznego. Dlatego będziemy nawoływać środowisko związane z kulturą i sztuką do dołączenia do strajku generalnego, ogólnopolskich dni protestu 11-14 września – z Markiem Piekarskim, anarchistą, działaczem Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Inicjatywa Pracownicza i Federacji Anarchistycznej, rozmawiają Krystian Szadkowski i Piotr Juskowiak („Praktyka Teoretyczna”)

Ponad 200 tys. protestujących na ulicach Warszawy 14 września, trzydniowe miasteczko namiotowe, największa mobilizacja wszystkich związków zawodowych od 1989 r., ale także brak wyraźnego planu kontynuacji  protestów – to bilans „Ogólnopolskich Dni Protestu”, które odbyły się w Warszawie w dniach 11-14 września. Udział w akcjach wzięła także OZZ Inicjatywa Pracownicza.

Dni Protestu rozpoczęły się w środę 11 września demonstracjami branżowymi.  Akcje zorganizowano pod resortami: Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej, Zdrowia, Edukacji, Rolnictwa, Spraw Wewnętrznych. Wg. organizatorów („Solidarności”, OPZZ i Forum Związków Zawodowych) wzięło w nich udział „blisko 30 tys. osób”. Po wiecach pod ministerstwami, demonstranci i demonstrantki przeszli pod Sejm, gdzie założono trzydniowe miasteczko namiotowe. W czwartek oraz piątek w miasteczku trwały debaty eksperckie oraz „Hydepark”, na stałe dyżurowało w nim kilka tysięcy osób.

Zeszłotygodniowe protesty związkowców, zakończone sobotnią manifestacją mimo setek nieprzychylnych komentarzy stały się szansą na nowe otwarcie. Obarczony wieloma przypadłościami ruch związkowy dużym wysiłkiem zdobył się na wspólną, pokojową manifestację w obronie bardzo elementarnych praw.

Z większości mediów w ostatnich dniach można było usłyszeć wywody lobbystów organizacji pracodawców, dla pomyłkowo podpisywanych jako ekonomiści nad rzekomo wygórowanymi żądaniami protestujących. Polska gospodarka mimo swoich wielu sukcesów miała w tych kasandrycznych wizjach zawalić się m.in pod ciężarem podniesienia płacy minimalnej do skromnego progu 50% średniej płacy. Podobnie komentowano praktycznie wszystkie postulaty - z jakiś powodów pomijając żądanie dymisji ministra pracy, który firmuje szereg niekorzystnych zmian, z dziwnym uporem przedstawiając je jako niesamowicie pozytywne.

Związki zawodowe są obciążone wieloma ciężkimi wadami. Są zhierarchizowane, uprawia się w nich kult liderów, rozwijane są scentralizowane struktury, wchodzą w mętne konszachty z pracodawcami (tzw. żółte związki), dają się wykorzystywać politykom licząc na coś w zamian... Jednak są jedyną siłą zdolną stanąć w obronie praw pracowników najemnych w krytycznych sytuacjach. Jeśli przyjrzymy się postulatom ostatnich protestów okazują się być one dość wyważone - bronią jedynie tego co jeszcze niedawno było zupełną oczywistością.